Tης Βίβιαν Σαμούρη
Αντιδημάρχου Υγείας και Πρόνοιας του Δήμου Πατρέων
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, εν μέσω πανδημίας της νόσου COVID-19, αποτελεί μια ιδιαίτερη αφορμή, για την ανάδειξη των διαχρονικών δυσεπίλυτων προβλημάτων των πασχόντων και των οικείων τους, τα οποία επιδεινώθηκαν λόγω του κορονοϊού, καθώς και της αύξησης των ψυχικών διαταραχών, προκύπτουσα εκ των βίαιων αλλαγών που επήλθαν στη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών.
Μολονότι οι επιδράσεις της εν εξελίξει πανδημίας στην ψυχική υγεία δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά, αναμένεται -κατά τις εκτιμήσεις των ειδικών- να επιφέρουν εξαιρετικά δυσχερή αποτελέσματα, σε πολλαπλά επίπεδα.
Η σημερινή κατάσταση, έχοντας στο επίκεντρο την πανδημία, προωθεί το φόβο σε κοινωνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του άγχους και τη δημιουργία ποικίλων ψυχωτικών διαταραχών, προβλήματα που λαμβάνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις στις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού, όταν συνδυάζονται με ένταση της φτώχειας, εξαιτίας απρόσμενης μείωσης του οικογενειακού προϋπολογισμού.
Εάν, δε, σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δηλαδή στα αρχικά στάδια μιας ψυχικής διαταραχής, δεν υπάρξει έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία, τότε το ήδη υψηλό ποσοστό (10-12%) των πασχόντων στη χώρα, θα εκτοξευτεί σε εφιαλτικά επίπεδα.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
Ωστόσο, οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες…
Δεδομένου ότι βιώνουμε μια νέα οικονομική ύφεση (15,2% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, συνοδευόμενη από αύξηση 4% της ανεργίας, απώλεια εισοδήματος, εξάρθρωση του μικροεπιχειρείν κ.ά.), η όξυνση των ανισοτήτων ή, σαφέστερα, η εγκατάσταση νέων μορφών ανισοτήτων, βρίσκεται προ των πυλών -και θα έχει ως φυσική συνέπεια, μεταξύ άλλων, την περαιτέρω συρρίκνωση της υφιστάμενης ελλειμματικής δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας.
Αν στα κεντρικά χαρακτηριστικά των επιπτώσεων της σύγχρονης πανδημίας, αθροίσουμε και την επιδείνωση -λόγω διεύρυνσης των οικονομικών προβλημάτων- της ήδη εντατικής φροντίδας που παρέχουν πολλά νοικοκυριά σε μέλη τους με ψυχικά νοσήματα, τότε γίνεται ευθέως αντιληπτό ποια είναι τα μεγαλύτερα θύματα, των δύσκολων ημερών που διανύουμε: Οι πάσχοντες από ψυχικά νοσήματα, που προέρχονται από τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις.
Σε ό,τι αφορά τα άτομα, που ήδη πάσχουν από χρόνιες ψυχικές διαταραχές, τα οποία είναι ευάλωτα στην έκθεση σε ανησυχητικά γεγονότα (όπως η εξάπλωση του κορονοϊού), είναι πιθανόν να οδηγηθούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ακραίες μορφές παραληρήματος, ακόμη και στην αυτοκτονία, εάν δεν τους παρασχεθεί έγκαιρα η κατάλληλη βοήθεια.
ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Σημειωτέον, ήδη από το μακρινό 2004 ξεκίνησε στη χώρα η αποδόμηση της Ψυχικής Υγείας, καθώς υιοθετήσαμε την υποτιθέμενη «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» της ΕΕ, που δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά μια παράδοση της Ψυχικής Υγείας σε ΜΚΟ, με στόχο να απαλλαγεί το Κράτος από την ευθύνη της χρηματοδότησης. Ετσι, οι ΜΚΟ έχουν επιδοθεί σε ένα κυνήγι εύρεσης διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων, χορηγών και δωρεών. Ορισμένες δομές παρακρατούν μέρος της σύνταξης των ασθενών και επιλέγουν φιλοξενούμενους με αυτό το κριτήριο, ενώ αρκετοί φορείς δέχονται παραπάνω φιλοξενούμενους από το προβλεπόμενο όριο, επειδή η χρηματοδότηση γίνεται «κατά κεφαλήν».
Τα αποτελέσματα της παραπάνω δυσχερούς εξέλιξης, που εντάθηκε από το 2014 και μετά, είναι να καταγράφονται σήμερα, εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, τριτοκοσμικές καταστάσεις, στα ελάχιστα εναπομείναντα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα ψυχικής Υγείας, όπως, π.χ. στο Θριάσιο, που διαθέτει μόλις 19 κρεβάτια, αλλά φτάνει να νοσηλεύει μέχρι 38 ασθενείς. Συγκεκριμένα, ψυχιατρικοί ασθενείς, που πολλοί εξ αυτών δυσκολεύονται ή και αδυνατούν πλήρως να τηρήσουν στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, στοιβάζονται σε ράντζα που απέχουν λιγότερο από μισό μέτρο μεταξύ τους, με συνέπεια να δημιουργείται σοβαρότατος κίνδυνος για την υγεία τη δική τους, των εργαζομένων και των υπόλοιπων ασθενών του νοσοκομείου».
Εκ των ανωτέρω, καθίσταται σαφές πως τα ολοένα και αυξανόμενα προβλήματα στο χώρο της ψυχικής υγείας έχουν, ειδικά στις μέρες μας, τη μορφή του κατεπείγοντος, γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε άπαντες άμεσα, διεκδικώντας ουσιαστική αύξηση των κονδυλίων στο συγκεκριμένο τομέα, για ενίσχυση δημόσιων νοσηλευτικών δομών και στοχευμένης προνοιακής πολιτικής.
Ο Δήμος μας, κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση δρομολογώντας την αξιοποίηση της περιουσίας του Κληροδοτήματος Στέφανου και Ελένης Καρανικολού, έχοντας ήδη έρθει σε συνεννόηση με την Διαχειριστική Επιτροπή του Κληροδοτήματος για την κατάθεση αίτησης στο αρμόδιο Δικαστήριο Πατρών, με σκοπό αφ’ ενός μεν την ικανοποίηση της βούλησης του διαθέτη, αφ’ ετέρου δε την εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας και των οικογενειών τους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
