Μέτρα για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στις μεταφορές, τα κτίρια και την ηλεκτροπαραγωγή περιλαμβάνει ο νέος κλιματικός νόμος που κατατέθηκε στη Βουλή. Πρόκειται για διατάξεις που σκοπό έχουν την μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα θέτουν συγκεκριμένους στόχους για τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου να επιτευχθούν οι εθνικοί κλιματικοί στόχοι για το 2030 και η μετάβαση σε καθεστώς κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Toυ Γιώργου Ηλιόπουλου
Ειδικότερα, οι βασικές προβλέψεις του νόμου περιλαμβάνουν τα εξής: Κτίρια • Από το 2025 απαγορεύεται η πώληση και η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. • Από το 2030 γίνεται υποχρεωτική η χρήση πετρελαίου θέρμανσης το οποίο θα είναι αναμεμειγμένο με βιοκαύσιμα σε ποσοστό 30%. • Ειδικά κτίρια (βιομηχανίες, αποθήκες, εμπορικά κτίρια κ.α.): Στα κτίρια με κάλυψη μεγαλύτερη των 500 τ.μ., για τα οποία υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2023 οικοδομικές άδειες ανέγερσης νέων κτιρίων ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια, εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των ναών, καθίσταται υποχρεωτική η τοποθέτηση συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης. • Προβλέπεται επίσης ότι από την 1η Ιανουαρίου 2025 τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας (γεωγραφικές ζώνες υψηλής πιθανότητας πλημμύρας ή σε σημεία κοντά σε δασικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς) θα ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου. Ηλεκτροπαραγωγή Απαγορεύεται η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα (δηλαδή από λιγνίτη) από την 31η Δεκεμβρίου 2028. Η προθεσμία μπορεί να επισπευστεί περαιτέρω με απόφαση που μπορεί να εκδοθεί μέχρι το 2025, αφού ληφθούν υπόψη η επάρκεια ισχύος και η ασφάλεια εφοδιασμού. Ηλεκτροκίνηση • Από το 2024 το 1/4 των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται, θα πρέπει να είναι αμιγώς ηλεκτρικά ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης με ρύπους έως 50γρ CO2/ χλμ. • Από το 2026 όλα τα νέα ταξί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα πρέπει να είναι ηλεκτροκίνητα. • Από το 2026 θα πρέπει το 1/3 των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη να είναι ηλεκτροκίνητα. • Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023 θα υπάρξει εκ νέου εξέταση των μέτρων, προκειμένου να επεκταθούν και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με την επαρκή διαθεσιμότητα των σταθμών φόρτισης. • Απλοποιείται η διαδικασία εγκατάστασης φορτιστών. • Από το 2030, απαγορεύεται η ταξινόμηση νέων οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης υπό την αίρεση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η χώρα μας θα υιοθετήσει την ημερομηνία που θα τεθεί από τον σχετικό Ευρωπαϊκό Κανονισμό. Η εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι το μέτρο να ισχύσει το 2035. Προβλέπεται η δυνατότητα εξαιρέσεων σε μεμονωμένα κτίρια για λόγους μορφολογικούς ή αισθητικούς ή σε περιοχές με θεσμοθετημένο καθεστώς προστασίας (παραδοσιακοί οικισμοί και διατηρητέα κτίρια). Επιχειρήσεις • Από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για όλα τα έργα και δραστηριότητες θα πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά ποσοτική καταγραφή μειώσεων/αυξήσεων εκπομπών CO2, που θα προκύψουν από τη λειτουργία του έργου/δραστηριότητας και οδικό χάρτη για την επίτευξη των στόχων της απανθρακοποίησης. Οι εγκαταστάσεις που κατατάσσονται: – στα συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών (ΧΥΤΑ, βιολογικοί καθαρισμοί, ΚΔΑΥ κλπ), – στις τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης κτιριακού τομέα αθλητισμού και αναψυχής, – στις πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις & υδατοκαλλιέργειες, – στις βιομηχανικές δραστηριότητες & συναφείς εγκαταστάσεις. Θα πρέπει να έχουν μειώσει κατ’ ελάχιστο τις εκπομπές CO2 30%, έως το 2030 σε σχέση με το 2019. Εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις επιχειρήσεων που εντάσσονται στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ). Σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου, επιβάλλεται πρόστιμο που δεν υπερβαίνει το 0,5% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
Β. Αϊβαλής: «Να μετατεθεί ο χρόνος»
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος Βασίλης Αϊβαλής τονίζει ότι: «Το θέμα των υποχρεώσεων της χώρας μας με τις υποχρεώσεις που βάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την κλιματική αλλαγή αλλά και τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των κτιρίων μας αλλά και όχι μόνο αποτυπώνονται σε αυτόν τον κλιματικό νόμο. Μέχρι το 2025 θα μπορούμε να εγκαθιστούμε τις πολυκατοικίες μας καυστήρες πετρελαίου και μέχρι το 2030 θα μπορούμε να αγοράζουμε το πετρέλαιο με τη μορφή που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Μετά το 2025 δεν θα μπορούμε να έχουμε νέες εγκαταστάσεις με καυστήρες θέρμανσης. Άρα όπου υπάρχει φυσικό αέριο, προφανώς θα μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την παρουσία του για τους καυστήρες φυσικού αερίου και όπου δεν υπάρχει θα πρέπει να πάμε ή σε υγραέριο ή σε μια άλλη τεχνολογία, αυτή των αντλιών θερμότητας. Το να αλλάξεις μια εγκατάσταση και να τοποθετήσεις αντλία θερμότητας στη θέση του καυστήρα, είναι ένα κόστος που μπορεί να φτάσει τρεις φορές πάνω από την τιμή του καυστήρα. Εάν οδηγηθούμε σε μια εγκατάσταση με κεντρική κλιματιστική μονάδα με αντλία θερμότητας, τότε χρειάζονται και άλλες εγκαταστάσεις στη διανομή πλέον της θέρμανσης μέσα στους χώρους. Και αυτό γιατί πρέπει να αλλάξει όλη η φυσιογνωμία της εγκατάστασης. Στο ερώτημα εάν είναι προς την σωστή κατεύθυνση αυτό το μέτρο, η απάντηση είναι «όλα αυτά τα μέτρα είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Φαίνονται τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής ενώ το συγκεκριμένο νομοσχέδιο εναρμονίζει την εθνική μας νομοθεσία με την ευρωπαϊκή. Οι ημερομηνίες που τίθενται με βάση την οικονομική κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην κοινωνία, αλλά και το κύμα της έντονης ακρίβειας που επικρατεί αλλά και τον πόλεμο και τις διεθνείς εξελίξεις, μας αναγκάζουν να είμαστε ασυνεπείς στις ημερομηνίες που τίθενται σε πρώτη φάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι από 1η Ιανουαρίου του 2023 για νέες κατασκευές οι οποίες έχουν μικρότερο του 50% το ποσοστό κάλυψής τους σε κατοικία, θα πρέπει να καλύψουν το σύνολο της αντίστοιχης κάλυψής του με φωτοβολταϊκά. Είναι κάτι σχεδόν ανέφικτο, αν αναλογιστούμε το κόστος των φωτοβολταϊκών που είναι αρκετά υψηλό. Από την άλλη πλευρά στην Πελοπόννησο υπάρχει το πρόβλημα με τον ηλεκτρικό χώρο που δεν είναι διαθέσιμος στα δίκτυα διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Αν δεν είναι φωτοβολταϊκά θα πρέπει να είναι ηλιοθερμικά. Και πάλι έτσι ανεβαίνει αρκετά το κόστος της κατασκευής σε ιδιαίτερα δύσκολες εποχές». Στο ερώτημα ποια θα πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα από εδώ και στο εξής και ποια πολιτική πρέπει να ακολουθηθεί, ο κ. Αϊβαλής αναφέρει ότι: «Καταρχάς η εναρμόνιση της κοινοτικής νομοθεσίας στη χώρα μας είναι υποχρέωση. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να δούμε άμεσα την τροποποίηση του νομοσχεδίου έτσι ώστε να μεταφερθούν για αργότερα αυτές οι ημερομηνίες που έχουν τεθεί για να μπορούμε να είμαστε συνεπείς. Υπάρχουν επίσης προγράμματα, που όλοι τα γνωρίζουμε, που είναι το «Εξοικονομώ». Το κράτος θα πρέπει να ρίξει και άλλα χρήματα στα υφιστάμενα προγράμματα του «Εξοικονομώ» ώστε να μειωθούν οι αντιθέσεις μεταξύ των Περιφερειών, αν λάβουμε υπόψη ότι και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι ιδιαίτερα «ριγμένη» στο τρέχον πρόγραμμα. Μπορούν επίσης να ξεκινήσουν και άλλα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας στις επιχειρήσεις». Τέλος στο ερώτημα εάν με όλες αυτές τις παρεμβάσεις επί της ουσίας εξοικονομείται ενέργεια, δεδομένου ότι στις αντλίες θερμότητας θα απαιτείται η χρήση ρεύματος, ο κ. Αϊβαλής αναφέρει ότι: «Η προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας είναι μονόδρομος. Εάν θέλουμε να περιορίσουμε το ενεργειακό μας κόστος, το ενεργειακό αποτύπωμα και τις ενεργειακές καταναλώσεις. Οι τιμές αυξάνονται συνεχώς. Θα πρέπει το κράτος να μεριμνήσει ώστε να βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους να θωρακίσουν τις κατοικίες τους ή τις επιχειρήσεις τους ώστε να μειωθεί το μηνιαίο ή καθημερινό κόστος για το ρεύμα».
Επιβεβλημένο ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για τις αλλαγες που προωθούνται
Από την πλευρά του ο Άρης Γκατζόγιας, Πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Αχαΐας, θεωρεί και αυτός ότι «υπάρχουν κάποιες καταληκτικές ημερομηνίες και μια πρώτη γεύση που παίρνουμε είναι ότι με βάση τα χρονοδιαγράμματα δεν είναι εφικτές αυτές οι αλλαγές στην πράξη. Ο λόγος γιατί μας βρίσκει σε μια πάρα πολύ δύσκολη περίοδο και οι τιμές ανεβαίνουν κατακόρυφα. Η ενέργεια γενικά αυτή τη στιγμή κοστίζει και το γεγονός ότι σε βάθος μερικών ετών θα καταργηθούν τελείως οι καυστήρες μάλλον φαντάζει ανέφικτο. Η συλλογιστική στα πλαίσια εξοικονόμησης ενέργειας μοιάζει ορθή όμως επί του πρακτέου είναι ζητούμενο το τι γίνεται. Θα μπορούσε να υπάρξει μια επιμήκυνση του χρόνου και είμαι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο θα γίνει. Φανταστείτε ότι για πιο απλά πράγματα όπως για παράδειγμα η ενεργειακή ταυτότητα των κτιρίων πήρε παράταση δέκα χρόνια. Είναι ζητήματα που δεν μπορούν να γίνουν από τη μια στιγμή στην άλλη». Σε σχέση με το ενδεχόμενο τοποθέτησης αντλιών θερμότητας στα κτήρια, ο κ. Γκατζόγιας θεωρεί ότι «ο μέσος ιδιώτης δεν μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες αλλαγές και εάν μπορούσε θα το είχε κάνει μέσω του Εξοικονομώ. Εκτός και εάν μπούμε σε λογικές στήριξης μέσω ΕΣΠΑ».
Επ. Μητρονίκας: «Δύσκολη η εφαρμογή»
Από την πλευρά του ο Επαμεινώνδας Μητρονίκας, Eπίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, του Πανεπιστημίου Πατρών με γνωστικό αντικείμενο: «Ηλεκτρικά Κινητήρια Συστήματα με Έμφαση στην Εφαρμογή Ψηφιακής Τεχνολογίας και στους Κινητήρες Χαμηλής Ισχύος», τονίζει ότι «Για την κλιματική αλλαγή ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό οι αστικές καταναλώσεις. Σε ένα βαθμό αυτοί οι καυστήρες ρύπαιναν ανεξέλεγκτα. Σε αυτή όμως την συγκυρία που βρισκόμαστε είναι δύσκολο να εφαρμοστούν οι συγκεκριμένες αλλαγές. Και αυτό γιατί είναι εξαιρετικά κοστοβόρο το να γίνουν σε αυτή τη χρονική συγκυρία τέτοιες αλλαγές». Σε σχέση με τις αντλίες θερμότητας και το ενδεχόμενο τοποθέτησής τους, ο κ. Μητρονίκας αναφέρει ότι «εκ των πραγμάτων στις αλλαγές δίνονταν παρατάσεις. Δεν ξέρουμε όμως τι θα γίνει στην παρούσα περίπτωση το θεωρώ όμως πολύ πιθανό. Θυμηθείτε ότι και λόγω της κρίσης μετακινήθηκαν πολλές ημερομηνίες». Για τον πυρήνα των αλλαγών του Κλιματικού Νόμου ο ίδιος θεωρεί ότι αυτές ήταν γνωστό ότι θα προωθηθούν το επόμενο διάστημα και ήταν γνωστό από την Ευρωπαϊκή Ένωση τι επρόκειτο να γίνει στην πράξη. «Βλέπουμε ότι χάνονται οι στόχοι για καθαρό περιβάλλον και γι’ αυτό χτυπάει η Ευρωπαϊκή Ένωση τον κώδωνα. Έχω την αίσθηση ότι θα ακολουθηθεί η λογική του «να πάμε σιγά – σιγά και να δούμε». Θυμηθείτε ότι όταν έγινε η αντικατάσταση στις λάμπες led, αυτή έγινε σταδιακά και όχι μονομιάς. Ήταν χαμηλού κόστους παρεμβάσεις και όχι ξαφνικά. Στην περίπτωση των σπιτιών, έχουμε έναν παλιό καυστήρα που καίει πολύ και έχει υψηλό κόστος συντήρηση. Εφόσον η εναλλακτική είναι η αντλία θερμότητας, τότε έχει καλύτερη απόδοση από το καύσιμο. Άρα θα την δούμε στο καύσιμο την διαφορά. Αν κάνουμε τον προϋπολογισμό θα δούμε ότι αξίζει τον κόπο για τα επόμενα 20 χρόνια, για παράδειγμα».
#pgnews
#ΔΥΤΙΚΗΕΛΛΑΔΑ
