Με το παράδειγμα της Foodoxys, μιας spin-off εταιρείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η οποία δραστηριοποιείται στην εξασφάλιση της διατροφικής ευεξίας σε εξατομικευμένο επίπεδο, έκλεισε το φετινό e-Forum Αγροτικής Ανάπτυξης. Στο πλαίσιο καλών πρακτικών παρουσιάστηκε την περασμένη Δευτέρα, στη συνεδρία που συντόνισε ο δημοσιογράφος του «Σύμβουλου Επιχειρήσεων» Γιώργος Ηλιόπουλος, η φιλοσοφία της εταιρείας και διάφορες σημαντικές έρευνες που έχει κάνει μέχρι σήμερα αποκτώντας σημαντική θέση. Η επιστημονική της ομάδα αποτελείται από διακεκριμένους ερευνητές με πολυετή εμπειρία στο χώρο της βιοχημείας της διατροφής και του ανθρώπινου μεταβολισμού. Τέσσερα από τα μέλη της ομάδας ανέδειξαν σημαντικά συμπεράσματα από έρευνες της εταιρείας. Υπό την επιστημονική καθοδήγηση του Καθηγητή Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών-Τοξικολογίας Δημήτρη Κουρέτα, οι επιστήμονες της FoodOxys έχουν δημοσιεύσει περισσότερες από 180 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά παγκόσμιου κύρους και κατέχουν αξιοπρόσεκτη πείρα στη βιοχημεία της διατροφής.
Δημήτρης Κουρέτας, ιδρυτής FoodΟxys
«Διαχρονικά λάθη στρατηγικής, τώρα δεν διορθώνονται»
Μιλώντας γενικότερα για τον πρωτογενή τομέα ο Δημήτρης Κουρέτας, Καθηγητής Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών-Τοξικολογίας και ιδρυτής της Foodoxys, σημείωσε ότι: «H Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει περάσει μια πολύ μεγάλη αλλαγή στον αγροδιατροφικό της τομέα. Γύρω στα 1980, λίγο πριν μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα ήταν μια διαφορετική χώρα απ’ ότι είναι σήμερα και απ’ ότι είναι τα τελευταία 20 χρόνια σε ό,τι αφορά τον ρόλο που παίζει ο πρωτογενής τομέας στην διάθεση του ΑΕΠ. Εκείνη την εποχή, ο πρωτογενής τομέας συμμετείχε γύρω στο 25% στο ΑΕΠ της χώρας και ο δευτερογενής στο 15%. Οι δύο αυτοί τομείς που αφορούν τη Γεωργία είχαν περίπου το 40% του ΑΕΠ και υπήρχαν νομοί όπως η Λάρισα ή η Καρδίτσα, οι Σέρρες, η Έδεσσα που το ποσοστό του ΑΕΠ στη Γεωργία έφθανε το 70%. Τα χρόνια άλλαξαν και η είσοδος στην ΕΟΚ επέβαλλε να αναπροσαρμοστούν σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, δηλαδή έχει μειωθεί πολύ η συμμετοχή του αγροτικού τομέα στο ΑΕΠ και αυτό γίνεται σε πάρα πολλές χώρες οι οποίες «εκσυγχρονίζονται». Σήμερα η Ελλάδα έχει περίπου το 3% του ΑΕΠ από την πρωτογενή παραγωγή και γύρω στο 11% από τη δευτερογενή. Μια χώρα που είχε μια τελείως διαφορετική διάρθρωση, έχει πάει σε ένα τελείως διαφορετικό σημείο». Τόνισε ακόμη ότι υπάρχουν περιοχές όπως ο νομός Λάρισας, που το άθροισμα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα φθάνει γύρω στο 30%, που σημαίνει ότι υπάρχουν αρκετοί νομοί που ο αγροδιατροφικός τομέας παίζει σημαντικό ρόλο. Αυτή η μετάβαση στα σημερινά δεδομένα έγινε με διάφορους τρόπους και γύρω στο 2000, λίγο προτού μπούμε στο ευρώ, η Ελλάδα είχε περίπου γύρω στα 60 νηματουργία τα οποία έπαιρναν το βαμβάκι που παράγεται από την Ελλάδα και το έκαναν νήμα. Από εκεί και πέρα το μετέτρεπαν σε ρούχα χαμηλής μόδας, όπως για παράδειγμα, παντελόνια ή εσώρουχα κ.α. «Αυτή τη στιγμή ένα ποσοστό που αγγίζει το 95% εξάγεται χωρίς να γίνεται νήμα στην Τουρκία και σε κάποιες άλλες χώρες της Ανατολής. Από αυτό παίρνουν 450 εκατομμύρια ευρώ, το παίρνουν οι Τούρκοι το μετατρέπουν σε νήμα και το επανεισάγουν πληρώνοντας γύρω στο 1,5 δις ευρώ και εάν γίνουν χαμηλή μόδας πληρώνεται 5 δις ευρώ. Τα ρούχα του ελληνικού στρατού ράβονται σε μια βιοτεχνία στη Άδανα στην Τουρκία, γιατί δεν έχουμε τη δυνατότητα να ράψουμε ούτε τα ρούχα των φαντάρων. Η χώρα έχει αλλάξει και έχουμε όλη ευθύνη γι’ αυτή την αλλαγή και θα πρέπει να συμβάλλουμε σε έναν διαφορετικό προγραμματισμό και καινούργιο στάδιο στην αγροδιατροφή της πατρίδας μας. Είναι δύσκολο αυτό και για να μπορέσουμε να το κάνουμε πρέπει να μελετήσουμε χώρες που έχουν περάσει τέτοια κρίση, μιας από τις οποίες είναι η Νέα Ζηλανδία» υπογράμμισε ο κ. Κουρέτας. Η χώρα μας έχει κατά 75% έλλειψη σε αγελαδινό γάλα, κατά 70% έλλειψη σε χοιρινό κρέας και κατά 70% έλλειψη σε βοδινό κρέας. Κατά τον κ. Κουρέτα, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα δημιουργήσει πρόβλημα σε όλη τη γη και είναι χαρακτηριστικό ότι το εισαγόμενο στάρι από την Ουκρανία πριν τον πόλεμο κόστιζε 180 ευρώ ο τόνος. Σήμερα η αγορά ενός τόνου σταριού από τη Βουλγαρία, εν μέσω πολέμου, κοστίζει 440 ευρώ ο τόνος. «Τώρα πλέον ψάχνουμε να βρούμε από πού θα εισάγουμε γιατί οι αγορές της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας θα κλείσουν. Δεν ξέρω εάν επαρκεί ο χρόνος για την καλλιέργεια σταριού το επόμενο διάστημα. Χρειάζεται ένας επανασχεδιασμός της πολιτικής στον αγροδιατροφικό τομέα και δεν είναι κάτι απλό. Θα ζήσουμε μια κατάσταση αρκετά δυσάρεστη και η Ελλάδα ακόμα μεγαλύτερη. Τα απόνερα αυτής της κρίσης αφορούν τη διατροφή μας και τις ζωοτροφές και την τιμή τους. Κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς θα γίνει. Δεν είναι τόσο απλό» υπογράμμισε ο κ. Κουρέτας.
Φώτης Τέκος, διευθύνων σύμβουλος FoodΟxys
«Διατηρούμε την υγεία με πρόγραμμα βιοδιατροφής»
O Φώτης Τέκος, διευθύνων σύμβουλος της Foodoxys, περιέγραψε την φιλοσοφία και τις δραστηριότητες της εταιρείας. Η Foodoxys είναι μια εταιρεία -τεχνοβλαστός του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ιδρύθηκε το 2019. Πολύ σύντομα έλαβε μια γενναία χρηματοδότηση από τη Unifam για την απόκτηση ενός μικρού ποσοστού της εταιρείας. Η εταιρεία έχει δύο πυλώνες: την εξατομίκευση και εξασφάλιση της μεταβολικής υγείας και τον έλεγχο της ποιότητας των τροφίμων. Η εταιρεία δημιουργήθηκε διότι μέχρι σήμερα υπήρχε αδυναμία της επιστημονικής κοινότητας για την ανάδειξη της προστιθέμενης αξίας προϊόντων, καθώς και για τη συσχέτιση της επίδρασης αυτών στην βελτίωση δεικτών του ανθρώπου που αποτελούν σημεία κλειδιά για ασθένειες όπως το Αlzheimer. Όλα αυτά αφού η εταιρεία προηγουμένως είχε ανιχνεύσει βιοδείκτες με στόχο τη μεταβολική υγεία και είχε κάνει έλεγχο των τοπικών προϊόντων. Όπως σημείωσε ο κ. Τέκος, η ευεξία είναι η επικρατέστερη τάση της δεκαετίας. Όπως διαπιστώνεται, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται να εισάγουν στην καθημερινότητά τους ένα πρόγραμμα διατροφής με στόχο την μακροζωία και την καλύτερη ποιότητα ζωής. Οι τελευταίες έρευνες της τελευταίας δεκαετίας σχετικά με την διατροφή, συνδέουν άμεσα την υγεία με τον τρόπο ζωής και διατροφής. Το μοντέλο της Foodoxys στηρίζεται στους εξής παράγοντες: διατροφή, άσκηση, νηστεία που με την σειρά τους βοηθούν στη μεταβολική υγεία και ακολούθως μας οδηγεί στην ευεξία και την μακροζωϊα. H Foodoxys διαθέτει δύο κλάδους υπηρεσιών: ο ένας αφορά τρόφιμα και συμπληρώματα και ο άλλος στον άνθρωπο. «Η εταιρεία έχει πατεντάρει μια συσκευή όπου με μια σταγόνα αίμα μπορούμε να μετρήσουμε το κυριότερο αντιοξειδωτικό του οργανισμού, τη γλουταθειόνη. Και με βάση αυτό δημιουργείται ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα βιοδιατροφής» ανέφερε ο κ. Τέκος. Ο λόγος της καταμέτρησης έχει να κάνει με το ότι όσο αυξάνει η ηλικία ενός ατόμου η γλουταθειόνη αρχίζει και πέφτει. Μελέτες του εργαστηρίου της Foodoxys, που διήρκεσαν επτά χρόνια, έδειξαν ότι όταν τα επίπεδα της συγκεκριμένης ουσίας είναι υψηλά παίζουν σημαντικό ρόλο στο μην αποκτήσει κάποιος Αlzheimer. Η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να παρέχει σύστημα διατροφής στους ενδιαφερόμενους πελάτες με βάση την αντιοξειδοτική αξία των προϊόντων που έχει πιστοποιήσει ή που διαθέτει στη βάση δεδομένων της. Επίσης διαθέτει σύστημα πιστοποίησης σε τρόφιμα και συμπληρώματα, δημιουργώντας το πρώτο σήμα ποιότητας που έχει καταχωρηθεί στο γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης παρέχει υπηρεσίες γεωργίας ακριβείας και ασχολείται και με κλινικές μελέτες. Σε σχέση με την προστιθέμενη αξία σε προϊόντα που προσδίδει η εταιρεία, ο κ. Τέκος ανέφερε ότι υπάρχει ανταπόκριση από πολλούς παραγωγούς που επιθυμούν τα προϊόντα τους να ξεχωρίσουν. «Καθημερινά έρχονται σε επαφή μαζί μας εταιρείες που θέλουν να αποκτήσουν το σήμα ποιότητας. Και αυτό γιατί επιθυμούν να ξεχωρίσουν» σημείωσε ο κ. Τέκος.
Ζωή Βασιλική Σκαπέρδα, CSO της FoodΟxys
«Τα τοπικά προϊόντα ποιότητας το μέλλον της Οικονομίας»
Η Ζωή Βασιλική Σκαπέρδα, CSO της Foodoxys παρουσίασε τη μελέτη της βιοδραστικότητας των τροφίμων στην ανθρώπινη υγεία. Όπως ανέφερε, τα τελευταία χρόνια τα θέματα διατροφικής ασφάλειας και ποιότητας βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο του κοινωνικού ενδιαφέροντος. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές απαιτούν περισσότερη ασφάλεια, καλύτερη ποιότητα, αντικειμενική ενημέρωση για τα τρόφιμα και έλεγχο σε ποιότητα και ασφάλεια. Ο κάθε καταναλωτής έχει συγκεκριμένα στάνταρ σε ότι αφορά την ποιότητα και οι παράγοντες που την καθορίζουν είναι η πιστοποίηση, η γεωγραφική σύνδεση, οι πρώτες ύλες, η ποιότητα, η τιμή, η μέθοδος παραγωγής καθώς επίσης και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Τα προϊόντα με σήμανση ποιότητας έχουν άμεση συνάφεια με την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων από το κράτος, τους παραγωγούς και τους επιχειρηματίες. Στόχος θα πρέπει να είναι η ανάδειξη της ποιότητας και των χαρακτηριστικών τους. Τα τοπικά προιόντα έχουν τη δυναμική να θεωρηθούν ένα ιδανικό μέσο για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τοπικής και εθνικής οικονομίας. Επίσης θεωρούνται αυθεντικά αλλά και ποιοτικά με αποτέλεσμα να μπορούν να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία, αυξάνοντας το εισόδημα του παραγωγού. Οι διάφορες μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι το 51% των καταναλωτών καταναλώνουν συχνά τοπικά προϊόντα. Αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο διότι οι επιχειρήσεις των τοπικών προϊόντων μπορούν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην τοπική ανάπτυξη όμως απαιτείται συντονισμός και στήριξη από την τοπική κοινωνία. Δυστυχώς, όπως παρατήρησε η κ. Σκαπέρδα, η Ελλάδα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί χώρες με χαμηλό κόστος εργασίας της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, αλλά ούτε και χώρες με μαζική παραγωγή. Η χώρα μας όμως μπορεί να αναδείξει τη μοναδικότητα των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών τοπικών προϊόντων. Σημαντικός παράγοντας είναι επίσης τα αντιοξειδωτικά στοιχεία των προϊόντων και την μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα την έχουν οι χυμοί και οι καφέδες, όπως επίσης το γάλα και το κρασί. Όμως και ορισμένα έτοιμα γεύματα όπως για παράδειγμα η αγκινάρα ή ο αρακάς διαθέτουν σημαντικές αντιοξειδωτικές ικανότητες. Το ρόδι από την άλλη είναι ένα φρούτο με ισχυρές αντιοξειδωτικές επιδράσεις, καθώς ένα ποτήρι του προσφέρει τα ίδια ευργετικά χαρακτηριστικά με τρία εσπρέσσο, πέντε ποτήρια κόκκινου κρασιού, δεκαεπτά ποτήρια τυποποιημένους χυμούς κ.α. Στη συνέχεια παρουσίασε μια σειρά από προιόντα τα οποία αποκτούν ιδιαίτερη αξία ανάλογα με την περιοχή προέλευσης. Το πιο σημαντικό ωστόσο παραμένει ότι πολλά τοπικά προϊόντα έχουν εξαιρετική ποιότητα που δεν είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό και για τον λόγο αυτό η ποιότητα αυτή θα πρέπει να αναδειχτεί και να πιστοποιηθεί. Ακολούθως η πιστοποίηση δίνει ταυτότητα και προστιθέμενη αξία στο προϊόν που το συνοδεύει στο ράφι.
Περικλης Βαρδάκας, στέλεχος της FoodΟxys
«Χρειάζεται προσοχή στην έκθεση σε νανοϋλικά»
Ο Περικλης Βαρδάκας, στέλεχος της Foodoxys, βιολόγος και υποψήφιος διδάκτορας, αναφέρθηκε στα νανοϋλικά και τις επιπτώσεις τους στην υγεία. Ανέφερε ότι η νανοτεχνολογία είναι η επιστήμη , η μηχανική και η τεχνολογία στην κλίμακα διαστάσεων από 1 εώς 100nm και είναι ένα διεπιστημονικό πεδίο αλληλοσυνδεόμενο με την Βιολογία, τη Χημεία, τη Φυσική και τη Μηχανική. Στόχος της νανοτεχνολογίας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων υλικών με βελτιωμένες ή νέες δυνατότητες. Αν θέλαμε να προσδιορίσουμε τα νανοϋλικά θα λέγαμε ότι πρόκειται για ένα υλικό είτε είναι φυσικό είτε ανθρωπογενούς προέλευσης το οποίο έχει μια από τις εξωτερικές του διαστάσεις στη νανοκλίμακα, δηλαδή την κλίμακα μεγέθους από 1 εώς 100 νανομέτρ. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μια ετερογενή ομάδα μορίων που διαφέρουν τόσο στην προέλευσή τους όσο και στα χαρακτηριστικά τους, αλλά και ως προς τις διαστάσεις της νανοκλίμακας. Τα νανοϋλικά έχουν βρει μια ευρεία γκάμα εφαρμογών στην καθημερινότητά μας. Ξεκινούν στις ενεργειακές πηγές, τις δομικές κατασκευές, τις ηλεκτρονικές συσκευές, την περιβαλλοντική προστασία, τις βιοϊατρικές εφαρμογές αλλά και καταναλωτικά προϊόντα όπως ρούχα, αντηλιακά και καλλυντικά. Όσο αυξάνεται η χρήση και η ενσωμάτωση των νανοϋλικών τόσο αυξάνεται και η ανθρώπινη έκθεση. Επί της ουσίας δημιουργούνται δύο ομάδες ενδιαφέροντος, από τη μια οι εργαζόμενοι και από την άλλη ο γενικός πληθυσμός. Οι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που απασχολούνται σε υποδομές που συνθέτουν νανοϋλικά ενώ ο γενικός πληθυσμός εκτίθεται σε προϊόντα νανοτεχνολογίας. Και οι δύο ομάδες μπορούν να εκτεθούν σε νανοϋλικά: για παράδειγμα νανοϋλικά που έχουν διαρρεύσει σε βιομηχανικά απόβλητα ή όσα διαρρέουν σε χωματερές και αποτεφρωτήρες εισέρχονται στο έδαφος, το νερό και τον αέρα και έτσι ο άνθρωπος μπορεί να εκτεθεί και πάλι στα νανοϋλικά αυτά. Δημιουργούνται τρεις πηγές έκθεσης που είναι το εργασιακό περιβάλλον, η καθημερινότητα και το περιβάλλον. Η επίδραση τους έχει να κάνει με το ότι εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, έχουν κυτταροτοξικότητα και επιδρούν σε βιοδείκτες οξειδοαναγωγικής κατάστασης.
Αναστασία Πατούνα, υποψήφια διδάκτορας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
«Μέλι, ο θησαυρός που οφείλουμε να ανακαλύψουμε»
Η Αναστασία Πατούνα, υποψήφια διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αναφέρθηκε στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του ελληνικού μελιού. Αρχικά σημείωσε με ποιο τρόπο παράγεται το μέλι: οι μέλισσες αντλούν από τα λουλούδια το νέκταρ, που το 80% αποτελείται από υγρασία. Οι μέλισσες το επεξεργάζονται και το διασπούν σε γλυκόζη και φρουκτόζη. Στη συνέχεια το μεταφέρουν στην κυψέλη όπου οι υπόλοιπες μέλισσες μυρικάζουν και διασπούν ακόμη περισσότερο το νέκταρ για περίπου 20 λεπτά, διασπώντας περαιτέρω τα σάκχαρα και η υγρασία περιορίζεται στο 20% και στη συνέχεια το μεταφέρουν στις θέσεις αποθήκευσης και η υγρασία περιορίζεται στο 15%. «Το μέλι είναι ένα αρκετά περίπλοκο μείγμα. Το 80% αποτελείται από σάκχαρα και το υπόλοιπο είναι νερό, βιταμίνες, αμινοξέα, μεταλλικά στοιχεία και γυερόκοκκους. Επίσης στην κυψέλη συναντούμε την πρόπολη που είναι μια φυτική ρητίνη, τη γύρη που είναι μοναδική πηγή πρωτεϊνης για την κυψέλη, βασιλικός πολτός που προέρχεται από τους φαρυγγικούς αδένες των μελισσών, το κερί που προέρχεται από την έκκριση της μέλισσας και τέλος το δηλητήριο που προέρχεται από το μετασχηματισμό του ωοθέτη» ανέφερε η κ. Πατούνα. Τα ποσοστά πάντως εξαγωγής του ελληνικού μελιού είναι χαμηλά και κάτω από το 10% της εγχώριας παραγωγής. Από την ανάλυση των μελιών προέκυψε ότι υψηλότερο πολυφαινολικό περιεχόμενο εμφάνισαν τα μέλια βελανιδιάς, δάσους και δάσους με μελίτωμα βελανιδιάς. Επίσης τα μέλια με την υψηλότερη αντιοξειδωτική ικανότητα είναι δύο πολυανθικά: δάσους, δάσους με υψηλά ποσοστά μελιτώματος βελανιδιάς και δύο μονοανθικά: βελανιδιάς και καστανιάς. Επίσης παρατηρήθηκε διαφοροποίηση ανάλογα με τον ανθικό τύπο, ενώ παρατηρήθηκε παρόμοια αντιοξειδωτική ικανότητα από δύο κατηγορίες μελιών, μονοανθικά και πολυανθικά. Μάλιστα η κ. Πατούνα σημείωσε ότι υπάρχουν καταναλωτές που αναζητούν συγκεκριμένες κατηγορίες μελιού και από εκεί ξεκίνησε η ανάγκη για πιστοποίηση του μελιού. «Οι καταναλωτές αρχίζουν και ευαισθητοποιούνται περισσότερο και ψάχνουν πιο ποιοτικά προϊόντα και υπάρχουν προϊόντα με μεγάλη διατροφική αξία».
#pgnews
#ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
