Του Γ. Η. Ορφανού
Έφτασε και φέτος η 21η Απριλίου! Και θα ακούσουμε και θα διαβάσουμε πολλά για τη δημοκρατία και τα ωφελήματά της για τους ανθρώπους και το κοινωνικό σύνολο. Θα μας πουν και για το σεβασμό που οφείλουμε όλοι στους νόμους και στις αρχές της δημοκρατίας και στην ελευθερία, γιατί, όπως όλοι ξέρουμε, η δημοκρατία και η ελευθερία είναι αυτές που βοηθούν τον άνθρωπο να μη χάνει την τιμή και την αξιοπρέπειά του κατά τη συναναστροφή του με τους πολίτες.
Για το ρόλο, λοιπόν, των νόμων των δημοκρατούμενων κοινωνιών ας ιδούμε σήμερα λίγα πράγματα.
Οι σωστοί, οι δίκαιοι νόμοι είναι που σχετιζόμενοι με τη δημοκρατία είναι που συμβάλλουν εφόσον τηρούνται απ’ όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες και στην ατομική προκοπή και στην κοινωνική ευημερία. Ας θυμηθούμε ποιους θεωρεί ο αρχαίος Δημοσθένης σωστούς νόμους (στον «Κατά Τιμοκράτους» λόγο του, 68 – 69, Μτφρ. Α. Τυφλόπουλος – Επιμ. Δ. Ιακώβ. 2006): «Νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσετε πως πρέπει ο σωστός νόμος που αποσκοπεί στο συμφέρον των πολλών κατά πρώτον να έχει συνταχθεί με απλό και κατανοητό σε όλους τρόπο, και να μην είναι δυνατόν ο ένας να θεωρεί ότι αφορά το τάδε ζήτημα και ο άλλος το δείνα. Στη συνέχεια πρέπει να είναι εφικτές οι ενέργειες που πρέπει να γίνονται με βάση τον νόμο· γιατί και πάλι αν είναι σωστός, αυτό που προβλέπει όμως δεν είναι εφικτό, τότε λειτουργεί ως ευχή και όχι ως νόμος. Επιπλέον, να μην φαίνεται ότι προσφέρει κάποια ευκολία σε κανέναν από όσους βλάπτουν».
Και από τους σωστότερους, φρονώ, νόμους της αρχαίας Αθήνας είναι αυτός που μνημονεύει ο ίδιος ο Δημοσθένης στους συμπατριώτες του και με τον οποίο σε εφαρμογή η αθηναϊκή δημοκρατία των κλασικών χρόνων, πιστεύω, επέζησε των εσωτερικών κλυδωνισμών και των εξωτερικών εχθρών: «Έχετε σεις νόμον αρχαίον ονομαστόν, αν κάποιος υποσχόμενος κάτι εις τον λαόν, εξαπατήση, να εισάγεται εις δίκην και, αν καταδικασθή, να τιμωρήται με θάνατον» ( Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1961. Δημοσθένους Προς Λεπτίνην, 135)…
Αλήθεια, εσείς τι λέτε;
* O Γεώργιος Η. Ορφανός είναι Φιλόλογος, Msc Διαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
& Διαχ/σης Πληροφ/κων συστημάτων Ηράκλειο Κρήτης
