Του Κωνσταντίνου Πουλά, PhD Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής Πανεπιστήμιο Πατρών
Καθώς κινούμαστε προς την συμπλήρωση ενός έτους από τη στιγμή που ο κορωνοϊός μάς συστήθηκε και διατάραξε την κανονικότητα της ζωής του πλανήτη, καλό θα ήταν να σκεφτούμε τα δεδομένα και να προγραμματίσουμε τα επόμενα βήματα της κοινωνίας μας, θεωρώντας δεδομένο ότι δεν αναμένεται κάτι συνταρακτικό μέχρι τον επόμενο χειμώνα. Στα συνταρακτικά δεν θα ήθελα προς το παρόν να συμπεριλάβω τα εμβόλια, παρά τα εταιρικά μηνύματα που λαμβάνουμε ως προς την αποτελεσματικότητα των πειραματικών ακόμα δειγμάτων. Η υπέρμετρη αισιοδοξία, όπως έχουμε επαναλάβει και στο παρελθόν, μόνο ζημιά μπορεί να κάνει.
Τα δεδομένα λοιπόν είναι ότι ο κορωνοϊός είναι ένας ισχυρά μολυσματικός ιός με θνητότητα που αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας και την ύπαρξη υποκείμενων νοσημάτων. Η θνητότητα είναι σχεδόν μηδενική για τις νεαρές ηλικίες αλλά αυξάνεται δεκάδες φορές όσο αυξάνει η ηλικία και συσσωρεύονται νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι πνευμονικές νόσοι, τα καρδιαγγειακά κλπ. Η επιστήμη δοκιμάζεται όλους αυτούς τους μήνες και τα όπλα που έχουμε είναι τέσσερα: Αποφυγή συγχρωτισμού, χρήση αντισηπτικών, χρήση μάσκας και μοριακά τεστς. Αυτά τα όπλα δεν είναι ικανά από μόνα τους να προσφέρουν την απόλυτη προφύλαξη, αλλά ο συνδυασμός τους μπορεί να φέρει υψηλού βαθμού προστασία. Από αυτά τα όπλα μόνο τα μοριακά τεστς είναι η προσθήκη της σύγχρονης έρευνας, ενώ τα άλλα τρία είναι όσα διαθέταμε και σε πανδημίες προηγούμενων αιώνων.
Η χώρα μας κατάφερε να περιορίσει τις ανθρώπινες απώλειες την περασμένη Άνοιξη. Αντί να κερδίσουμε χρόνο ώστε να προετοιμαστούμε για την (μοιραία) επερχόμενη αύξηση των κρουσμάτων, επαναπαυθήκαμε και αποκοιμηθήκαμε. Οι κινήσεις των τελευταίων εβδομάδων, με τα αλλεπάλληλα μέτρα πριν το γενικό lockdown,δείχνουν πανικό και σαφή έλλειψη στρατηγικής και προγραμματισμού. Σε λίγες εβδομάδες (δύο-τρεις) τα ανιχνεύσιμα κρούσματα θα πέσουν και τότε θα τεθεί το ερώτημα: τι κάνουμε τώρα;
Οι εισηγητές των υγειονομικών μέτρων μοιάζει να έχουν καταλήξει στο σχέδιο: εναλλασσόμενα lockdowns (τρεις εβδομάδες) με ενδιάμεσες περιόδους σχετικού ανοίγματος. Αν αυτό είναι το σχέδιο, μοιάζει να προαναγγέλλουμε την παράδοσή μας γιατί με αυτό τον τρόπο οδηγούμαστε όλοι ταχύτατα στην καταστροφή. Μπροστά σε αυτό το μη-σχέδιο, 5 επιστήμονες (Α. Βανταράκης, Δ. Κουρέτας, Μ. Λεοτσινίδης, Κ. Πουλάς, Κ. Φαρσαλινός)* διατυπώσαμε δημόσια τη δική μας πρόταση για τα βήματα που πρέπει να κάνουμε, ώστε να αποφύγουμε την είσοδό μας στον αέναο και φαύλο κύκλο των lockdown. Στην πρότασή μας αναφέρουμε:
– Άμεση ενεργοποίηση και στήριξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, τόσο σε κρατικό επίπεδο (κέντρα υγείας, ΠΕΔΥ, περιφερειακά ιατρεία) όσο και σε ιδιωτικό επίπεδο (ιδιώτες ιατροί συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ). Πρέπει να κρατήσουμε τους προσβεβλημένους από τον ιό εκτός νοσοκομείων και να εμποδίσουμε την προσβολή ευαίσθητων ομάδων.
– Άμεση απεμπλοκή των νοσοκομείωναπό την δειγματοληψία, τον διαγνωστικό έλεγχο και την αντιμετώπιση ατόμων προσβεβλημένων με SARS-CoV-2 που δεν χρήζουν νοσοκομειακής φροντίδας.
– Άμεση συνεργασία μεταξύ ΕΟΔΥ και Ιατρικών Συλλόγων για τη δημιουργία πρωτοκόλλων αντιμετώπισης και παρακολούθησης ασθενών με COVID-19 που δεν χρήζουν νοσηλείας.
–Άμεση νομοθέτηση της δωρεάν συνταγογράφησης και πλήρους αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥτου διαγνωστικού ελέγχου (μοριακά τεστ και rapidtest αντιγόνων/αντισωμάτων) για όλους, Τα μοριακά tests αποτελούν βασικό πυλώνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, παρόλο που στη χώρα μας έχουν κατά καιρούς υποτιμηθεί και απαξιωθεί.
– Άμεση αποκέντρωση του διαγνωστικού ελέγχου και της ιχνηλάτησης, με δημιουργία δικτύου εργαστηρίων και ομάδων ιχνηλάτησης σε επίπεδο Περιφέρειας και Νομού.
– Άμεσος σχεδιασμός τυχαιοποιημένων ή αντιπροσωπευτικών δειγματοληψιών με συγκεκριμένα επιδημιολογικά πλάνα, χρησιμοποιώντας rapidtests αντιγόνου, σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε κάθε νομό της χώρας,
– Άμεση δημιουργία ξεκάθαρου και ολοκληρωμένου πλάνου για την ταχύτατη άρση του οριζόντιου και καθολικού lockdown. Το lockdown έχει δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για τον πληθυσμό, τόσο οικονομικές όσο και κοινωνικές, ψυχικές και σωματικές.
Προκειμένου να λύσεις ένα μαθηματικό πρόβλημα χρειάζεσαι επαρκή δεδομένα. Έτσι και σε αυτό το υγειονομικό και κοινωνικό πρόβλημα απαιτείται οι επιστήμονες να διαθέτουν όλα τα δεδομένα και μόνο τότε ακολουθεί προσεκτικός σχεδιασμός που να αξιοποιεί όλα τα όπλα που προαναφέρθηκαν. Η ασυντόνιστη επίκληση του εθελοντικού και πατριωτικού φρονήματος των πολιτών δεν αρκεί. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή απαιτείται σχέδιο και προγραμματισμός. Αν επαναπαυθούμε δεύτερη φορά η κοινωνική και οικονομική καταστροφή δεν θα είναι μακριά.
