Μια από τις πιο σηµαντικές και εµβληµατικές δράσεις των πόρων της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ στη χώρα µας, µέσα από το ΕΣΠΑ, είναι η αναβάθµιση των δηµόσιων υποδοµών υγείας. Μάλιστα η στήριξη της Περιφερειακής Πολιτικής της ΕΕ είναι σταθερή για το Εθνικό Σύστηµα Υγείας σε όλα τα ΕΣΠΑ και τα προηγούµενο ΚΠΣ και αποτελεί την καρδιά των επενδύσεων στον χώρο της υγείας. Άλλωστε το πόσο χρήσιµη έχει γίνει αυτή η χρηµατοδοτική στήριξη της ΕΕ στο ΕΣΥ φάνηκε ιδιαίτερα µέσα στην πανδηµία, όπου οι κοινοτικοί πόροι έχουν συµβάλει στον εξοπλισµό τόσο των µονάδων ΜΕΘ των νοσοκοµείων όσο και σε επίπεδο καθηµερινών προµηθειών και εξοπλισµού για την αντιµετώπιση του κορωνοϊού, όπως για παράδειγµα σε όλες τις κινητές µονάδες του ΕΟΔΥ. Όµως η ΕΕ συµβάλλει αποφασιστικά και στις σταθερές υποδοµές του ΕΣΥ, µε επενδύσεις µακροπρόθεσµης απόδοσης στον χώρο της υγείας. Και µια από τις πιο σηµαντικές δράσεις που ολοκληρώνεται αυτήν την περίοδο είναι η ενεργειακή αναβάθµιση των νοσοκοµείων του ΕΣΥ. Η δράση αυτή υλοποιείται κυρίως µέσα από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Υποδοµές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ), το οποίο στις βασικές προτεραιότητές του έχει την ενεργειακή εξοικονόµηση και ειδικά στα δηµόσια κτίρια. Από τις πιο γνωστές και επιτυχηµένες δράσεις του είναι αυτή για τα νοσοκοµεία, καθώς και στο προηγούµενο ΕΣΠΑ αντίστοιχα αναβαθµίστηκαν πολλά νοσοκοµεία, κυρίως της Ελληνικής Περιφέρειας. Το 2020, λοιπόν έκλεισε µε ορισµένα καλά νέα για τις επενδύσεις ενεργειακής εξοικονόµησης στον χώρο της υγείας, καθώς προχώρησαν οι διαδικασίες για τουλάχιστον 58 τέτοια έργα. Πιο συγκεκριµένα, από το 2018, που ξεκίνησε η διαδικασία µέχρι το τέλος του Δεκέµβρη του 2020:
Έχουν υποβληθεί 61 προτάσεις χρηµατοδότησης από νοσοκοµεία όλης της χώρας, συνολικού π/υ 235 εκατ. ευρώ περίπου Έχουν αξιολογηθεί θετικά και ενταχθεί στο πρόγραµµα 48 προτάσεις συνολικού π/υ 177 εκατ. ευρώ περίπου
Το ότι φτάσαµε ως εδώ, µε βάση τις δύσκαµπτες διαδικασίες του ΕΣΠΑ στις δηµόσιες επενδύσεις (που έχουµε ξαναναφέρει σε ρεπορτάζ µας ότι δηµιουργεί καθυστερήσεις) αποτελεί κάτι σαν θρίαµβο των αρµόδιων και εµπλεκόµενων υπηρεσιών, καθώς χρειάστηκε να ξεπεραστούν σηµαντικά προβλήµατα, να καµφθούν αντιστάσεις και ανελαστικές διαδικασίες αλλά και να ωριµάσουν µελέτες και έργα επί της ουσίας.
Πως φτάσαμε ως εδώ;
Η ΕΥΔ ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ διέγνωσε έγκαιρα, µε βάση και την εµπειρία από αντίστοιχα, πιλοτικά τις περισσότερες φορές, έργα στο παρελθόν, την επιτακτική ανάγκη βελτίωσης του ενεργειακού αποτυπώµατος των ευαίσθητων κτιριακών υποδοµών της υγείας, αλλά και τις τεράστιες ανάγκες για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόµηση ενέργειας σε ένα ιδιαίτερα ενεργοβόρο κτιριακό απόθεµα όπως αυτό των νοσοκοµειακών κτιριακών υποδοµών.
Έτσι ο Τοµέας Περιβάλλοντος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος ΥΜΕΠΕΡΑΑ, τον Μάιο 2018 εξέδωσε την πρόσκληση προς δηµόσιους φορείς για υποβολή προτάσεων χρηµατοδότησης µε τίτλο «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΗΘΥΑ ‘Η ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΠΕ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ» . Η πρόσκληση αυτή αντλεί πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (από τον άξονα προτεραιότητας 10 του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ) , έχει ισχύ µέχρι 15/02/2021, π/υ 62.933.924.
Η συγκεκριµένη πρόσκληση απευθύνεται σε πολιτικά και στρατιωτικά νοσοκοµεία του ΕΣΥ δυναµικότητας 400 κλινών και άνω για τις περισσότερο ανεπτυγµένες περιφέρειες (Αττική και Νοτιο Αιγαίο) και 200 κλινών και άνω για όλη την υπόλοιπη χώρα.
Μα πως όµως, από προϋπολογισµό 63 σχεδόν εκατοµµυρίων φθάνουµε συνολικά σε πάνω από 300 εκατοµµύρια ευρώ;
Εδώ έγινε µια µεγάλη προσπάθεια. Και το πρώτο της σηµείο ήταν ότι ήδη από τον Οκτώβριο του 2020 έχει εγκριθεί η τροποποίηση των ποσοστών δέσµευσης πόρων του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Υποδοµές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2014-2020. Είναι η λεγόµενη υπερδέσµευση που χρησιµοποιείται όταν ένα πρόγραµµα είναι επιτυχηµένο και γνωρίζεις ότι θα απορροφηθούν οι πόροι, οπότε οι υπηρεσίες επιτρέπουν να προχωρήσεις πολύ παραπέρα από τον αρχικό προϋπολογισµό, διότι γνωρίζεις ότι κάποια άλλα έργα δεν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως και θα κάνεις εντέλει ανακατανοµή πόρων. Ειδικότερα για τον Άξονα προτεραιότητας 10 του ΥΜΕΠΕΡΑΑ (αυτόν για τα νοσοκοµεία…) το ανώτατο επιτρεπόµενο ποσοστό εντάξεων επί της συνολικής χρηµατοδότησης ανέρχεται σε 276,08% επί της συνολικής χρηµατοδότησης του άξονα, γεγονός που καθιστά δυνατή την ένταξη όλων των υποβληθεισών µέχρι σήµερα προτάσεων.
Παράλληλα, αξίζει να σηµειώσουµε ότι οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – και ειδικά η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής που διαχειρίζεται τους πόρους της πολιτικής Συνοχής της ΕΕ – έχουν δείξει µετά το ξέσπασµα της πανδηµίας εξαιρετικά µεγάλη ευελιξία και, σύµφωνα µε τις οδηγίες των Επιτρόπων, δίνουν την ευχέρεια στα κράτη µέλη να ανακατανείµουν πόρους εκεί που «πονούν» τα συστήµατα υγείας όλων των χωρών της ΕΕ.
Βέβαια δεν είναι µόνο οι πόροι του ΥΜΕΠΕΡΑΑ που ενισχύουν τα νοσοκοµεία και τις υποδοµές σε αυτά, αφού παράλληλα εξελίσσονται έργα αναβάθµισης, ανακαίνισης και εξοπλισµού σε πολλά νοσοκοµεία της χώρας από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα, γεγονός που ανεβάζει τους πόρους σε µεγάλο ύψος και ειδικά για τα θέµατα ενεργειακής εξοικονόµησης φτάνουµε να ξεπερνούµε τα 300 εκατ. σε τρέχοντα έργα.
Από τον πίνακα προκύπτει ότι έργα περίπου 177 εκατ. ευρώ έχουν ήδη ενταχθεί, ακόµη 3 έργα σχεδόν 13 εκατ. ευρώ έχουν αξιολογηθεί και αναµένεται η ένταξή τους τις επόµενες ηµέρες, ενώ µε τις διαδικασίες που αναφέραµε αναµένεται να ενταχθούν και τα υπόλοιπα 7 έργα προϋπολογισµού ακόµη 42 εκατ. ευρώ περίπου.
Αξίζει να προσθέσουµε ότι η λίστα δεν τελειώνει εδώ, καθώς το ΥΜΕΠΕΡΑΑ εξέδωσε τον Οκτώβριο 2020 και δεύτερη πρόσκληση ενεργειακής αναβάθµισης για νοσοκοµεία µικρότερης δυναµικότητας (κάτω των 100 κλινών) των περιφερειών Αττικής και Νοτίου Αιγαίου µε προϋπολογισµό 2.000.000 και ισχύ έως 20/3/21, οπότε αναµένοται µέσα στο έτος και άλλες εντάξεις. Στην δεύτερη πρόσκληση, σύµφωνα µε πληροφορίες της euractiv.gr, έχει κάνει προς το παρόν αίτηση το ΩΝΑΣΕΙΟ Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, µε πρόταση περίπου ενός εκατ. ευρώ.
Τί αναβαθμίζεται σε κάθε νοσοκομείο;
Mέσω του ΥΜΕΠΕΡΑΑ κάθε νοσοκοµείο υποβάλει µία µόνο πρόταση επιλέγοντας τις επενδύσεις που ταιριάζουν στο καθένα µέσα από τις συγεκριµένες κατηγορίες παρεµβάσεων ή έναν αποδοτικό συνδυασµό τους:
1) Κατηγορία Ενέργειας 1: Επεµβάσεις Ενεργειακής Αναβάθµισης και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΕΞΕ). Ενδεικτικά αναφέρονται: επεµβάσεις επί του κελύφους µε προσθήκη µόνωσης, αντικατάσταση κουφωµάτων και υαλοπινάκων µε νέα πιστοποιηµένα, υψηλής ενεργειακής απόδοσης, αντικατάσταση συστήµατος καυστήρα / λέβητα / σωληνώσεων µε σύστηµα που επιτρέπει χρήση ΑΠΕ, αντικατάσταση παλαιού συστήµατος κλιµατισµού, παθητικά ηλιακά συστήµατα, εγκατάσταση συστηµάτων µετρήσεων, παρακολούθησης, καταγραφής, επεξεργασίας και προβολής – επιτόπου και διαδικτυακώς των λειτουργικών στοιχείων και αποτελεσµάτων των ενεργειακών συστηµάτων του κτιρίου, όπως ολοκληρωµένων συστηµάτων διαχείρισης ενέργειας σε κτίρια (BEMS), παθητικά συστήµατα φυσικού και ενεργειακού τεχνητού φωτισµού κτλ.
2) Κατηγορία Ενέργειας 2: Επιδεικτικές δράσεις εγκατάστασης µονάδων συµπαραγωγής ηλεκτρισµού – θερµότητας, (ΣΗΘΥΑ) και δράσεις Αξιοποίησης Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) Ενδεικτικά αναφέρονται: εγκατάσταση ταυτόχρονης παραγωγής ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας, κατασκευή εγκατάστασης εκµετάλλευσης της παραγόµενης θερµικής ενέργειας από ΣΗΘΥΑ ή/και ΑΠΕ για παραγωγή ψύξης ή χρήσης ΑΠΕ (όπως π.χ. η Γεωθερµία),
3) Κατηγορία Ενέργειας 3: Δράσεις αντικατάστασης ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού: Συµπληρωµατικά σε περιπτώσεις δράσεων ενεργειακής αναβάθµισης νοσοκοµείων, µπορεί να χρηµατοδοτηθεί, πλέον όσων περιγράφονται παραπάνω, αντικατάσταση ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού εφόσον αυτή οδηγεί αποδεδειγµένα σε εξοικονόµηση ενέργειας άνω του 15% σε σχέση µε την κατανάλωση του υφιστάµενου εξοπλισµού που αντικαθίσταται. Το επιλέξιµο κόστος του ανωτέρω εξοπλισµού δε θα πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 450.000 €. To επιτυγχανόµενο ποσοστό εξοικονόµησης ενέργειας θα πρέπει να προκύπτει µετά από τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου στο κτίριο και ενεργειακού ελέγχου του εξοπλισµού.
Επιπλέον χρηµατοδοτούνται µελέτες ωρίµανσης των προτεινόµενων έργων, συµβουλευτικές υπηρεσίες τόσο κατά την προετοιµασία των προτάσεων όσο και κατά την υλοποίηση των δράσεων καθώς και η διενέργεια των προ του έργου και µετά το έργο ενεργειακών επιθεωρήσεων και έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.
Σηµειώνεται ότι οι παρεµβάσεις που θα υλοποιηθούν µέσω των έργων και των 2 παραπάνω προσκλήσεων θα πρέπει υποχρεωτικά να αναβαθµίζουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων κατά δύο ενεργειακές βαθµίδες και υποχρεωτικά µετά την υλοποίηση των παρεµβάσεων αυτά να κατατασσονται σε κατηγορία ενεργειακής κατανάλωσης Β’ και άνω, σύµφωνα µε τον ΚΕΝΑΚ. Σε περίπτωση κτιρίου που αρχικά κατατάσσεται σε ενεργειακή κατηγορία Γ’ του ισχύοντος ΚΕΝΑΚ, το πλαίσιο των παρεµβάσεων της ενεργειακής αναβάθµισης πρέπει να είναι τέτοιο έτσι ώστε η ενεργειακή απόδοση των προτεινόµενων κτιρίων να βελτιώνεται κατ’ ελάχιστον στην ενεργειακή κατηγορία Β+.
Αυτό το άρθρο δηµοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα µας» µε την οικονοµική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δηµοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα µας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόµενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης
#cohesiongr
