Ένα μέτρο αμφιλεγόμενης σημασίας που στόχο έχει να διασφαλίσει τις χαμηλές τιμές στην πώληση αγαθών συγκεκριμένων ειδών στα σούπερ -μάρκετ αποτελεί η εφαρμογή του λεγόμενου «καλαθιού του νοικοκυριού». Για κάποιους καταναλωτές αποτελεί μια πρώτη ευκαιρία να αγοράσουν προϊόντα σε χαμηλές τιμές σε σχέση με τα υπόλοιπα της αγοράς. Για άλλους όμως αποτελεί ένα τέχνασμα επικοινωνιακού χαρακτήρα, που οδηγεί την πλειονότητα των αγοραστών στα σούπερ -μάρκετ. Και αυτό διότι το μήνυμα που φαίνεται να περνάει είναι ότι μόνο στις υπεραγορές μπορεί κάποιος να ψωνίσει φθηνά προϊόντα και όχι σε άλλου είδους καταστήματα.
Tου Γιώργου Ηλιόπουλου
Σε πρώτη φάση οι καταναλωτές αντιμετώπισαν με προβληματισμό το νέο μέτρο, αφού πρόκειται για προϊόντα που ήδη υπάρχουν στα ράφια με τη διαφορά ότι φέρουν ειδική σήμανση ως προς την κατάταξή τους. Δηλαδή πρόκειται για προϊόντα για τα οποία θα υπάρξουν οι ελάχιστες μεταβολές στην τιμή, σε περίπτωση αύξησης. Ωστόσο δεν εφάρμοσαν όλες οι αλυσίδες το νέο μέτρο σε τοπικό επίπεδο, καθώς «το καλάθι του νοικοκυριού» αφορά αλυσίδες με τζίρο άνω των 900.000 ευρώ.
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Χάρης Ανδρικόπουλος, της γνωστής αλυσίδας σούπερ-μάρκετ, τονίζει ότι: «Nα διευκρινίσουμε ότι το μέτρο δεν είναι υποχρεωτικό για όλα τα σούπερ-μάρκετ. Αφορά σούπερ-μάρκετ με τζίρο πάνω από 90 εκατομμύρια ευρώ. Εμείς ως όμιλος δεν είμαστε υποχρεωμένοι να το εφαρμόσουμε. Πάντως είναι κάτι που δεν έχει κάποια ουσία. Ουσιαστικά είναι ένας ακόμη μηχανισμός ελέγχου και παρατήρησης των τιμών. Δεν είναι κάτι άλλο. Το Υπουργείο διαθέτει ειδικό παρατηρητήριο για να το κάνει και οι καταναλωτές σίγουρα μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές μπαίνοντας στα καταστήματα. Δεν χρειάζεται να διαφημίζουμε τις μεγάλες αλυσίδες ως υπουργείο και κυβέρνηση, και να τους δίνουμε ένα εργαλείομάρκετινγκ ότι πωλούν φθηνά. Αντίθετα αποκλείονται οι φούρνοι, τα κρεοπωλεία και τα μανάβικα». Ο κ. Ανδρικόπουλος σημειώνει επίσης ότι ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να αγοράσει φθηνά λόγω ανταγωνισμού από τις υπεραγορές. « Σε οποιοδήποτε κατάστημα και να πάει ο καταναλωτής έχει αυτή τη δυνατότητα. Το να δημιουργηθεί κάποιο «παρατηρητήριο τιμών» που είναι το συγκεκριμένο καλάθι, δεν βοηθάει σε κάτι άλλο. Από το προηγούμενο διάστημα πάντως ο κόσμος κυνηγούσε τις χαμηλές τιμές και τις προσφορές. Έχει αλλάξει σημαντικά το μείγμα των προϊόντων που ψωνίζει ο καταναλωτής το τελευταίο διάστημα. Αυτό οφείλεται και στο ενεργειακό και γενικότερα στο κόστος που πληρώνει το τελευταίο διάστημα το κάθε νοικοκυριό». Στο ερώτημα για το τι πρέπει να γίνει πάντως ώστε να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια, ο κ. Ανδρικόπουλος απαντά ότι: «Δεν μπορώ να υποδείξω την λύση. Αυτό πάντως που εισπράττω ως μεταπωλητής προϊόντων είναι ότι οι παραγωγοί των προϊόντων πιέζονται ασφυκτικά. Αναφέρομαι στην περιοχή της Πάτρας για αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα για τα οποία έχει ανέβει υπερβολικά το κόστος τόσο στο ενεργειακό πεδίο όσο και στα λιπάσματα. Επίσης έχουν αυξηθεί και οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται. Αποτέλεσμα είναι ότι αρκετές επιχειρήσεις δεν είναι βιώσιμες. Οι παραγωγοί ζητάνε κάποια ενίσχυση ή κάποια βοήθεια από το κράτος για να συνεχίσουν να είναι βιώσιμοι. Αν σταματήσουν οι επιχειρήσεις να παράγουν, τότε θα υπάρξει μια πολύ αρνητική συνέπεια στην επάρκεια των τροφίμων. Νομίζω ότι εκεί είναι που πρέπει να εστιάσει η κυβέρνηση». Και καταλήγοντας ο ίδιος σημειώνει ότι το «καλάθι του νοικοκυριού» αποτελεί έναν μηχανισμό που αφενός καταγράφει τις τιμές, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να διαβεβαιώσει κάποιος τον καταναλωτή ότι αυτές δεν θα αυξηθούν. Ένα σούπερ μάρκετ έχει 10.000 κωδικούς! Με το να εξετάζουμε 50 προϊόντα δεν κάνουμε απολύτως τίποτα. Θα ήθελα επίσης να προσθέσω ότι ήδη οι καταναλωτές έχουν μειώσει τις αγορές τους, έχουν αυξήσει την επισκεψιμότητα στα καταστήματα. Δηλαδή τεμάχια πολλαπλασιάζοντας τις επισκέψεις τους. Αυτό το κάνουν γιατί ψάχνουν τις προσφορές αλλά και επειδή επιλέγουν να κάνουν τις αγορές ημέρα-ημέρα».
Γ. Λεχουρίτης: «Καμία αλλαγή»
Από την πλευρά του ο Γιώργος Λεχουρίτης, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών, μιλώντας στον «Σ.Ε.» τονίζει ότι: «Επί της ουσίας δεν αλλάζει τίποτα. Το «καλάθι του νοικοκυριού» είναι το καλάθι της φτώχειας. Κατηγοριοποιεί μια μερίδα συμπολιτών μας ως φτωχούς που δεν έχουν δικαίωμα στην ποιοτική ζωή. Αντί να πάει επί της ουσίας να κτυπήσει η κυβέρνηση την ακρίβεια, που ξεκινάει από το χωράφι και φθάνει στο ράφι, αντί να κτυπήσει το ενεργειακό κόστος, των καυσίμων, των φαρμάκων και λιπασμάτων, προχωράει σε μια πρωτοβουλία που δεν θα αλλάξει τίποτα στο θέμα των τιμών. Το κάθε από αυτά τα προϊόντα θα έχει την ίδια τιμή και αύριο και μεθαύριο. Από την άλλη θα πει κανείς ότι αυτός ήταν και ο στόχος. Ωστόσο, δεν ήταν αναγκαία η θέσπισή του. Υπάρχουν ήδη μη επώνυμα προϊόντα, τα λεγόμενα ιδιωτικής ετικέτας, έχουν τιμές φθηνότερες κατά 50% σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα. Παράλληλα, μέσα στο «καλάθι του νοικοκυριού» θα μπουν προϊόντα επώνυμων εταιρειών. Μα αυτά τα επώνυμα προϊόντα ήδη πωλούνται με έκπτωση». Κατά τον κ. Λεχουρίτη είναι ότι η μικρομεσαία τάξη είναι εκείνη που βγαίνει εκτός αγοράς. «Η μικρομεσαία τάξη το παθαίνει αυτό γιατί ο κόσμος κατευθύνεται μόνο στα σούπερ μάρκετ και είναι απαράδεκτο. Ουσιαστικά δίνεται η αίσθηση ότι τα σούπερ -μάρκετ είναι πιο φθηνά από κάθε μεσαίο κατάστημα. Έχουμε διαπιστώσει ότι αγορές παράλληλες, κάποια μίνι μάρκετ που κάνουν εισαγωγές με άλλους τρόπους, είναι πιο φθηνά από τα σούπερμάρκετ. Άρα μιλάμε για μια κοροϊδία. Δεν έχει την ανάγκη ο κόσμος να κατευθυνθεί σε συγκεκριμένη αγορά». Τα προϊόντα που έχουν μπει στο «καλάθι του νοικοκυριού» σύμφωνα με τον κ. Λεχουρίτη είναι υποδεέστερα σε ποιότητα. «Αυτό είναι δεδομένο αλλά δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι ενδεχομένως να είναι και χαμηλής ποιότητας. Θεωρούμε ότι για να υπάρξει συγκράτηση των τιμών θα πρέπει να υπάρξει θέληση από την κυβέρνηση. Αυτό θα γίνει με το πλαφόν στην τιμή, κάτι που το είδαμε στην τιμή πώλησης των ξύλων για το τζάκι, στα προϊόντα που πωλούνταν για την αντιμετώπιση του covid, αλλά και στα rapid και μοριακά τέστ. Άρα είναι ζήτημα καθαρά συμφέροντος το τι θα γίνει στην αγορά». Κατά τον κ. Λεχουρίτη θα μπορούσε να εισαχθούν και άλλες επιχειρήσεις στον έλεγχο του συγκεκριμένου καλαθιού. «Ουσιαστικά είναι εκτός οι φούρνοι, οι κρεοπώλες, οι ιχθυοπώλες και οι λαϊκές αγορές. Αυτό που ακουγόταν κατά καιρούς ότι «η δύναμη της οικονομίας είναι η μεσαία τάξη», δηλαδή η ραχοκοκαλία της οικονομίας είναι μόνο στα λόγια όχι στα έργα». Κατά τον κ. Λεχουρίτη, το μέτρο θα έχει διάρκεια και με διάφορους τρόπους η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να πείσει ότι λειτούργησε ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων. «Δεν υπάρχει ευρεία γκάμα προϊόντων. Κάποιος που χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο είδος απορρυπαντικού θα συνεχίσει να το παίρνει ανεξαρτήτως τιμής γιατί έτσι έχει συνηθίσει. Οι συνήθειες δεν αλλάζουν και το κάθε νοικοκυριό έχει το δικό του μοτίβο λειτουργίας. Δεν πρόκειται κάποιος να αλλάξει την απόφαση του να ψωνίζει συγκεκριμένο προϊόν επειδή ακρίβυνε. Απλά θα το πάρει σε μικρότερη ποσότητα, εάν για παράδειγμα μιλάμε για κάποιο τρόφιμο. Ουσιαστικά θα αλλάξουν γραμμάρια», αναφέρει ο κ. Λεχουρίτης.
Υπενθυμίζεται ότι στο «καλάθι του νοικοκυριού» εντάσσονται 51 κατηγορίες προϊόντων που είναι οι εξής: 1. Ρύζι 2. Ψωμί για τόστ 3. Ψωμί φραντζόλα (τυποποιημένο/συσκευασμένο) 4. Φρυγανιές 5. Μακαρόνια Νο 6 6. Αλεύρι για όλες τις χρήσεις 7. Όσπρια (ένα τουλάχιστον είδος) 8. Γαλοπούλα ή/και πάριζα 9. Κατεψυγμένα ψάρια 10. Νωπό χοιρινό (συσκευασμένο ή μη) 11. Νωπό κοτόπουλο (συσκευασμένο ή μη) 12. Γάλα φρέσκο πλήρες 13. Γάλα φρέσκο χαμηλά λιπαρά 14. Γάλα εβαπορέ 15. Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις 16. Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις με χαμηλά λιπαρά 17. Τυρί φέτα 18. Τυρί γκούντα 19. Τυρί με χαμηλά λιπαρά 20. Χυμός τομάτας διατηρημένος 21. Αυγά (κλωβοστοιχίας και αχυρώνα) 22. Μαργαρίνες 23. Παρθένο ελαιόλαδο 24. Ηλιέλαιο 25. Κατεψυγμένα λαχανικά (τουλάχιστον ένα από αρακάς, μπάμιες, φασολάκια) 26. Λευκή ζάχαρη 27. Φόρμουλα μωρών (παιδικές τροφές) 28. Γάλα βρεφικής ηλικίας (παιδικές τροφές) 29. Ελληνικός καφές 30. Στιγμιαίος καφές 31. Γαλλικός καφές 32. Τσάι ή χαμομήλι 33. Κακάο σε σκόνη 34. Χυμός πορτοκάλι 35. Απολυμαντικά χεριών / αντισηπτικά 36. Απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων (υγρά και σε σκόνη – όχι ταμπλέτες) 37. Απορρυπαντικά για σφουγγάρισμα και καθαρισμού επιφανειών – χλωρίνες 38. Απορρυπαντικά πιάτων για πλύσιμο στο χέρι 39. Χαρτί κουζίνας 40. Χαρτί υγείας 41. Οδοντόκρεμες 42. Σερβιέτες 43. Ταμπόν 44. Σαμπουάν 45. Σαπούνια σε στερεή κατάσταση 46. Πάνες ακράτειας 47. Πάνες για μωρά 48. Μωρομάντηλα 49. Σαμπουάν για μωρά 50. Τροφές για σκύλους 51. Τροφές για γάτες. Σύμφωνα με την σχετική νομοθετική ρύθμιση, τα σούπερ μάρκετ που εντάσσονται στο μέτρο, οφείλουν να διαθέτουν ένα τουλάχιστον προϊόν από κάθε κατηγορία προϊόντων που περιλαμβάνεται στο καλάθι του νοικοκυριού σε προσιτή τιμή, ιδίως συγκριτικά με τα υπόλοιπα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας. Τα προϊόντα αυτά θα επισημαίνονται με το ειδικό σήμα που έχει δημοσιεύσει το υπουργείο Ανάπτυξης τόσο στα ράφια όσο και στα μέσα διαφημιστικής επικοινωνίας των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την ίδια ρύθμιση, τα προϊόντα που εντάσσονται στο «καλάθι του νοικοκυριού» ελέγχονται, κατά προτεραιότητα, ως προς τη συμμόρφωση με την διάταξη περί αθέμιτης κερδοφορίας. Επίσης, τα προϊόντα του καταλόγου μπορούν να διαφοροποιούνται κάθε φορά που αποστέλλεται από τους υπόχρεους νέος κατάλογος προς το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Στη διεύθυνση e-katanalotis. gov.gr/householdBasket αναρτήθηκαν την Τετάρτη οι τιμοκατάλογοι για τα προϊόντα που συνθέτουν το «καλάθι του νοικοκυριού». Οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν τα προϊόντα ανά αλυσίδα σούπερ – μάρκετ. Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων έχουν αναρτηθεί οι τιμοκατάλογοι από 13 αλυσίδες. Οι τιμές που ανακοινώθηκαν σήμερα ισχύουν για την επόμενη εβδομάδα καθώς η σύνθεση του καλαθιού θα αλλάζει κάθε Τετάρτη. Σημειώνεται ότι στην εφαρμογή εμφανίζεται η τιμή ανά συσκευασία αλλά και ανά μονάδα μέτρηση.
#pgnews
#ΔΥΤΙΚΗΕΛΛΑΔΑ
