Οι καλές πρακτικές στον πρωτογενή τομέα ήταν ένα ζήτημα που ανέδειξε από την πλευρά του το e Forum-Αγροτικής Ανάπτυξης που ολοκλήρωσε την περασμένη εβδομάδα τις εργασίες του. Σε ειδική συνεδρία, που παρουσίασε ο δημοσιογράφος του «Σ.Ε.» Γιώργος Ηλιόπουλος, αναλύθηκαν δράσεις από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών δραστηριοτήτων που έχουν αλλάξει σημαντικά την πορεία της Γεωργίας . Eκείνο που διαφάνηκε στη συγκεκριμένη συνεδρία είναι ότι μέχρι σήμερα υπάρχουν μέθοδοι οι οποίες εφόσον εφαρμοστούν μπορούν να αλλάξουν σημαντικά το κόστος και την ποιότητα των προϊόντων.
Απουσιάζει δυστυχώς η έλλειψη ενδιαφέροντος από την Πολιτεία να τις υιοθετήσει αλλά και να φροντίσει για την χρηματοδότησή τους. Έτσι σήμερα η ελληνική γεωργία δαπανά εκατομμύρια ευρώ και υποβαθμίζει το περιβάλλον, ενώ θα μπορούσε να έχει κάνει σημαντικά βήματα υιοθετώντας ορισμένες από τις μεθόδους που παρουσιάστηκαν.
Δημήτρης Κουρέτας ιδρυτής spin-off FoodOxys
Η εταιρεία που προσθέτει αξία στα προϊόντα διατροφής
Η FoodOxys είναι μία spin-off εταιρεία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η οποία δραστηριοποιείται: • Στην εξατομίκευση και εξασφάλιση της μεταβολικής υγείας • Του ελέγχου της ποιότητας των τροφίμων. «Δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια και ήταν ένας μονόδρομος. Ένα μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στη χώρα μας είναι ότι όταν κάποιος εκπαιδεύει κάποια νέα παιδιά για το μεταπτυχιακό τους και το διδακτορικό τους και τελειώσουν, τότε εάν δεν βρουν δουλειά -και είναι πάρα πολλοί– ή αλλάζουν επάγγελμα ή φεύγουν στο εξωτερικό. Δηλαδή όλη αυτή η επένδυση που έχει γίνει χάνεται. Είναι λες και κάποιος έχει δημιουργήσει μια ακαδημία με ταλέντα ποδοσφαίρου και μόλις βγάλει ένα ταλέντο να το δίνει τσάμπα. Το συγκεκριμένο πρόβλημα με απασχολούσε για χρόνια και αποφάσια να δημιουργήσω την εταιρεία ώστε τους ανθρώπους που εκπαιδεύω και είναι καλοί να μπορέσω να τους κρατήσω» τόνισε στην παρουσιασή του ο κ. Δημήτρης Κουρέτας Καθηγητής Φυσιολογίας Zωικών Oργανισμών και Τοξικολογίας, διευθυντής του ομώνυμου Εργαστηρίου στο τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη Λάρισα. Παίρνοντας αίμα από τον ενδιαφερόμενο, οι υπεύθυνοι της εταιρείας μπορούν να σχεδιάσουν τη διατροφή του που να είναι αντίστοιχη του DNA του. «Αυτό μπορούμε να το κάνουμε με μεγάλη πιστότητα και είμαστε συνεργάτες της μεγαλύτερης κλινικής στον κόσμο της Μπούχιγκερ, έξω από την Κωνστάντζα, στη Γερμανία. Ταυτχρόνα όμως θέλουμε να αποδείξουμε ότι τα τρόφιμα που υπάρχουν είναι σε θέση να τροφοδοτήσουν τους ανθρώπους που υφίστανται τις εξετάσεις και αυτό με κάποια πιστότητα, δηλαδή να πάμε σε αυτή την προσωπική διατροφή» εξήγησε ο κ. Κουρέτας. Εξήγησε επίσης ότι υπάρχει μια συζήτηση στην Ευρώπη για τα σήματα ποιότητας τα οποία ειναι μεν πολλά και ήδη έχει ξεκινήσει και θα τελειώσει του 2022 η σχετική συζήτηση. Εκείνο που διαπιστώθηκε επίσης ήταν η αδυναμία της μέχρι σήμερα επιστημονικής κοινότητας για την ανάδειξη της προστιθέμενης αξίας προϊόντων καθώς και για την συσχέτιση της επίδρασης αυτών στην βελτίωση δεικτών του ανθρώπου που αποτελούν σημεία κλειδιά για ασθένειες όπως το Alzheimer Το σήμα ποιότητας της εταιρείας είναι Σήμα Ποιότητας AFQ Καταχωριμένο στο Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της ΕΕ και είναι το πρώτο που έχει καταθέσει η χώρα. «Ουσιαστικά αυτό που κάνει είναι ότι ελέγχει τα τρόφιμα με πάρα πολλές μεθοδολογίες σε ότι αφορά τα αντιοξειδωτικά τους αλλά λειτουργικά. Μετράει με πολλές μεθόδους την ικανότητα του τροφίμου να αναστέλλει τις ελεύθερες ρίζες. Κοιτάζουμε πολλές παραμέτρους για να το κάνουμε αυτό» σημείωσε ο κ. Κουρέτας. Έτσι το τρόφιμο λαμβάνει με βάση το ποιστοποιητικό της εταιρείας ένα σκορ: το άριστα είναι το 20 και η βάση είναι το 8. Τα πλεονεκτήματα ενός παραγωγού για να διαλέξουν το συγκεκριμένο σύστημα είναι πολλά: • Αποκτάει μεγαλύτερη αξιοπιστία και εμπιστοσύνη ο παραγωγός και το προϊόν • Οδηγεί σε αύξηση της προστιθέμενης αξίας ένα προϊόν • Οδηγεί σε αύξηση εσόδων τον παραγωγό • Είναι ένα σήμα διεθνώς κατοχυρωμένο και αναγνωρισμένο • Βοηθάει και κάνει ευκολότερες τις εξαγωγές «Ξεκινήσαμε με την πιστοποίηση σκόρδου. Πήραμε σκόρδα από όλο τον κόσμο τα οποία σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων είναι ίδια. Έχουν ίδια χαρακτηριστικά και δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς. Πήραμε από την Κίνα, τη Ρουμανία, την Ισπανία και από την Ελλάδα. Εκείνο που καταλήξαμε είναι ότι σκόρδο του Πλατυκάμπου από την Ελλάδα πήρε την ανώτατη βαθμολογία, δηλαδή 20. Υπήρχαν και σκόρδα με 5… Τα στείλαμε στην Ιαπωνία, τη μεγαλύτερη εταιρεία συμπληρωμάτων σκόρδου και εκείνοι ήρθαν στην Ελλάδα. Πήραν δείγματα και τα ανέλυσαν με τον δικό μας τρόπο. Τώρα εισάγουν σκόρδο από τον Πλατύκαμπο. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά νοοτροπίας. Εμείς το λέμε σε μια ημέρα και το κάνουμε σε δέκα χρόνια. Οι Ιάπωνες το σκέφτονται δέκα χρόνια και το κάνουν σε μια ημέρα. Είναι ακριβώς το αντίθετο από εμάς» ανέφερε ο κ. Κουρέτας. Σε σχέση με την διαδτροφή, ο κ. Κουρέτας τόνισε ότι η εταιρεία έχει έναν αλγόριθμο με βάση τον οποίο καθορίζει την διατροφή του ενδιαφερόμενου πελάτη, αφού λάβει δείγματα αίματος. «Ερευνούμε διάφορους βιοχημικούς δείκτες και έχουμε φτιάξει. Και αυτό γιατί οι μέχρι σήμερα δίαιτες δεν ανταποκρίνονται στον τύπο του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Είναι σαν να βρίσκεται κάποιος σε ένα κτήριο να προσπαθεί να μαντέψει τα έπιπλα στον 7ο όροφο χωρίς να έχει μπει μέσα. Μέχρι και σήμερα οι δίαιτες που ακολουθούνται μετράνε το λίπος, το βάρος, το βασικό μεταβολισμό και ξεκινάνε μια δίαιτα. Από τη στατιστική είναι ξεκάθαρο ότι το 50% είναι λάθος» τόνισε.
Σπυρίδων Μαντζούκας Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας Τμ. Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών
Οι μύκητες που σώζουν τα φυτά από ασθένειες
Από το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, ο Δρ Σπυρίδων Μαντζούκας, Γεωπόνος-Εντομολόγος, περιέγραψε τον τρόπο που οι εντομοπαθογόνοι μύκητες αποτελούν αποτελεσματικό μέσο βιολογικής καταπολέμησης εντόμων. «Υπάρχουν πάνω από 750 παθογόνων μυκήτων που έχουν απομονωθεί από έντομα. Το εργαστήριο μας έχει απομονώσει πάνω από 600 παθογόνα μυκήτων που προέρχονται μόνο από την Ελλάδα» ανέφερε ο κ. Ματζούκας. Περιέγραψε μάλιστα τους εχθρούς των φυτών όπου θα μπορούσε να βρει εφαρμογή η συγκεκριμένη μέθοδος όπως ο μύκητας από το Γένος Beauveria, που είναι ο πρώτος ταξινομικός χαρακτηρισμός του μύκητα που προκαλούσε την ασθένεια – white muscardina. Στη συνέχεια περιέγραψε την τεχνική που ακολουθεί το Εργαστήριο για να απομονώσει τους συγκεκριμένους μύκητες με μια ειδική μέθοδο. Μάλιστα συγκεντρώνουν μύκητες και από άλλα μέρη της χώρας όπου η πανίδα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Η εξέταση γίνεται σε διάφορα στάδια: αρχικά με την επιβεβαίωση σπορίων του μύκητα και ακολούθως με τη ,μοριακή ταυτοποίηση (PCR), με την ενίσχυση των ITS rDNA περιοχών σε δεύτερο στάδιο (in house τεχνική) (Τεχνικές Omics) . «Χρησιμοποιούμε να δουμε εάν τα έντομα που έχουμε ως εκτροφές είναι ευαίσθητα στους μύκητες που βγάζουμε από το έδαφος. Δεν χρησιμοποιούνται οι μύκητες απευθείας στα έντομα. Αλλά βάζουμε το μύκητα μέσα στο φυτό με αποτέλεσμα να μειώνουμε τα ψεκάσματα και τη χρήση χημικών» ξεκθάρισε ο κ. Ματζούκας. Εκείνο που διαπιστώθηκε είναι ότι ο εντομοαποθητικός μύκητας που εισέρχεται στον οργανισμό ενός φυτού όχι μόνο καταπολεμά τα έντομα που προσπαθούν να τον προσβάλλουν, αλλά να αυξήσουν το ύψος του φυτού. Ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη μέθοδος, ο κ. Ματζούκας τα εντόπισε στις συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον το τελευταίο διάστημα.
Παναγιώτης Κάτσαρης Γεωπόνος Βιοτεχνολόγος ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ
Το υποπροϊόν που γλυτώνει 100 εκ. ευρώ την Οικονομία
Μια συνεργασία που έχει οδηγήσει σε θεαματικά αποτελέσματα αποτελεί αυτή του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών με τον ΕΛ.Γ.Ο. «Δήμητρα». Και αυτό διαφάνηκε κατά την κοινή παρουσίαση του Παναγιώτη Κάτσαρη, Γεωπόνου Βιοτεχνολόγου ΕΛ.Γ.Ο. «Δήμητρα» με τον Ιωάννη Ε. Λαγωγιάννη, Γεωπόνου, MSc, cPhD Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας (ΕΜΒΙΑ).
Ο φυσικός χυμός της ελιάς, το γνωστό λιόζουμο, αποτελεί ένα άριστο υλικό για λίπανση, που όμως δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό. Αυτό επεσήμανε κατά την παρουσίασή του ο Παναγιώτης Κάτσαρης, Γεωπόνος Βιοτεχνολόγος ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ». «Η ελιά είναι ένα φυτό που βρίσκεται στη μεσογειακή λεκάνη εδώ και χιλιετίες. Αυτή και το ελαιόλαδο χαρακτηρίζουν τη χώρα μας. Στη σύγχρονη Ελλάδα καλλιεργούμε 140 εκατομμύρια δέντρα ελιάς. Υπάρχουν συνεχείς φυτεύσεις σε όλη τη χώρα και σε περιοχές που δεν υπήρχε ελαιοκαλλιέργεια. Επίσης παράγουμε από 250 εώς 300.000 τόνους ελαιολάδου ετησίως. Από αυτόυς τους τόνους παράγονται κάποια υπαλλείματα και κάποια παραπροιόντα. Ένα μεγάλο φορτίο από την επεξεργασία της ελιάς έρχεται πίσω στη φύση. Η διαχείρισή του και η ανεξέλεγκτη διάθεσή του αποτελούν ένα ιδιαίτερα σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα», τόνισε ο κ. Κάτσαρης. Εξήγησε ότι η σωστή διαχείρισή του μπορεί να φανεί ωφέλιμη και να αντικαταστήσει πλήρως τα χημικά λιπάσματα. Με σειρά ερευνητικών προγραμμάτων έχουν αποδείξει τα ωφέλη του λιόζουμου στη φύση. « Η σωστή διάθεση όπως διαφαίνεται και από πειράμτα μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε σημείο που να αντικαταστήσει πλήρως τα χημικά λιπάσματα» εξήγησε ο κ. Κάτσαρης. Αρχικά το λιόζουμο συλλέγεται σε μεγάλες λεκάνες και στη συνέχεια μεταφέρεται σε αγρούς για να χρησιμοποιηθεί ως λιπαντικό. Πρόκειται για ένα φυσικό υλικό, που δυστυχώς μέχρι πρότινος στη χώρα μας το αντιμετωπίζαμε ως βιομηχανικό απόβλητο. Οι μηχανισμοί αποδόμησης και η ρυθμιστική ικανότητα του εδάφους μπορούν να χρησιμεύσουν σαν ένα φυσικό σύστημα επεξεργασίας των Υγρών Αποβλήτων Ελαιουργίας. Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά: • Χαμηλό κόστος εφαρμογής, διότι το μόνο που απαιτείται είναι η απόρριψη • Επιστροφή των ανόργανων στοιχείων στο έδαφος • Αποδόμηση του οργανικού μέρους των υγρών αποβλήτων ελαιουργείας χωρίς ρύπανση των επιφανειακών ή υπόγειων υδάτων Οι επιδράσεις από την εφαρμογή των αποβλήτων στο έδαφος εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις χρησιμοποιούμενες δόσεις Αρνητικές Επιδράσεις: • Έχουν παρατηρηθεί μόνο σε ετήσιες καλλιέργειες και μόνο αν αυτές φυτευτούν πριν ή λίγο μετά από την εφαρμογή των υγρών αποβλήτων. • Οι αρνητικές επιδράσεις δεν παρατηρούνται αν η σπορά γίνει 2-3 μήνες μετά την εφαρμογή Θετικές επιδράσεις: • Έχει παρατηρηθεί αύξηση παραγωγής σε καλλιέργειες όπως κηπευτικά, καλαμπόκι, αμπέλι κ.α. Από σειρά δειγματοληψιών σε ελαιοτριβεία του Νομού Μεσσηνίας και σειρά αναλύσεων στα δείγματα που παραλήφθηκαν σε τρεις δειγματοληψίες ανά ελαιοκομική περίοδο διαπιστώθηκε πόσο θρεπτικά στοιχεία είχαν τα φυτά, αλλά και πόσο σημαντική ήταν η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία. Συμπερασματικά, σύμφωνα με τον κ. Κάτσαρη, τα αποτελέσματα των αναλύσεων των ΥΑΕ καθώς και της εφαρμογής τους σε καλλιέργειες συνηγορούν προς την κατεύθυνση της ανακύκλωσης τους σε γεωργικά εδάφη ‘φερτάρδευση’, με την προϋπόθεση της συναξιολόγησης του τύπου του εδάφους και της φύσης της καλλιέργειας, τα ΥΑΕ περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες αζώτου (0.5-1.0 g/l), όπως και σχετικά αυξημένες συγκεντρώσεις καλίου (περί τα 1.2 g/l), φωσφορικών (περί τα 0.4 g/l) ιχνοστοιχείων αλλά και οργανικής ουσίας. Με τη συστηματική εφαρμογή ΥΑΕ θα μπορούσαν να αντικατασταθούν πλήρως οι συνθετικές λιπαντικές εισροές που χρησιμοποιούνται ευρέως σε ελαιώνες και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες. Εκείνο που επίσης ξεκαθάρισε είναι ότι δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο προϊόν με τον τρόπο που θα έπρεπε. Η εφαρμογή του θα είχε τεράστιες θετικές επιδράσεις στην Οικονομία, αφού με τους πρώτους προϋπολογισμούς θα κερδίζαμε ένα ποσό της τάξεως των 100 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο από εισαγωγές χημικών λιπασμάτων. «Αυτός είναι και ο λόγος που φθάσαμε να κάνουμε δεκαετίες να βγει η ΚΥΑ που να επιτρέπει το συγκεκριμένο υλικό να το χρησιμοποιούμε στα χωράφια» κατέληξε ο κ. Κάτσαρης.
Ιωάννης Ε. Λαγωγιάννης Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας Τμ. Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών
«Αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της υπαίθρου»
Ο Ιωάννης Ε. Λαγωγιάννης, Γεωπόνος, MSc, cPhD Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Φαρμακευτικής, από το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας (ΕΜΒΙΑ), του Πανεπιστημίου Πατρών μίλησε για τον σημαντικό ρόλο που καλείται να παίξει στην εποχή μας το συγκεκριμένο εργαστήριο. «Οι καλές πρακτικές στον πρωτογενή τομέα βοηθούν την αειφόρο παραγωγή στα μεσογειακά οικοσυστήματα και μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις σε υπερβατικούς πομποδείκτες όπως είναι οι αλλαγές στη βιοποικιλότητα και βοηθώντας στην καλή λειτουργία τους. Μια τέτοια καλή πρακτική είναι η αξιοποίηση των προϊόντων και απορριμάτων της ελαιουργίας», τόνισε χαρακτηριστικά. Και συμπλήρωσε σημειώνοντας ότι: «Ετησίως παράγονται τρία εκατομμύρια τόνοι ελαιολάδου εκ των οποίων το 66% στην Ισπανία, το 15% στην Ιταλία και ακολουθεί η Ελλάδα με 13% και η Πορτογαλία με 5%. Ο μεγαλύτερος καταναλωτής είναι η Ευρωπαική Ένωση με 1,5 εκατομμύριο τόνους ετησίως και την Ελλάδα να έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση με 12 κιλά ανά άτομο. Εκτιμάται ότι παγκοσμίως υπάρχουν 25.000 ελαιουργεία και πυρηνελαιουργεία, από τα οποία τα 2.200 βρίσκονται στη χώρα μας. Τα απόβλητά τους είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Μεσογείου λόγω της διάθεσής τους». Ακολούθως ανέφερε ότι «αναγνωρίζοντας τις ανάγκες που έχουν προκύψει, το Εργαστήριό μας έχει συνάψει συνεργασία με μεγάλο ελαιουργείον της περιοχής. Με στόχο την απομόνωση και αξιοποίηση χρήσιμων χημικών ενώσεων, όπως οι πολυφαινόλες. Επίσης δημιουργεί συνεργασίες που αφορούν την αξιοποίηση μικροοργανισμών που περιέχονται στα υπολείμματα ελαιοκομικής δράσης. Υπάρχουν επίσης και άλλες δράσεις που δραστηριοποιούμαστε, όπως για παράδειγμα η βιολογική καταπολέμηση μικροοργανισμών, η αξιοποίηση της φαρμακευτικής κάνναβης και άλλες κατηγορίες. Μέσω του Εργαστηρίου γίνεται προσπάθεια να αξιοποιήσουμε τις πρακτικές στον πρωτογενή τομέα. Και αυτό το κάνουμε προς όφελος όλων».
#pgnews
#ΔΥΤΙΚΗΕΛΛΑΔΑ
#ΑΓΡΟΤΙΚΑ
