H σημασία της βιταμίνης D στην πρόληψη και αντιμετώπιση του COVID-19

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 30 Ιουλίου 2021 στο Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology τονίζει τη σημασία της βιταμίνης D στην πρόληψη και αντιμετώπιση του COVID-19.

Παρουσιάζω παρακάτω μεταφρασμένη τη μελέτη για όσους τυχόν δεν γνωρίζουν καλά αγγλικά.

Η πιθανότητα ενός ευεργετικού ρόλου της συμπληρωματικής λήψης βιταμίνης D στον COVID-19 αποτέλεσε θέμα εκτεταμένης συζήτησης από την αρχή της πανδημίας με βάση προηγούμενες μετα-αναλύσεις τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών (RCT) που αναφέρουν προστατευτική επίδραση σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος (1). Πριν από ένα χρόνο, στο τέλος του πρώτου κύματος της πανδημίας COVID-19, δημοσιεύσαμε μια οιονεί πειραματική μελέτη που ανέφερε ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε κατοίκους γηροκομείων κατά τη διάρκεια ή λίγο πριν από τον COVID-19 συσχετίστηκε με λιγότερο σοβαρά συμπτώματα COVID-19 και καλύτερη επιβίωση (2). Στο σχόλιό τους, οι Ghanbari-Afra & Azizi-Fini (3) ζήτησαν περισσότερες μεθοδολογικές λεπτομέρειες και διευρυμένη ερμηνεία των αποτελεσμάτων μας.

Η μελέτη μας ήταν «οιονεί πειραματική», δηλαδή μια αναδρομική μελέτη παρακολούθησης δύο ομάδων κατοίκων που εκτέθηκαν σε δύο διαφορετικά σχήματα βιταμίνης D (4): εδώ η πρώτη ομάδα (που ονομάζεται «Παρέμβαση») είχε λάβει ένα συμπλήρωμα χαπιών βιταμίνης D τον μήνα που προηγείται της διάγνωσης του COVID-19 ή κατά την πρώτη εβδομάδα της νόσου, και η δεύτερη ομάδα («Σύγκριση») είχε λάβει ένα συμπλήρωμα χαπιών βιταμίνης D νωρίτερα. Τα κοινά σημεία και για τους 66 συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν να είναι κάτοικοι του ίδιου γηροκομείου στη Γαλλία, να έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης και να ακολουθηθούν (είτε σε γηροκομείο είτε σε νοσοκομείο) ) έως τις 15 Μαΐου 2020 ή μέχρι θανάτου ανάλογα με την περίπτωση (μέσος χρόνος παρακολούθησης, 36 ± 17 ημέρες) (2). Δεδομένου ότι αυτή ήταν μια μελέτη παρατήρησης σε σύνολα δεδομένων που είχαν αποκτηθεί προηγουμένως, ούτε η γραπτή συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης ούτε ο υπολογισμός του μεγέθους του δείγματος απαιτούνταν για τη συγκεκριμένη ανάλυση (4). Αντίθετα, η επιλογή και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων περιγράφονται λεπτομερώς στο δημοσιευμένο χειρόγραφο, καθώς και η συλλογή από δομημένα ιατρικά αρχεία του γηροκομείου όλων των σχετικών κλινικών και βιολογικών πληροφοριών από τον υπεύθυνο ιατρό. Η αναδρομική συλλογή δεδομένων εξηγεί γιατί έλειπαν ορισμένες μεταβλητές ενδιαφέροντος, όπως η συγκέντρωση 25-υδροξυβιταμίνης D κατά τη διάγνωση του COVID-19. Έτσι, η οιονεί πειραματική μας μελέτη δεν έφτασε, εξ ορισμού, στο επίπεδο αποδείξεων μιας RCT, αλλά συνέβαλε στην καλύτερη κατανόηση της σχέσης της βιταμίνης D με τον COVID-19.

Η μελέτη ήταν κατά τη γνώση μας η πρώτη που εξέτασε τη σχέση μεταξύ των συμπληρωμάτων βιταμίνης D και των αποτελεσμάτων του COVID-19. Στη συνέχεια επαναλήφθηκε με παρόμοια αποτελέσματα σε μεγαλύτερους και διαφορετικούς πληθυσμούς από μέλη της ομάδας μας και άλλους (5-7). Είναι σημαντικό ότι η διαπίστωση ότι η πρόσφατη συμπλήρωση βιταμίνης D συσχετίστηκε με μειωμένη θνησιμότητα σε ηλικιωμένους ασθενείς με COVID-19 ήταν σύμφωνη με τα αραιά δεδομένα παρατήρησης που ήταν διαθέσιμα εκείνη την εποχή, όπως περιγράφεται στο δημοσιευμένο μας χειρόγραφο (4). Ωστόσο, λόγω του σχεδιασμού παρατήρησης της μελέτης μας και της έλλειψης ειδικής επεμβατικής βιβλιογραφίας εκείνη την εποχή, κάναμε το καλύτερο δυνατό για να αποφύγουμε τις εικασίες σχετικά με τα πιθανά οφέλη της συμπλήρωσης βιταμίνης D στον COVID-19. Αρκετά πρόσφατα παραδείγματα στην εποχή του COVID-19 ανέδειξαν τη σημασία του να παραμένει κάποιος με προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων της μελέτης και τις επιπτώσεις τους στην κλινική ρουτίνα (. Ωστόσο, στο μεταξύ έχουν δημοσιευτεί κάποιες παρεμβάσεις. Στη μελέτη SHADE (Ινδία), η οποία ανέθεσε τυχαία 40 μεσήλικες ενήλικες με COVID-19 και ανεπάρκεια βιταμίνης D σε 50.000IU βιταμίνη D3 ημερησίως για 7 ημέρες ή εικονικό φάρμακο, το ποσοστό αρνητικής μετατροπής του SARS-COV-2 κατά 21 ημέρες ήταν υψηλότερο με βιταμίνη D από ό, τι με εικονικό φάρμακο (63% έναντι 21%, P = 0,018) (9). Σε μια RCT που πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία, η οποία τυχαία ανέθεσε 76 μεσήλικες ενήλικες που νοσηλεύονταν για τον COVID-19 σε τυπική φροντίδα και καλσιφεδιόλη από το στόμα (0,532 mg κατά την έναρξη ακολουθούμενο από 0,266 mg στην ημέρα 3 και την ημέρα 7) ή τυπική φροντίδα μόνο, το ποσοστό των ατόμων που χρειάστηκαν θεραπεία ΜΕΘ ήταν χαμηλότερη με καλσιφεδιόλη από ό, τι στην ομάδα ελέγχου (2% έναντι 50%, Ρ <0,001) (10). Τέλος, μια RCT που διεξήχθη στη Βραζιλία, η οποία τυχαιοποίησε 240 μεσήλικες συμμετέχοντες που νοσηλεύονταν για μέτριο έως σοβαρό COVID-19 σε συμπληρωματική λήψη 200.000 IU βιταμίνης D3 ή εικονικό φάρμακο που χορηγήθηκε 10,3 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων κατά μέσο όρο, δεν βρήκε καμία επίδραση της συμπληρωματικής χορήγησης στη διάρκεια νοσηλείας (11). Έτσι, από κοινού, μελέτες παρατήρησης και παρέμβασης που δημοσιεύθηκαν μέχρι τώρα υποστηρίζουν ότι η φυσιολογική έως υψηλή κατάσταση βιταμίνης D τη στιγμή της μόλυνσης μπορεί να είναι ευεργετική κατά τη διάρκεια του COVID-19. Από τον Ιούλιο του 2021, φαίνεται λογικό να συμβουλεύουμε να διασφαλίζεται ότι όλοι είναι επαρκείς σε βιταμίνη D καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό απαιτεί κυκλοφορούμενες συγκεντρώσεις 25-υδροξυβιταμίνης D που κυμαίνονται μεταξύ 20-60 ng/mL σε υγιείς ενήλικες και μεταξύ 30-60 ng/mL σε εκείνους με χρόνιες ασθένειες (12). Τουλάχιστον 1200 IU/ημέρα βιταμίνης D είναι ασφαλείς και απαραίτητες για το σκοπό αυτό (13). Στην πραγματικότητα, αυτή η στάση σέβεται τη σύσταση (πριν από τον COVID-19) για διατήρηση επαρκούς κατάστασης βιταμίνης D στον γενικό πληθυσμό (14).