Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν πρόκειται να ξεχαστεί από κανένα. Το τριήμερο λαϊκό προσκύνημα και η μαζική παρουσία του κόσμου υπογράμμισε αυτό που ήξεραν ήδη όλοι. Ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης και κοινωνικός αγωνιστής βρίσκεται μέσα στις καρδιές της συντριπτικής πλειοψηφίας του κόσμου.
Η τελετή αποχαιρετισμού του Μίκη Θεοδωράκη ήταν λιτή, αλλά συγκλονιστική. Τους επικήδειους εκφώνησαν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, παρουσία σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας. Ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί έξω από τη Μητρόπολη δεν έφυγε παρά τη βροχή που ξεκίνησε όταν η σορός του μεγάλου μουσουργού μεταφερόταν από το παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου στον κυρίως χώρο της Μητρόπολης Αθηνών, σε μια άκρως συμβολική στιγμή.
Ο λαός της Αθήνας – και όσοι έφτασαν από άλλες πόλεις της χώρας – αποχαιρέτησε τον «δικό» του Μίκη με παλμό, πάθος, τραγούδια, χειροκροτήματα και συνθήματα.
Ο αποχαιρετισμός της Προέδρου της Δημοκρατίας – «Παιδαγωγός του Έθνους» ο Μίκης
«Παιδαγωγό του Έθνους» χαρακτήρισε τον Μίκη Θεοδωράκη η Κατερίνα Σακελλαροπούλου στον αποχαιρετισμό της από τη Μητρόπολη Αθηνών. «Σήμερα αποχαιρετάμε τον Μίκη Θεοδωράκη, όλοι μαζί, όλες οι ηλικίες κι όλες οι γενιές. Και αυτές που μοιράστηκαν μαζί του βιωμένες εμπειρίες, και αυτές που εισέπραξαν τα τραγούδια του σαν ένα κάλεσμα για την υπέρβαση του ατομικού και τη συνάντηση με τους άλλους», είπε αρχικά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Τον αποχαιρετούν οι άνθρωποι, αλλά και οι τόποι. Οι τόποι που τους έζησε σαν δωρεά, τόποι μυρωμένοι των παιδικών του χρόνων, η Χίος, η Μυτιλήνη, τα Γιάννενα, το Αργοστόλι, ο Πύργος, η Πάτρα, η Τρίπολη, όπου και έδωσε την πρώτη του συναυλία σε ηλικία 17 ετών με το έργο του «Κασσιανή»· οι τόποι της νιότης του – η Αθήνα, τα Χανιά, η Αλεξανδρούπολη – και της διεθνούς του αναγνώρισης: από το Παρίσι ως τη Μόσχα, από το Τελ Αβίβ ως τη Στοκχόλμη, από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη ως την Αβάνα.
Αλλά και οι τόποι της εξορίας, η Ικαρία, η Μακρόνησος, η Ζάτουνα της Αρκαδίας, ο Ωρωπός, τους οποίους ο συνθέτης μετέτρεψε σε εστίες δημιουργικής έμπνευσης, καταφέρνοντας έτσι να ακυρώσει έμπρακτα τη φίμωσή του», πρόσθεσε.
«Άνθρωπος της πράξης»
«Άνθρωπος της πράξης και ταυτόχρονα ρομαντικά υπερβατικός, κατάφερε, ως το τέλος της ζωής του, να ηλεκτρίζει με την παρουσία του το συναίσθημα όλων μας. Μολονότι πολιτικά υπήρξε μοναχικός –»μόνος, ανένταχτος, ανεξάρτητος, αυτοστρατευμένος», αυτοχαρακτηριζόταν– δεν πρόδωσε ποτέ τις τρεις δεσπόζουσες της ζωής του: την υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας, την απαίτηση για κοινωνική δικαιοσύνη, την αφοσίωση στα υψηλά προτάγματα της τέχνης του» σημείωσε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου υπογράμμισε ότι ο Μίκης ήταν: «Μαχητικός, χειμαρρώδης, ακατάβλητος, διέρρηξε τα όρια της εθνικής μας μοναξιάς, της ηττοπάθειας, της αποθάρρυνσης, και συνταιριάζοντας το εθνικό με το πανανθρώπινο, έδειξε έναν δρόμο για τη σφυρηλάτηση της νεοελληνικής μας ταυτότητας. Μας έδωσε τον ανεκτίμητο μίτο της μουσικής του για να τον ξετυλίξουμε, να βγούμε στο ξέφωτο της δημοκρατίας και να μετατρέψουμε το σάλπισμά του σε πράξη και Πολιτεία, λογοδοτώντας στην ιστορία μας».
«Με σεβασμό και συγκίνηση, εκ μέρους όλων των Ελλήνων, αποχαιρετώ τον Μίκη Θεοδωράκη. Θα είναι πάντα εδώ, ένα άνθος φυτρωμένο στην ώριμη μνήμη όλων μας», κατέληξε συγκινημένη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Συγκίνησε ο Δημήτρης Κουτσούμπας – Χειροκροτούσε στις πολιτικές αναφορές ο συγκεντρωμένος κόσμος
Ο Δημήτρης Κουτσούμπας με ένα συγκινητικό λόγο αναφέρθηκε στον Μίκη Θεοδωράκη, στο μουσικό του μεγαλείο, αλλά και στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες που έδωσε. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο κόσμος χειροκροτούσε σε κάθε τέτοια αναφορά, δείγμα ότι εκτιμούσε τον Μίκη πέρα από τη μουσική του συνεισφορά που ήταν τεράστια.
«Βροντάνε στράτες κι αγορές» μετά την είδηση του χαμού σου, αγαπημένε μας Μίκη. Πλήθος ανθρώπων από όλες τις ηλικίες, απ’ όλες τις γενιές βρίσκονται τις τρεις αυτές μέρες εδώ για να σε αποχαιρετήσουν. Σεμνά, μα όχι βουβά.
Με τα τραγούδια σου σε αποχαιρετάμε, όπως αξίζει σε εκείνους που λεβέντικα ροβόλισαν τον κόσμο. Και ένας ψίθυρος περνά από στόμα σε στόμα: «Χωρίς τον Μίκη θα ήμασταν αλλιώς». Και έτσι είναι. Χωρίς εσένα θα ήμασταν αλλιώς», είπε αρχικά ο Δημήτρης Κουτσούμπας.
«Έσμιξες «τους τρανούς αητούς με τους χρυσούς αγγέλους», μαθαίνοντάς μας πως για να είσαι δυνατός, πρέπει να είσαι ευαίσθητος», σημείωσε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ. «»Έφερες την ποίηση στο τραπέζι του λαού, πλάι στο ποτήρι και το ψωμί του», όπως έγραφε για σένα ο Γιάννης Ρίτσος, πρόσθεσε ο κ. Κουτσούμπας.»
Να μην ξεχωρίζει τη ζωή του από τη ζωή του εργαζόμενου, από τη ζωή του πρωτοπόρου λαϊκού αγωνιστή», «»να είναι ένας απλός στρατιώτης στην ακατάβλητη στρατιά των λαϊκών ανθρώπων»» που μάχονται για τη ζωή. Δικά σου τα λόγια, είπε ο κ. Κουτσούμπας.
«Στο φέρετρό σου σηκώνεται, υψώνει τη γροθιά της «κι αντριεύει και θεριεύει» η Ελλάδα! Σύντροφε Μίκη, Είσαι «φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη»! Φως επαναστατικό «στην κορφή του Ολύμπου αριστερά»… Φως που «ολούθε λαμπυρίζει», όπως έγραψαν αυτές τις μέρες γερμανικές εφημερίδες. Ένα «φως που καίει». «Τέκνο της ανάγκης κι ώριμο τέκνο της οργής»»!, πρόσθεσε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ.
«Αθάνατος»
«Όταν απόψε το πλοίο θα σαλπάρει από τον Πειραιά, για να διασχίσει τα γαλάζια νερά της ελληνικής θάλασσας για να σε οδηγήσει στην τελευταία σου κατοικία, στον τόπο καταγωγής σου, στο Γαλατά Χανίων, στην αγαπημένη σου Κρήτη, σύμφωνα με την επιθυμία σου, όλη η Ελλάδα θα σε συνοδεύει με τα τραγούδια σου.
Γιατί για σένα, για να δανειστούμε στίχους από το μεγαλείο του Σολωμού, «ο ουρανός καμάρωνε κι η γη χειροκροτούσε»… Αθάνατος Μίκη!», είπε στο τέλος του αποχαιρετισμού του ο Δημήτρης Κουτσούμπας.