Σημαντικές αλλαγές επέρχονται στο χώρο της γεωργίας καθώς σύγχρονες τεχνολογίες με καινοτόμες εφαρμογές έχουν διεισδύσει στην αγροτική πράξη με στόχο την βελτίωση της ποιότητας των καλλιεργειών και της διατροφικής αξίας των παραγόμενων προϊόντων. Η τεχνητή νοημοσύνη, η χρήση ρομποτικών συστημάτων, drones, αισθητήρων, εικονικών μετεωρολογικών σταθμών στα αγροκτήματα και άλλων ψηφιακών εργαλείων στη διαχείριση της παραγωγής σε όλα τα στάδια, στην συντήρηση και στη μεταποίηση των προϊόντων, αποτελούν τις νέες τάσεις στην αγροδιατροφή για την επόμενη μέρα. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν στην διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Καινοτομία και νέες τάσεις στην Αγροδιατροφή» που διοργάνωσε το Εργαστήριο Γεωργικής Γενετικής και Βελτίωσης Φυτών με το Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστήμιου Πατρών την Παρασκευή 23/4, κλείνοντας τις εργασίες του e-Forum Αγροτικής Ανάπτυξης 2021, που διοργάνωσε ο «Σ.Ε.». Ενα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και τα συμπεράσματά του θα αποτελέσουν οδηγό για την σωστή αξιοποίηση του πρωτογενούς τομέα και την αγροτική ανάπτυξη που αποτελεί την μεγάλη πρόκληση του μέλλοντος.
Βασίλης Παπασωτηρόπουλος Καθηγητής, Τμήμα Γεωπονίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Ανάγκη για μακροχρόνιο σχεδιασμό»
«Ελπίζουμε ότι οι νέες εξελίξεις θα επηρεάσουν θετικά στην χώρα μας και διεθνώς και θα διαμορφώσουν τον πρωτογενή τομέα τα επόμενα χρόνια. Η γεωργία σε παγκόσμιο επίπεδο αλλάζει και έχει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Ιδιαίτερα για την χώρα μας, η οποία χαρακτηρίστηκε από δομικές αδυναμίες και ελλείψεις και η ανταπόκριση σε αυτές τις προκλήσεις είναι επιτακτική» ανέφερε εισαγωγικά ο Βασίλης Παπασωτηρόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Γεωπονίας, Πανεπιστήμιο Πατρών δίνοντας το στίγμα της εκδήλωσης. Παρατήρησε πως «η κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, η αποτελεσματικότητα και η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών κινδύνων, η αειφορία της παραγωγής, η διαμόρφωση νέων τάσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα ώστε να είναι πιο αποτελεσματική και να εγγυάται την διατροφική ασφάλεια, η οικονομική βιωσιμότητα των αγροτών και η δίκαιη ανάπτυξη, η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων συνθέτουν ένα δύσκολο τοπίο, στο οποίο πρέπει να ανταποκριθούμε. Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν δομικά εργαλεία αυτών των προκλήσεων, η κυκλική οικονομία, η διαχείριση του ενεργειακού και υδατικού αποτυπώματος, η ψηφιακή γεωργία, η γενετική και βιοτεχνολογία είναι προτεραιότητες και θα συμβάλλουν στην διαμόρφωση του Πρωτογενούς Τομέα στα επόμενα χρόνια. Ο κ. Παπασωτηρόπουλος έκλεισε τις εργασίες της εκδήλωσης με εμπεριστατωμένη εισήγηση με θέμα: «Γενετικός και μορφολογικός χαρακτηρισμός με στόχο την ανάπτυξη πολλαπλασιαστικού υλικού στα αρωματικά – φαρμακευτικά φυτά και τις παραδοσιακές ποικιλίες». Τόνισε πως η έλλειψη που παρουσιάζει η χώρα μας σε πολλαπλασιαστικό υλικό σε συγκεκριμένες κατηγορίες φυτών αγγίζει το 75%. Επεσήμανε την ανάγκη για μακροχρόνιο σχεδιασμό, για ανάπτυξη εγχώριου πολλαπλασιαστικού υλικού, ιδιαίτερα στις κηπευτικές καλλιέργειες και στα αρωματικά φυτά.
Γεώργιος Σαλάχας Κοσμήτορας Σχολής Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Το μέλλον απαιτεί αναδιάρθρωση καλλιεργειών»
Αισιόδοξος για το μέλλον της γεωργίας του μέλλοντος εμφανίστηκε ο Γεώργιος Σαλάχας, Καθηγητής, Κοσμήτορας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών, χαιρετίζοντας την διαδικτυακή ημερίδα και συγχαίροντας τον «Σ.Ε.» για την πρωτοποριακή διοργάνωση αναπτυξιακών φόρουμ. Όπως επεσήμανε «στην νέα ΚΑΠ και στις κατευθύνσεις της ΕΕ η τάση είναι η μείωση των αποστάσεων από το αγρόκτημα στο πιάτο, η βιοποικιλότητα και η προστασία του περιβάλλοντος, η μείωση κατά 50% των λιπασμάτων και ο στόχος της αύξησης πάνω από 25% των βιοκαλλιεργειών καθώς επίσης τα περιβαλλοντικά σενάρια με την προσαρμογή της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή». Σε ό,τι αφορά στην στρατηγική για τα επόμενα χρόνια, ανέφερε πως «λόγω του ξηροθερμικού περιβάλλοντος και του ηλίου παράγουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας και γι’ αυτό πρέπει να εστιαστούμε στα προϊόντα ποιότητας, τα οποία θα πρέπει να απολαμβάνουν ιδιαίτερες τιμές στην παγκόσμια αγορά μιας και οι εκτάσεις είναι περιορισμένες. Το μέλλον απαιτεί αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, η ένταση της παραγωγής, οι πράσινες πρακτικές προσαρμοσμένες στην αειφορία και στην κυκλική οικονομία. Χρειάζεται να ενισχυθούν οι ομάδες παραγωγών με εξωστρέφεια ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις διεθνείς αγορές. Η έρευνα και η καινοτομία μπορεί να συνδεθεί με την παραγωγικότητα. Πάσχουμε, όμως, παρότι έχουμε αξιόλογο ερευνητικό δυναμικό με ερευνητικά προϊόντα, στην τελική μεταφορά τους στην παραγωγή και στο οικοσύστημα της αγροδιατροφής. Ενώ έχουμε ερευνητικά κέντρα στα Πανεπιστήμια η δυσκολία έγκειται στις πιλοτικές εφαρμογές για να μπουν στην διαδικασία. Θα πρέπει να ενισχυθούν τα τεχνολογικά πάρκα και η πολιτεία να χρηματοδοτήσει τις πιλοτικές εφαρμογές ώστε να περάσουμε στην εφαρμογή, ενώ τόνισε πως θα πρέπει να ζωντανέψουν τα πρώην Ινστιτούτα όπως το ΕΘΥΑΓΕ, κ.ά. «Ο αγρότης του μέλλοντος πρέπει να είναι απόλυτα καταρτισμένος. Άρα πρέπει να είναι στην ουσία επιστήμονας. Αυτό που λείπει στην χώρα μας είναι η διετής εκπαίδευση μέσα από Ινστιτούτα και Γεωργικές Σχολές ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του μέλλοντος», κατέληξε.
Δημήτριος Μπιλάλης Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης στη Δυτ. Ελλάδα
Για τις καινοτομίες στις βιολογικές καλλιέργειες μίλησε ο Δημήτριος Μπιλάλης, Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τονίζοντας πως η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει σε αλλαγή του τρόπου προσέγγισης της συμβατής καλλιέργειας. Σημείωσε πως «το τρίγωνο εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία θα ωθήσουν την αγροτική ανάπτυξη με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και την ανατροφή του αρνητικού οικονομικού κλίματος». Πρόσθεσε πως την τελευταία 5ετία η Ε.Ε. έχει επενδύσει περίπου 4,5 δις ευρώ στην έρευνα. «Πρέπει να σχεδιάζουμε καινοτόμες καλλιέργειες που αναπτύσσουν δυναμική. Θα πρέπει να μελετήσουμε τις απαιτήσεις σε νερό, πόσο μπορούν να αξιοποιήσουν τυχόν λίπανση, να εξετάσουμε τα κριτήρια της θερμοκρασίας, τα μηχανήματα, την ένταση εργασίας ώστε να επέλθει ένα θετικό αποτέλεσμα», τόνισε. Αναφερόμενος στις αρωματικά – φαρμακευτικά φυτά που αποτελούσαν διαχρονικά εναλλακτικές καλλιέργειες υπογράμμισε πως και στην Δυτική Ελλάδα υπάρχουν ευκαιρίες για να παραχθούν προϊόντα – superfoods όπως κινόα, chira, καμελίνα, μαύρο σινάπι, φαρμακευτική κάνναβη κ.ά. Ο κ. Μπιλάλης ανέφερε πως τις επόμενες εβδομάδες στην Δυτική Ελλάδα θα δοθεί η πρώτη άδεια λειτουργίας μιας μονάδας που ασχολείται με την θερμοκηπιακή καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης (ήδη υπάρχουν τέσσερις χώροι παραγωγής με βάση την πράσινη ανάπτυξη). «Η βιολογική γεωργία έχει την τόλμη να εισάγει καινοτόμα συστήματα διατροφής και νέες καλλιέργειες» κατέληξε δίνοντας στοιχεία για τις καλλιέργειες που έχουν δρομολογηθεί και για προβλήματα που χρήζουν επίλυσης.
Αθανάσιος Μολασιώτης Αν. Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας ΑΠΘ
«Παγκόσμιος πρωταθλητής τα βιομηχανικά ροδάκινα»
Τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει ο συνεργατικός σχηματισμός καινοτομίας «Πυρηνοκαρπίων» ως εργαλείο για τον μετασχηματισμό της ελληνικής δενδροκομικής παραγωγής, ανέδειξε ο Αθανάσιος Μολασιώτης, Αν. Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας ΑΠΘ, παρουσιάζοντας ενδιαφέροντα στοιχεία για την δυναμική του κλάδου του βιομηχανικού φρούτου. Εστίασε στην δυναμική της δενδροκομίας στην χώρα μας που είναι στην 5η ή 6η στην Ε.Ε. στην παραγωγή φρούτων τονίζοντας πως αποτελεί ένα σημαντικό επίτευγμα. «Παγκόσμιος πρωταθλητής στην χώρα μας είναι τα βιομηχανικά ροδάκινα, τα οποία εξάγονται σε όλο τον κόσμο. Σημαντικό είναι επίσης ότι η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες παραγωγής ροδάκινων και παράγει πολλά βιομηχανικά ροδάκινα. Είναι η πρώτη χώρα στην παραγωγή βιομηχανοποιημένων ροδάκινων και πρώτη στις αντίστοιχες εξαγωγές, ενώ κατέχει το 50% των παγκόσμιων εξαγωγών κομπόστας», ανέφερε ο κ. Μολασιώτης, υπογραμμίζοντας πως το βιομηχανικό φρούτο αποτελεί έναν εμβληματικό κλάδο για την Κεντρική Μακεδονία (πρωτίστως στους νομούς Πέλλας και Ημαθίας). Σημείωσε ότι σήμερα λειτουργούν 15 βιομηχανίες -μεταποίησης στην περιοχή, απασχολούνται 12.000 αγροτικές οικογένειες, ενώ στην μεταποίηση απασχολούνται πάνω από 10.000 εργαζόμενοι. Το 98% των παραγόμενων προϊόντων εξάγονται και η εισροή εσόδων ανέρχονται σε 200-400 εκατ. ευρώ για την χώρα (κυρίως για την Κεντρική Μακεδονία). Υπογράμμισε πως ο αριθμός των νέων φυτεύσεων αυξάνεται συνεχώς, αν και τόνισε πως υπάρχουν αρκετά δομικά προβλήματα με κυρίαρχο την δυσκολία της ενσωμάτωσης της καινοτομίας σε όλο το εύρος της καλλιέργειας και αυτό οφείλεται αφενός στην οικονομική κρίση, αφετέρου στο Ρωσικό εμπάργκο. Εκρουσε τον κώδωνα λέγοντας πως η μέση στρεμματική απόδοση στην Ελλάδα έχει μειωθεί και είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον ανταγωνισμό και αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση της ποσότητας παραγωγής και την υποβάθμιση της ποιότητας των προϊόντων.
Φίλιππος Βερβερίδης Καθηγητής Τμήμα Γεωπονίας ΕΛΜΕΠΑ, κοσμήτορας Σχολής Γεωπονικών Επιστημών Τεχνητή νοημοσύνη στην παραγωγή παρθένου ελαιόλαδου
Ο Φίλιππος Βερβερίδης, Καθηγητής Τμήμα Γεωπονίας ΕΛΜΕΠΑ, κοσμήτορας Σχολής Γεωπονικών Επιστημών παρουσίασε το Cluster ΑΡΩΓΟΣ A.I.M.-H.Q. OIL, το οποίο αποτελεί μια καινοτόμο ολιστική προσέγγιση στη διαμόρφωση σταθερής και ύψιστης ποιότητας του ελληνικού εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου, ελεγχόμενη σε όλα τα στάδια αλυσίδας παραγωγής μέσω τεχνητής νοημοσύνης και State of the Art Τεχνολογίας. Όπως ανέφερε, οι ελαιοπαραγωγοί στην χώρα μας προτιμούν να δίνουν χύμα και όχι τυποποιημένο το ελαιόλαδο, τονίζοντας πως την διετία 2017-2019 το 75% των εξαγωγών ήταν χύμα. Ωστόσο, επισήμανε πως «έχει μεγάλο πλεονέκτημα το τυποποιημένο ελαιόλαδο, το οποίο έχει υγειοπροστατευτικές ιδιότητες λόγω των βιοφαινόλων εξαιτίας της ισχυρής αντιοξειδωτικής του δράσης. Έτσι, θεωρήσαμε αναγκαίο να προσφέρουμε μια ολιστική προσέγγιση από το χωράφι μέχρι κι την κατάληξη του τελικού προϊόντος στον καταναλωτή. Στόχος μας είναι η ανάδειξη των δεικτών ποιότητας ανά ποικιλία σε όλα τα στάδια της παραγωγής του προϊόντος ώστε να μπορεί να είναι επιλέξιμο και να σταθεί στις διεθνείς αγορές». Ανακοίνωσε, μάλιστα, πως θα λειτουργήσει πιλοτικά ένα πρότυπο πειραματικό ελαιουργείο το οποίο θα εφαρμόζει τους κανόνες της κυκλικής οικονομίας. Στην προσπάθεια αυτή, όπως είπαν, πως συνολικά, συμμετέχουν 25 εταιρείες οι οποίες θα προσφέρουν τον ελαιόκαρπο. Παράλληλα, υπάρχει Μονάδα Εργαστηριακών Αναλύσεων και μια ψηφιακή πλατφόρμα μηχανικής μάθησης, η οποία θα ενημερώνεται για τους δείκτες ποιότητας σε όλα τα στάδια ξεκινώντας από την εφοδιαστική αλυσίδα και θα αναπροσαρμόζεται. Τέλος αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί όπως συμμετοχή στη δράση «Οι δρόμοι της ελιάς» και σε άλλα φιλόδοξα προγράμματα, όπως τη δημιουργία ενός βοτανικού πάρκου ως πόλος έλξης για τους επισκέπτες.
Αγγελική Καυγά Αν. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών
Ρομποτικό σύστημα διαχείρισης θερμοκηπίων
Η Ελλάδα είναι η 7η χώρα στην μεσογειακή λεκάνη και θα μπορούσε να είναι σε πολύ καλύτερη θέση μετά την Ισπανία και την Ιταλία, αλλά το 50% των θερμοκηπίων βρίσκεται στην Κρήτη και το 35% στην Πελοπόννησο και κυρίως στην Δυτική Ελλάδα. Η μεγάλη πρόκληση είναι η ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Ρομποτικού Συστήματος Διαχείρισης Θερμοκηπιακών Μονάδων Βασισμένο σε ΙοΤ Τεχνολογίες, όπως ανέφερε η Αγγελική Καυγά, Αν. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών. «Η Έξυπνη Γεωργία έχει πραγματική δυνατότητα να δώσει πιο παραγωγική και βιώσιμη γεωργική παραγωγή, η οποία θα βασίζεται σε μια προσέγγιση πιο ακριβούς και αποδοτικής χρήσης των πόρων» ανέφερε μεταξύ άλλων. Παρουσίασε, μεταξύ άλλων, τα πλεονεκτήματα από την αρχή του ευφυούς θερμοκηπίου, τα οφέλη από τα εναέρια εποπτικά μέσα (drones) που χρησιμοποιούνται κυρίως σε υπαίθριες καλλιέργειες, όπου με πτήση μικρής διάρκειας συλλέγονται πολλά δεδομένα, για τα οποία τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί το ενδιαφέρον ερευνητών, εταιριών και παραγωγών αλλά και για το PlatEye F500 που είναι κατασκευασμένο για επίγεια χρήση εντός θερμοκηπίων και σύντομα η τεχνολογία του θα είναι διαθέσιμη και για υπερπτήσεις. Μίλησε ακόμα για τις κινούμενες πλατφόρμες, είτε πρόκειται για εναέρια συστήματα επισκόπησης (cablebots) είτε για AGV (Automated Guided Vehicles) εδάφους, οι οποίες συλλέγουν δεδομένα όπως ένα drone σε μια ανοικτή καλλιέργεια, μικροκλίματος και πληροφορίες για την καλλιέργεια, το έδαφος και την άρδευση.
Νίκος Μαλάμος Επικ. Καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών
Αισθητήρες μέτρησης της υγρασίας
Ο Νίκος Μαλάμος, επικ. Καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών παρουσίασε τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων για τη διαχείριση άρδευσης που εφαρμόζεται στην Άρτα με την ευχή να προχωρήσει σύντομα και στην Δυτική Ελλάδα, τονίζοντας πως «είναι μια εφαρμογή που χτίζει συνείδηση και ξεπερνά την άρδευση ακριβείας». Σημείωσε πως «όταν θέλουμε να έχουμε καινοτόμες λύσεις πρέπει να έχουμε μια προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη ότι μπορούμε να έχουμε πληροφορία για το νερό που παρέχεται στις καλλιέργειες, έχοντας δεδομένα για την πραγματική αποτύπωση της άρδευσης. Οι σύγχρονες μεθοδολογίες όπως η χρήση αισθητήρων (για να μετράμε την υγρασία και το υδατικό δυναμικό) και της τηλεπισκόπησης (η οποία συμβάλλει στην αξιολόγηση της υδατικής κατάστασης μιας καλλιέργειας) οδηγούν σε εξοικονόμηση νερού και ενέργειας για να διαφυλάξουμε τον πολύτιμο υδάτινο πόρο». Ανέπτυξε λεπτομερώς την εφαρμογή που λειτουργεί από το 2015 στην πεδιάδα της Άρτας και από φέτος στα Ιωάννινα, πρόκειται για ένα σύστημα με ομάδα ανάπτυξης και κεντρικής διαχείρισης με την υποστήριξη των χρηστών. «Βασιζόμαστε σε δεδομένα από μετεωρολογικούς σταθμούς και με μαθηματικά μοντέλα έχουμε έναν εικονικό μετεωρολογικό σταθμό σε κάθε χωράφι. Οι γεωπόνοι -σύμβουλοι μεσολαβούν ανάμεσα στην ομάδα διαχείρισης και στους παραγωγούς. Παίρνουμε πληροφορίες ανά χωράφι, καταχωρούμε τις αρδρεύσεις μέσω τηλεμετρικών υδρομέτρων και έχουμε εικόνα για την εκτίμηση της καλλιεργητικής περιόδου για τις αρδεύσεις και τη βροχόπτωση.
#pgnews
#ΔΥΤΙΚΗΕΛΛΑΔΑ
#ΑΓΡΟΤΙΚΑ
