Οι λύσεις, τα βήματα και οι προτάσεις από πλευράς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που αγγίζουν τον πρωτογενή τομέα αναδείχτηκαν κατά την ενδιαφέρουσα συνεδρία του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου το οποίο διαφάνηκε ότι κατέχει εξέχοντα ρόλο σε επίπεδο έρευνας.
Μια συνεδρία στο πλαίσιο του e-Forum Αγροτικής Ανάπτυξης, που κατέδειξε ότι για όλα τα ανοικτά ζητήματα της αγροτικής παραγωγής υπάρχουν οι δέουσες ιδέες που είναι ικανές να βοηθήσουν τον πρωτογενή τομέα να κάνει τα επόμενα βήματα. Μια εκδήλωση που διαφάνηκε επίσης ότι η τεχνολογία είναι αρωγός της παραγωγής, αρκεί να υπάρξει η σωστή εκμετάλλευσή της, καθώς ειδικά αυτή την περίοδο ζητούμενο είναι τόσο τα ποιοτικά όσο και τα προϊόντα εκείνα που μπορούν με επάρκεια να καλύψουν τη ζήτηση. Και το ΕΑΠ ως ίδρυμα διαθέτει τις υποδομές εκείνες για να απαντήσει στις σύγχρονες απαιτήσεις παρέχοντας γνώση υψηλού επιπέδου σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης. Κυρίως όμως διαθέτει τα εργαλεία εκείνα για να γίνουν τα απαραίτητα βήματα στο επίπεδο της γνώσης. Με τον τρόπο αυτό οι απόφοιτοι του ΕΑΠ μπορούν να σταθούν στις απαιτήσεις μιας αγοράς εργασίας με απαιτήσεις, όπως αυτή διαμορφώνεται και από τη ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη.
Ιωάννης Καλαβρουζιώτης, Κοσμήτορας Σχολής Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας ΕΑΠ
«Παρέχουμε εξειδικευμένη γνώση επιπέδου»
O Δρ. Ιωάννης Καλαβρουζιώτης (Καθηγητής ΕΑΠ, Κοσμήτορας Σχολής Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας) μίλησε για τις νέες ακαδημαϊκές προκλήσεις της εξ αποστάσεως και δια βίου εκπαίδευσης για τον πρωτογενή τομέα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αναφέρθηκε στην Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας (Σ.Θ.Ε.Τ.) στην οποία Ακαδημαϊκά υποστηρίζονται οι κλάδοι των Φυσικών Επιστημών, Μαθηματικών, Πληροφορικής, Περιβάλλοντος και Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Διαχείρισης και Κατασκευής Τεχνικών Έργων. Ένα από τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών που προσφέρει αφορά τις «Καλλιέργειες υπό Κάλυψη – Υδροπονία» που είναι η επιστημονική μελέτη και έρευνα σε θέματα που αφορούν την κάλυψη της σύγχρονης ανάγκης της διαρκώς εξελισσόμενης αγοράς εργασίας, που αφορά τις καλλιέργειες υπό κάλυψη.
Στόχοι του Προγράμματος είναι:
• Η βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων μέσω καλύτερων και νέων τεχνικών καλλιέργειας (υδροπονία, νέα υποστρώματα, σύσταση και διαχείριση θρεπτικών διαλυμάτων)
• Η μείωση των εισροών ενέργειας (εξοικονόμηση ενέργειας, αξιοποίηση βιομάζας και λοιπών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καλύτερη διαχείριση μικροκλίματος)
• Η μείωση των χημικών εισροών (ολοκληρωμένη παραγωγή, δίχτυα εντομοστεγανότητας, φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης) • Η καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων (κλειστά υδροπονικά συστήματα)
• Η αναδιάρθρωση του φυτικού κεφαλαίου (δοκιμή νέων ποικιλιών)
• Η ιχνηλασιμότητα, τυποποίηση και πιστοποίηση των παραγομένων προϊόντων
Όπως ανέφερε ο κ. Καλαβρουζιώτης, «το πρόγραμμα στοχεύει στην παροχή εξειδικευμένων γνώσεων και την εξοικείωση των αποφοίτων σε θέματα που αφορούν την εφαρμογή σύγχρονων και καινοτόμων τεχνολογιών στην πρωτογενή γεωργική παραγωγή. Ειδικότερα, το πρόγραμμα παρέχει βασικές γνώσεις εφαρμογών γεωργίας ακριβείας με έμφαση την ορθολογικότερη διαχείριση των συντελεστών παραγωγής (αρδευτικό νερό, λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα κ.α), τη μείωση του κόστους παραγωγής και τελικά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της γεωργικής παραγωγής». Συμπλήρωσε ότι το προτεινόμενο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στοχεύει να καλύψει τη σύγχρονη ανάγκη να ανταποκριθούν οι πτυχιούχοι στις νέες ανάγκες της διαρκώς εξελισσόμενης αγροτικής δραστηριότητας με μειωμένες εισροές αλλά και τις αγοράς εργασίας όπως αυτή διαμορφώνεται με την τεχνολογική εξέλιξη. Βασική επιδίωξη του συγκεκριμένου προγράμματος είναι να προσφέρει τις απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις, την πρακτική (εργαστηριακή και πεδίου) κατάρτιση, την εξάσκηση στη χρήση των νέων τεχνολογιών και την αφομοίωση της εφαρμοσμένης έρευνας στο πλαίσιο της προετοιμασίας πτυχιούχων σχετικών με το αντικείμενο.
Δημήτρης Σάββας, Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών των Φυτών Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
«Γιατί πλεονεκτεί η υδροπονική καλλιέργεια»
Ο Δημήτρης Σάββας, από το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε στην Υδροπονική Καλλιέργεια, που αποτελεί μια σύγχρονη μορφή παραγωγής στα θερμοκήπια. Με αυτή τη μέθοδο οι ρίζες των φυτών αναπτύσσονται είτε απευθείας σε υδατικό διάλυμα ανόργανων αλάτων τα οποία χρησιμοποιούνται από το φυτό ως θρεπτικά στοιχεία (θρεπτικό διάλυμα). Είτε σε πορώδη στερεά υλικά τα οποία καλούνται υποστρώματα και διαβρέχονται τακτικά με θρεπτικό διάλυμα στα πλαίσια της άρδευσης του φυτού. Το πιο κρίσιμο είναι ότι οι λειτουργίες του εδάφους πρέπει να υποκατασταθούν με άλλα μέσα στις υδροπονικές καλλιέργειες. Αυτό θα γίνει με τους εξής τρόπους:
• Παροχή νερού στα φυτά
• Παροχή θρεπτικών στοιχείων
• Παροχή οξυγόνου στη ρίζα
• Στήριξη των φυτών «Επί της ουσίας στις καλλιέργειες εκτός εδάφους το ριζικό σύστημα αναπτύσσεται εξ’ ολοκλήρου εκτός του φυσικού εδάφους με τέτοιον τρόπο, ώστε να έχει στην διάθεσή του αρκετό νερό για να μπορεί να επιτελεί τις απαραίτητες λειτουργίες για την ζωή του φυτού», ανέφερε ο κ. Σάββας. Οι ρίζες αναπτύσσονται είτε απευθείας σε υδατικό διάλυμα ανόργανων αλάτων τα οποία χρησιμοποιούνται από το φυτό ως θρεπτικά στοιχεία (θρεπτικό διάλυμα),
Το διάλυμα αυτό είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα στο νερό:
• είτε ως ιόντα ανόργανων αλάτων
•είτε ως ευδιάλυτες ανόργανες χημικές ενώσεις
• είτε ως ευδιάλυτες οργανικές χημικές ενώσεις.
Τόνισε ακόμη ότι η σκοπιμότητα της καλλιέργειας σε θερμοκήπιο είναι ένας τρόπος για να αντιμετωπίζονται τα παθογόνα του εδάφους. «Ξεκινάμε με μια απολύμανση του χώρου του θερμοκηπίου και οι συνθήκες μας επιτρέπουν να κρατήσουμε το περιβάλλον καθαρό», τόνισε ο κ. Σάββας. Επίσης ο συγκεκριμένος τρόπος καλλιέργειας μας παρέχει αυξημένες δυνατότητες ισόρροπης θρέψης και λίπανσης. «Λόγω των πλεονεκτημάτων της συγκεκριμένης μεθόδου έχουμε υψηλές παραγωγές. Ειδικά στα καρποδοτικά κηπευτικά οι παραγωγές είναι εξαιρετικά μεγάλες. Επιπρόσθετα, σε φυλλώδεις καλλιέργειες όπως είναι το μαρούλι μπορούμε να καλλιεργήσουμε περισσότερες φορές το χρόνο. Αυτό οφείλεται στο ότι ο χρόνος που απαιτείται για την ωρίμανση είναι μικρότερος με αποτέλεσμα να έχουμε αυξημένη παραγωγή», κατέληξε.
Άγγελος Πατάκας, Εργαστήριο Φυτικής Παραγωγής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας
«Η γεωργία ακριβείας μονόδρομος για το μέλλον»
Για τις εφαρμογές της γεωργίας ακριβείας στην άρδευση καλλιεργειών αναφέρθηκε ο Άγγελος Πατάκας, καθηγητής στο Εργαστήριο Φυτικής Παραγωγής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Εξήγησε ότι η ποιότητα και η ποσότητα παραγωγής σε κάθε αγροτικό προϊόν είναι μια σύνθετη παράμετρος που έχει πάρα πολλές συνιστώσες. «Το κλίμα, το έδαφος, η ποικιλία και τα είδη των υποκείμενων που χρησιμοποιούμε είναι ορισμένες μόνο από τις παραμέτρους που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα και ποσότητα παραγωγής. Η παράμετρος που τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί ως κρίσιμη παράμετρος για να πετύχουμε μια βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας παραγωγής είναι η άρδευση. Ο λόγος έχει να κάνει με την κλιματική αλλαγή» ανέφερε χαρακτηριστικά. Εν συνεχεία παρουσίασε με ειδικό διάγραμμα τη διακύμανση της μέσης θερμοκρασίας, που είναι από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή. «Όλα τα προγνωστικά μοντέλα δείχνουν ότι η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα χρειαστούμε περισσότερες ποσότητες νερού. Το να καλύψουμε πρόσθετους υδατικούς πόρους είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο» ανέφερε ο κ. Πατάκας. Ένα συντριπτικά μεγάλο ποσοστό κατανάλωσης νερού κατευθύνεται στη Γεωργία και ειδικότερα ο σημαντικότερος χρήστης σε ποσοστό πάνω από 73% είναι η γεωργική παραγωγή. Είναι συνεπώς απίθανο στο επόμενο χρονικό διάστημα να καλύψουμε επιπρόσθετους υδάτινους πόρους. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να αναγκαστούμε να μειώσουμε τη χρήση νερού στη γεωργία λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού. Μόλις το 55% του νερού χρησιμοποιείται στο χωράφι και το υπόλοιπο δυστυχώς χάνεται με διάφορους τρόπους.
Χρύσα Καραπαναγιώτη Καθηγήτρια Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας
«Κύκλος προϊόντων από τα στέμφυλα»
H κ. Χρύσα Καραπαναγιώτη, καθηγήτρια Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, μίλησε για την ανάπτυξη νέων υλικών από αγροτικά προϊόντα. Εξήγησε ότι τα γεωργικά παραπροϊόντα δημιουργούν πρόβλημα στην εναπόθεσή τους. Έφερε ως παράδειγμα τα στέμφυλα από την οινοποιία ή και τα τσίπουρα τα οποία στην περιοχή μας είναι συνηθισμένα υπολείμματα βιομάζας. Γενικότερα από τρεις τόνους σταφυλιού παίρνουμε έναν τόνο τέτοιου είδους υπολείμματα. «Τα υπολείμματα από τα στέμφυλα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τσίπουρου που είναι ένα από τα προϊόντα που έχει μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Μεγάλες μάζες από αυτό το υλικό μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εδαφοβελτιωτικό ή αλλιώς κομπόστ, μια διαδικασία που από την άλλη παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα στο να γίνει με επιτυχία», εξήγησε η κα Καραπαναγιώτη. Μια άλλη ιδέα είναι τα αντιοξειδωτικα εκχυλίσματα δηλαδή οι πρωτογενείς ουσίες να εκχυλιστούν και να μετατραπούν σε τέτοιους είδους σκευάσματα. Μια ιδέα επίσης είναι η μετατροπή αυτών των ειδών σε συμπληρώματα διατροφής. Για παράδειγμα κάποια μπισκότα που δίνουν ιδιαίτερες ουσίες στον καταναλωτή. «Υπάρχουν πολλές ιδέες που αξιοποιούν όλα τα μέρη του αμπελιού. Δεν μιλάμε μόνο για τα στέμφυλα αλλά για τον κορμό του, τις άκρες του και άλλα μέρη. Υπάρχουν πολλές εφαρμογές και προιόντα που μπορούν να παραχθούν. Ακόμα και βιοπολυμερή ή και διάφορα υλικά όπως βιοκαύσιμα» ανέφερε η κ. Καραπαναγιώτη. Στο εργαστήριο της επιδιώκεται να βρεθεί τρόπος παρασκευής βιοπολυμερούς που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ειδικό φίλτρο, που σε συνδυασμό με άλλο είδη, όπως φίλτρα άμμου και χαλικιού, μπορούν με ειδική διήθηση να αφαιρέσουν μικρορύπους και διάφορες άλλες ενώσεις που μπορεί να υπάρχουν για παράδειγμα στο νερό κ.α. Οπως συμπλήρωσε όλες αυτές οι επεξεργασίες της πρώτης ύλης των στέμφυλων μπορούν να μας οδηγήσουν σε ένα κύκλο προϊόντων, προερχόμενα από μια και μόνο δραστηριότητα.
Δημήτρης Παπαϊωάννου Διδάκτορας ΕΑΠ, Εργαστήριο Τεχνολογιών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων
«Τα μικροπλαστικά δεν είναι καθόλου αθώα»
Ο κ. Δημήτρης Παπαϊωάννου, διδάκτορας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, του Εργαστηρίου Τεχνολογιών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων αναφέρθηκε στα μικροπλαστικά στα καλλιεργούμενα είδη. Τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα και η ιλύς των βιολογικών καθαρισμών χρησιμοποιούνται για την άρδευση και λίπανση καλλιεργειών αντίστοιχα. Εκτός από τα σημαντικά χαρακτηριστικά βελτίωσης του εδάφους, η εφαρμογή τους φέρει ένα αρκετά σημαντικό φορτίο ρύπων, όπως βαρέα μέταλλα, τοξικές ενώσεις, φαρμακευτικά και μικροπλαστικά, που με την πάροδο του χρόνου θα μπορούσε να οδηγήσει αθροιστικά σε σημαντικές ποσότητες. «Μελέτες έδειξαν ότι στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων απομακρύνουν το 90-98% μικροπλαστικών από τα επεξεργασμένα λύματα, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα παραμένει στη λάσπη μετά την επεξεργασία» τόνισε ο κ. Παπαϊωάννου. Άλλες πηγές μικροπλαστικών σε γεωργικά εδάφη είναι η εφαρμογή πλαστικών φύλλων για υψηλή και χαμηλή κάλυψη θερμοκηπίων για τον έλεγχο της θερμοκρασίας και της υγρασίας του εδάφους και για την επιβράδυνση της ανάπτυξης των ζιζανίων. «Πρέπει να υπάρξει ένα σύστημα παρακολούθησης και μελέτη εκτίμησης κινδύνων, τώρα που οι συγκεντρώσεις των μικροπλαστικών είναι χαμηλές στα καλλιεργούμενα εδάφη, καθώς στο μέλλον θα κληθούμε να επιλύσουμε ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα» τόνισε ο κ. Παπαιωάννου.
Σπύρος Κυρίτσης Εργαστήριο Τεχνολογιών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων ΕΑΠ
«Η αξιοποίηση των αποβλήτων μπορεί να επιτευχθεί»
Τέλος ο κ. Σπύρος Κυρίτσης, μέλος της ερευνητικής ομάδας μαζί με τους Ιωάννη Καλαβρουζιώτη και Πρόδρομο Κουκουλάκη, του Εργαστηρίου Τεχνολογιών Αειφορικής Διαχείρισης Αποβλήτων του ΕΑΠ, μίλησε για το λογισμικό για την ασφαλή επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων και βιοστερεών στην γεωργία. «Το σύστημα αυτό μπορεί να δώσει συμβουλές για την ασφαλή επαναχρησιμοποίηση υγρών και λιματολάσπης στις καλλιέργειες. Το σύστημα επιδιώκει να χρησιμοποιηθούν ξανά επεξεργασμένα υγρά αστικών αποβλήτων και βιοστερεών στη γεωργία, με στόχους την αύξηση της γεωργικής παραγωγής, τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους και της παραγωγικότητας και τέλος τη μείωση των εφαρμοζόμενων λιπασμάτων και τη μείωση του κόστους λίπανσης» τόνισε ο κ. Κυρίτσης. Και αυτό γιατί η ανακούφιση του περιβάλλοντος από την πίεση που ασκούν η συσσώρευση τεράστιων ποσών της ιλύος και εκατομμυρίων κυβικών των λυμάτων που διοχετεύονται σε λίμνες και θάλασσες αναξιοποίητα, παρά το γεγονός ότι παρατηρείται κάθε χρόνο αύξηση της χρήσης του φυσικού νερού άρδευσης, προκαλούν σοβαρά προβλήματα και μόνιμο πονοκέφαλο στις κυβερνητικές αρχές. Επίσης το σύστημα βοηθά στη λήψη αποφάσεων για την όσο το δυνατόν ασφαλέστερη επαναχρησιμοποίηση υγρών αποβλήτων και ιλύος, προβλέποντας:
• Τη ρύπανση του εδάφους με βαρέα μέταλλα λόγω της μακροχρόνιας επαναχρησιμοποίησης, έτσι ώστε να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες.
• Την ορθολογική και βέλτιστη λίπανση των καλλιεργειών, ώστε να ελαχιστοποιείται η χρήση λιπασμάτων και να προστατεύεται το περιβάλλον από περιττό φορτίο θρεπτικών ουσιών.
ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ VIDEO THΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ
#pgnews
#ΔΥΤΙΚΗΕΛΛΑΔΑ
#ΑΓΡΟΤΙΚΑ
