Της Άννας Μαστοράκου, Πρόεδρου Ιατρικού Συλλόγου Πατρών*
Η πρώτη μεγάλη πόλη της χώρας που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ομαδικά κρούσματα COVID-19 στις αρχές του 2020 ήταν η πόλη της Πάτρας. Σε μία χρονική στιγμή που ήταν σχετικά μηδαμινή η γνώση για τον ιό SARS-COV-2. Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΠΓΝΠ που ενεργοποιήθηκε ως Νοσοκομείο αναφοράς COVID εξαρχής, είχε συσταθεί από τις πρώτες ημέρες επιστημονικό επιτελείο για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Αποφασίστηκε η αλλαγή της χωροθέτησης με μετατροπή κλινικών σε κλινικές COVID και κλινικές ύποπτων περιστατικών. Οι αδιάγνωστοι ασθενείς ανέμειναν το αποτέλεσμα του μοριακού ελέγχου στην κλινική των ύποπτων περιστατικών και μετακινούνταν στην αντίστοιχη πτέρυγα ανάλογα με την απάντηση από το εργαστήριο. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν διαδικασίες επέκτασης κλινών ΜΕΘ και μετατροπής τμήματος αυτών σε κλίνες ΜΕΘ COVID. Η μάχη με τη γνώση κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας ήταν πραγματικός κυκεώνας. Οι πρώτες αναφορές από επιστημονικές μελέτες της Κίνας αποτέλεσαν τον πρωταρχικό οδηγό για να ακολουθήσει επιστημονικός καταρράκτης μελετών στη συνέχεια, κατά την εξάπλωση της νόσου σε άλλες χώρες. Με την εξέλιξη της πανδημίας κλήθηκαν όλα τα υπόλοιπα Νοσοκομεία της χώρας να προσαρμοστούν και να νοσηλεύσουν ύποπτα και επιβεβαιωμένα περιστατικά COVID και να αναπτύξουν κλίνες ΜΕΘ COVID. Στο νοσοκομείο του ΓΝΠ «Άγιος Ανδρέας» πραγματοποιήθηκαν οι αντίστοιχες τροποποιήσεις ώστε να προσαρμοσθεί στις νέες ανάγκες. Κατά τις περιόδους των lockdown, η λειτουργία των Νοσοκομείων περιορίσθηκε στις απόλυτα απαραίτητες ανάγκες των ασθενών με κλείσιμο των εξωτερικών ιατρείων και ελαχιστοποίηση των τακτικών χειρουργείων. Για τα παιδιατρικά κρούσματα, στο Νοσοκομείο «Καραμανδάνειο» διαμορφώθηκε πτέρυγα ύποπτων περιστατικών ενώ στην Παιδιατρική κλινική και στη μονάδα ΜΕΘ παιδιών του ΠΓΝΠ πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε να αντιμετωπισθούν κρούσματα COVID. Όσον αφορά τη διάγνωση της νόσου, διαμορφώθηκαν δύο κρατικά εργαστήρια αναφοράς για την μοριακή εξέταση PCR COVID: το ένα στο Πανεπιστήμιο Πατρών και το δεύτερο στο εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΠΓΝΠ. Σημεία συλλογής δειγμάτων ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος των πολιτών αποτέλεσαν κατάλληλα διαμορφωμένοι χώροι στα εξωτερικά ιατρεία των Νοσοκομείων και των κέντρων υγείας. Το κέντρο υγείας Βόρειου τομέα (Άγιος Αλέξης) μετατράπηκε σε κέντρο COVID, ως σημείο αναφοράς διαγνωστικού ελέγχου (αιματολογικών και απεικονιστικών εξετάσεων) για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), προς εξυπηρέτηση των ασθενών που παρέμειναν καραντίνα στα σπίτια τους. Όλη η ΠΦΥ (κρατικός, δημόσιος και ιδιωτικός τομέας) ενεργοποιήθηκε ώστε να παρακολουθήσει ασθενείς COVID στα σπίτια κατά τη διάρκεια της καραντίνας τους και να δώσει τις σχετικές οδηγίες για τη θεραπευτική αγωγή τους και τη διαχείριση των στενών επαφών των κρουσμάτων. Η εξ αποστάσεως (άϋλη συνταγογράφηση) και η τηλεφωνική εξυπηρέτηση των ασθενών αυτών ήταν ένα από τα σημαντικά επιτεύγματα αυτής της περιόδου. Δεδομένου ότι τα Νοσοκομεία της περιοχής μας, καλύπτουν πάγιες ανάγκες από όλη τη Δυτική Ελλάδα και Ιόνια νησιά, η πίεση ήταν συνεχής καθώς πολλές νοσηλείες περιστατικών COVID προέκυπταν μετά από διακομιδή από άλλα Νοσοκομεία. Η δυσμενέστερη περίοδος με εξαιρετικά μεγάλη πίεση στο κρατικό σύστημα υγείας εντοπίζεται στο τρίμηνο Φεβρουαρίου – Μαίου του 2021, όπου οι πολλαπλές νοσηλείες και οι μαζικές εισαγωγές στις εφημερίες των Νοσοκομείων δοκίμασαν τις αντοχές του συστήματος. Η εργασιακή εξάντληση του νοσηλευτικού και ιατρικού δυναμικού, ειδικά των ειδικευόμενων και επικουρικών ιατρών έφτασε στο κόκκινο. Το υγειονομικό σύστημα άντεξε την μεγάλη επιδρομή της πανδημίας αφήνοντας πίσω αμέτρητες πληγές. Οι χρόνιοι ασθενείς έχασαν την πρόσβαση σε νοσοκομειακές υπηρεσίες εν μέσω lockdown, μεταβλήθηκε η εύρυθμη λειτουργία των Νοσοκομείων και οι ειδικευόμενοι ιατροί έχασαν χρόνο εκπαίδευσης και εμπειρίας όσον αφορά τις άλλες χρόνιες και οξείες παθήσεις, πλην COVID. Στο παράθυρο του χρόνου που μας δίνεται το καλοκαίρι, είναι αδήριτη η ανάγκη να δοθεί πνοή και ανάσα στη λειτουργία των Νοσοκομείων. Το ΕΣΥ πρέπει να στηριχθεί λειτουργικά με ανθρώπινο δυναμικό και με πόρους. Να υπάρχει σχεδιασμός ολικής επαναφοράς της λειτουργίας των κλινικών και των τμημάτων που υπέφεραν λόγω της πανδημίας και να επιταχυνθεί η διαδικασία εκπαίδευσης του ιατρικού δυναμικού και της εξυπηρέτησης των ασθενών. Οι εμβολιαστικές γραμμές θα πρέπει να μεταφερθούν σε δομές ΠΦΥ, ώστε να αρθεί η επιβάρυνση της λειτουργίας των Νοσοκομείων από αυτές. Τέλος, οι πολίτες θα πρέπει να αντιληφθούν τη μεγάλη αυτοθυσία του ιατρικού και νοσηλευτικού δυναμικού της χώρας που κράτησαν όρθιο το ΕΣΥ τις δύσκολες ώρες. Και όπως το έλεγε ο Κέννεντυ «Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου».
*Άρθρο με αφορμή το 9ο FORUM ΥΓΕΙΑΣ 2021
