Ένας δύσκολος χειμώνας για την κοινωνία προβλέπεται το επόμενο διάστημα. Και αυτό γιατί αναμένεται νέο «ράλι» ανατιμήσεων στα τρόφιμα που θα ξεκινήσει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Εκτός από τα βασικά είδη στα σούπερ μάρκετ, σε δυσθεώρητες τιμές θα φτάσει το ελαιόλαδοκαι το ψωμί, κάνοντας ακόμη πιο ακριβή την καθημερινότητα.
Toυ Γιώργου Ηλιόπουλου
Ήδη από τον Μάρτιο του 2022 μέχρι και σήμερα ο πληθωρισμός στα τρόφιμα ξεπερνάει σταθερά το 10% και συνεχίζει ανοδικά με διψήφια ποσοστά. Συνολικά, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα κινείται θετικά επί 26 συνεχόμενους μήνες, από τον Ιούνιο του 2021, χωρίς κανείς να μπορεί να προσδιορίσει πού θα σταματήσει. Ειδικά το λάδι φέτος θα σπάσει το φράγμα των 10 ευρώ το λίτρο και αυτό θα οφείλεται στην υψηλή ζήτηση σε συνδυασμό με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην πρωτογενή παραγωγή, αφού φέτος ο δάκος κατέστρεψε σημαντικό μέρος της. Τέλος, οι ανατιμήσεις στο αλεύρι θα οδηγήσουν σε αυξήσεις στο ψωμί και όλα τα αντίστοιχα είδη του. Αν λάβει κανείς υπόψη του και άλλες παράμετρους της καθημερινότητας όπως είναι οι υψηλές τιμές των ενοικίων, θα αντιληφθεί πόσο δύσκολη θα είναι η κατάσταση το επόμενο διάστημα. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και ένα ακόμη παράγοντα: της τιμής πώλησης των καυσίμων καθώς η μέση τιμή πώλησης της βενζίνης το λίτρο έφθασε ήδη τα 2 ευρώ.
Τα τρόφιμα και οι ανατιμήσεις
Τον Ιούλιο σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα που βρέθηκε στο 12,2% και ήταν 1,4 μονάδες υψηλότερος από αυτόν της Ευρωζώνης που ήταν στο 10,8%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση μεταξύ των κρατών – μελών, της τάξης του 3,5%, και αποτελεί αύξηση κατά 2,1% σε σχέση με τον Μάιο. Επίσης στην Ελλάδα σε σύνολο 60 κατηγοριών τροφίμων και ποτών οι τιμές, μέσα σε ένα εξάμηνο, αυξήθηκαν σε 52 κατηγορίες, ενώ μόνο σε 8 κατηγορίες καταγράφηκαν μειωμένες τιμές της τάξης 2-4%. Οι ανατιμήσεις των τροφίμων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κυμάνθηκαν από 5 έως 17% και με αύξηση ρεκόρ 41% στα φρούτα. Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Μαρίνος Μαρκεζίνης, οικονομολόγος, αναφέρει ότι: « Δεν φαίνεται να μπαίνει ένα φρένο στην ακρίβεια. Τα δεδομένα για το επόμενο διάστημα είναι ανησυχητικά. Ο πυρήνας των ειδών με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις είναι τα βασικά είδη διατροφής. Στον κλάδο που έχει καταγράψει η ΕΛΣΤΑΤ για τα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά βρίσκονται οι τεράστιες ανατιμήσεις. Είναι φυσικό οι καταναλωτές να περιορίσουν την κατανάλωση βασικών ειδών. Τα περίφημα market pass είναι ανεπαρκή να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Το κράτος δεν κινείται στην λογική να πατάξει την αισχροκέρδεια. Παρότι το τελευταίο εννιάμηνο έχουμε συνολικά αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η ακρίβεια στα τρόφιμα παραμένει στα ύψη. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ελέγχων και της έλλειψης μηχανισμών αλλά και διάθεσης να περιοριστεί η ακρίβεια. Οι έλεγχοι σε μια χώρα με τις δομές τις δικές μας θα είχε ουσιαστικά αποτελέσματα. Θα έλεγα ότι οι έλεγχοι σήμερα έχουν επικοινωνιακό χαρακτήρα, να δείξουμε κάτι στις κάμερες και μόνο. Η παρακολούθηση των αιτιών της αισχροκέρδειας αλλά και η λήψη μέτρων δεν υπάρχει θα έλεγα».
Θα σπάσει το φράγμα των 10 € το ελαιόλαδο
Ωστόσο, για έναν ιδιαίτερα περιορισμένο χειμώνα στον τομέα της παραγωγής ελαιολάδου κάνουν λόγο οι παραγωγοί. Ήδη η τιμή πώλησης έχει αγγίξει τα δέκα ευρώ και υπάρχει πιθανότητα το επόμενο διάστημα να τα ξεπεράσει. Ο λόγος της αύξησης είναι η έλλειψη που υπάρχει στην αγορά καθώς πέρυσι η Ισπανία και η Ιταλία δεν παρήγαγαν ελαιόλαδο με αποτέλεσμα να αυξήσουν την ζήτηση ενώ η κλιματική αλλαγή στην χώρα μας έχει σοβαρές επιπτώσεις, αφού για το 2023 η παραγωγή θα περιοριστεί σημαντικά λόγω ασθενειών που έχουν παρουσιαστεί. Υπάρχει η εκτίμηση ότι φέτος η παραγωγή θα μειωθεί ακόμη και κατά 50%.
«Καταρχάς να επισημάνω ότι υπήρξε μεγάλο πρόβλημα φέτος στα οινοστάφυλα που οφείλεται σε μια πρωτόγνωρη άνοιξη και φθινόπωρο. Οι έντονες βροχοπτώσεις τον Ιούνιο δημιούργησαν προβλήματα στην σταφίδα σε Κορινθία, Ηλεία και Αχαΐα και στη συνέχεια στα οινοστάφυλα. Οι βροχοπτώσεις μαζί με τον καύσωνα αποτελείωσε ό,τι είχε μείνει. Επίσης έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα η παραγωγή ελαιολάδου στην περιοχή μας η οποία θα είναι μειωμένη. Η συγκυρία είναι άσχημη και αναμένεται υψηλή τιμή στην πώληση του ελαιολάδου. Η ξηρασία σε Ισπανία και Ιταλία οδήγησαν σε αύξηση της ζήτησης και αναμένεται η τιμή να αυξηθεί. Είναι σίγουρα ότι η τιμή που θα καταγραφεί θα είναι η υψηλότερη ιστορικά. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα κυμανθεί σε δυσθεώρητα επίπεδα και αντιλαμβανόμαστε ότι εάν ο παραγωγός πουλήσει 10 ευρώ το λάδι του, στο ράφι θα φθάσει στα 15 ευρώ. Αυτό σημαίνει αυτόματα ότι θα μειωθεί η ζήτηση και αυτό θα αποβεί σε βάρος της ελαιοκαλιέργειας στο μέλλον» αναφέρει στον «Σ.Ε.» ο Τάσος Τσάκωνας, Πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος. Και εξηγεί ότι για την γενικότερη αύξηση των τιμών έχει παίξει καθοριστικό ρόλο και το εργατικό κόστος αφού δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργατικά χέρια με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί το συνολικό κόστος παραγωγής. Ο ίδιος διαπιστώνει λάθη στον τρόπο που διαχειρίστηκε η χώρα μας το πρόβλημα γενικότερα. «Δυστυχώς η ελληνική Πολιτεία κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο. Σε αντίθεση με γειτονικές χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, όπου ο μετανάστης πηγαίνοντας εκεί έχει εκδόσει έγγραφα και μπορεί να πάει να επιστρέψει στην οικογένεια του για να μπορέσει να την δει, εμείς δυστυχώς δεν του δίνουμε ούτε ΑΜΚΑ. Αυτό και με την παραπληροφόρηση που δημιουργείται, προκαλεί ένα ρεύμα μεταναστών στις δύο αυτές χώρες με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις στην δική μας χώρα. Το θέμα και το πρόβλημα έχει μετατοπιστεί σε όλες τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Υπάρχουν η φράουλα της Μανωλάδας, η συγκομιδή του ελαιόλαδου στην Αχαία και στη βόρεια Ελλάδα τα ροδάκινα και τα κεράσια και αντίστοιχα δημιουργείται ένα τεράστιο θέμα και εκεί. Συνεπώς ένας από τους λόγους που έχουν αυξηθεί οι τιμές είναι η έλλειψη εργατών γης».
Ενοίκια «φωτιά» ροκανίζουν το 60% ενός μέσου καλού μισθού
Αυξημένες είναι οι τιμές των ενοικίων και φέτος όσοι φοιτητές βρέθηκαν στην Πάτρα από άλλες περιοχές χρειάστηκε να πληρώσουν αδρά την εξεύρεση φοιτητικής στέγης. «Από το 2017 εως και το 2022 η Πάτρα βρισκόταν συνεχώς στη δεύτερη θέση σε σχέση με το κόστος των ενοικίων στον σχετικό πίνακα. Σκεφτείτε ότι καταγράφεται όλο αυτό το διάστημα μια αύξηση 49,3 % στις τιμές. Φέτος έχουμε μια επιπλέον αύξηση 10 με 15% σε σχέση με το 2022. Γενικότερα το κόστος στέγασης για ένα νέο φοιτητή αγγίζει το 60% του μέσου καλού μισθού, ενώ αν μιλήσουμε για μια μέση οικογένεια αγγίζουν ακόμη το σύνολο ενός καλού μισθού, μιας και το σπίτι θα είναι μεγαλύτερο. Η χρονιά είναι εξαιρετικά δύσκολη για φέτος για τους νέους ενοικιαστές και αυτό οφείλεται στην έλλειψη σπιτιών.
Οπότε η αναζήτηση κατοικίας θα είναι εξαιρετικά δυσχερής» αναφέρει στον «Σ.Ε.» ο Θεμιστοκλής Μπάκας, Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου Real Estates. Και επισημαίνει ότι οι προσπάθειες που είχαν γίνει κατά καιρούς με τα διάφορα προγράμματα για εξεύρεση στέγης σε νέα ζευγάρια δεν έχουν πετύχει τους στόχους τους. «Να αναφέρω καταρχάς για το περίφημα φοιτητικό επίδομα ότι ο αριθμός των δικαιούχων είναι ίδιος. Δεν υπήρξε διεύρυνση των κριτηρίων και αφορά συγκεκριμένες οικονομικά ομάδες όχι όμως και άτομα που προέρχονται από τη λεγόμενη μεσαία τάξη. Από την άλλη το πρόγραμμα που κέντρισε το ενδιαφέρον του κόσμου ήταν το πρόγραμμα «Σπίτι μου». Είναι ένα πρόγραμμα που αφορά την αγορά κατοικίας για νέους μέχρι 39 ετών και για σπίτια αξίας μέχρι 200.000 ευρώ και με δανεισμό μέχρι 150.000 ευρώ και με συγκεκριμένα κριτήρια. Ποιος νέος μπορεί άραγε να έχει αποταμιεύσεις για να αγοράσει ένα σπίτι; Τα αποτελέσματα ήταν τα εξής: έγιναν 36.504 αιτήσεις, αξιολογήθηκαν 25.573, πρόεγκριση πήραν 17.706 αιτήσεις και εγκρίθηκαν 4706 αιτήσεις. Δάνειο για να αγοράσουν σπίτι έλαβαν μόνο οι…53. Οι υπόλοιποι δεν εγκρίθηκαν» εξηγεί ο κ. Μπάκας δείχνοντας μια σφαιρική εικόνα για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί.
Αυξήσεις στα άλευρα ανεβάζουν το ψωμί
Δεν είναι όμως μόνο οι αυξήσεις στα ενοίκια και τα βασικά είδη που θα έρθει το επόμενο διάστημα, καθώς αντίστοιχη αύξηση προβλέπεται και στην τιμή πώλησης του ψωμιού. Οι τιμές των αλεύρων διεθνώς έχουν αυξηθεί κατά 10% και θα συμπαρασύρουν με την σειρά τους και την τιμή πώλησης του ψωμιού και άλλων αγαθών. Η τελευταία φορά που τα αρτοποιεία έκαναν αύξηση στο ψωμί ήταν τον Μάρτιο του 2022, ενώ οι φούρνοι πληρώνουν το αλεύρι 80% ακριβότερα σε σχέση με τις αρχές του 2022 πριν ξεκινήσει ο ρωσοουκρανικός πόλεμος. Την ίδια ώρα τα ενεργειακά κόστη παραμένουν υψηλά για τις επιχειρήσεις, καθώς πληρώνουν διπλάσιες τιμές συγκριτικά με την περίοδο προ ενεργειακής κρίσης, με αποτέλεσμα η βιωσιμότητα αρκετών δεκάδων να βρίσκεται σε κίνδυνο.
Οπως αναφέρει στον «Σ.Ε.» ο Κωνσταντίνος Τηλιγάδης, Γραμματέας της Συντεχνίας Αρτοποιών Πάτρας: «Οι αυξήσεις αυτές οφείλονται στην πολιτική των αλευροβιομήχανων. Το μόνο που ενδιαφέρει είναι το κέρδος. Η αύξηση είναι δικαιολογημένη καθώς ο αρτοποιός απορροφά το μεγάλο μέρος των ανατιμήσεων. Είναι εκβιαστικό δίλημμα αυτό που μας θέτουν. Είτε δεν κάνουμε τις αυξήσεις οπότε οδηγούμαστε σε λουκέτο είτε τις κάνουμε και μπορούμε να επιβιώσουμε μέρα με την ημέρα με τις ιδιαίτερα αυτές δύσκολες συνθήκες που υπάρχουν. Η πρώτη ύλη για όλα τα είδη είναι το αλεύρι, οπότε να περιμένετε αυξήσεις και σε άλλα είδη το επόμενο διάστημα εκτός του ψωμί.
Bενζίνη: «Ακριβές» οι θερινές μετακινήσεις
Μια ανάσα από τα 2 ευρώ βρίσκεται πλέον η μέση τιμή της αμόλυβδης, με τη μέγιστη τιμή σε ολόκληρη τη χώρα να τα έχει ξεπεράσει κατά πολύ και να φτάνει ακόμα και τα 2,45 ευρώ το λίτρο στα Δωδεκάνησα και 2,40 ευρώ το λίτρο στις Κυκλάδες. Στην Πάτρα η τιμή έχει φθάσει σε ορισμένα πρατήρια τα 1,999 ευρώ το λίτρο και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα καταλήξει. Πρόκειται για πρόσκαιρη άνοδο λόγω αύξησης της κίνησης των εκδρομέων ή για μόνιμη κατάσταση; Με τους εκδρομείς του Αυγούστου να μετρούν αντίστροφα για την επιστροφή τους, η τιμή της βενζίνης εκτινάσσει το κόστος της μετακίνησης για χιλιάδες οικογένειες που επέλεξαν να ταξιδέψουν είτε σε κάποιο νησί είτε στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Οπως σημειώνει στον «Σ.Ε.» ο Γιώργος Σίδερης, πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ταξί «ο Άγιος Χριστόφορος» «η βενζίνη έχει εκτιναχθεί στα 2 ευρώ το λίτρο και το πετρέλαιο στο 1,8 ευρώ. Είναι αλληλένδετες οι τιμές. Στον τελευταίο μήνα υπάρχει αύξηση κατά 30 εώς και 50 λεπτά το λίτρο! Είχαμε όμως ζήσει και χειρότερες καταστάσεις, τότε που η τιμή πώλησης της βενζίνης και του πετρελαίου ήταν στα 2,20 ακόμη και 2,30 ευρώ το λίτρο. Φοβόμαστε μήπως επιστρέψουμε σε αυτές τις εποχές που δεν είναι μακριά, καθώς θυμάστε πριν από ένα χρόνο τι είχε γίνει τότε με το fuel pass. Δεν μπορεί να αντέξει κανένας επαγγελματίας και καμία οικογένεια τις αυξήσεις αυτές. Η επιστροφή πάντως του fuel pass δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα. Αν θέλει η πολιτεία να βοηθήσει εκείνο που πρέπει να κάνει είναι να μειώσει τους φόρους στα καύσιμα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ορθοποδήσουμε».
Μειωμένες οι τιμέςστα σχολικά είδη
Στην θέσπιση «καλαθιού σχολικών» προχωράει από την πλευρά του το Υπουργείο Ανάπτυξης, κάτι που ωστόσο για τους βιβλιοπώλες θεωρείται περιττό. Ο λόγος είναι ότι ήδη έχει υπάρξει επιστροφή των τιμών στα δεδομένα του 2021, οπότε η μέση οικογένεια σήμερα δεν θα «χρυσοπληρώσει» την αγορά των ειδών της νέας χρονιάς.
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου Γιάννης Μαντάς αναφέρει ότι: «Φέτος θα έχουμε μόνο μειώσεις, καθώς η περίοδος των αυξήσεων τελείωσε. Εδώ και κάμποσους μήνες επιστρέφουμε στις τιμές του 2021. Τουλάχιστον στα βασικά είδη, όπως τετράδια, κασετίνες, μολύβια κλπ».. Ο λόγος της πτώσης των τιμών είναι η έλευση παρτίδων από την Ασία καθώς τα προϊόντα από αυτές τις χώρες ανταγωνίζονται τα ευρωπαϊκά και ακολούθως καταγράφεται πτώση τιμών». Σε αυτό συνετέλεσε και το φθηνό κόστος των μεταφορικών διότι ένα κοντέινερ από την Ανατολή κοστίζει μόλις 3.000 ευρώ όταν πριν από μερικά χρόνια ήταν 15.000 ευρώ.
