Μπροστά σε ένα γρίφο που απαιτεί εις βάθος στάθμιση των δεδομένων βρίσκονται πλέον οι καταναλωτές και χιλιάδες νοικοκυριά. Και αυτό γιατί από την 1η Ιανουαρίου αλλάζει το καθεστώς που ισχύει για τα τιμολόγια του ρεύματος καθώς θεσπίζονται τέσσερις διακριτές κατηγορίες τιμολογίων με ειδικές σημάνσεις διαφάνειας, που θα προσφέρονται από όλους τους προμηθευτές ανεξαιρέτως.
Tου Γιώργου Ηλιόπουλου
Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει είναι μεγάλη και κανείς δεν μπορεί να πει σήμερα με βεβαιότητα ότι το τοπίο στον ενεργειακό τομέα είναι ξεκάθαρο. Ουσιαστικά πρόκειται για τέσσερα τιμολόγια, ανάμεσα στα οποία καλείται να διαλέξει ο καταναλωτής σε ποιο θα υπαχθεί. Πρόκειται για: • Το σταθερό τιμολόγιο, με μπλε σήμανση και σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) για όλη την περίοδο της σύμβασης. • Το ειδικό κοινό τιμολόγιο, με πράσινη σήμανση, στο οποίο ο προμηθευτής θα ανακοινώνει την τιμή χρέωσης έως την πρώτη ημέρα του μήνα εφαρμογής, δηλαδή οι καταναλωτές θα γνωρίζουν κάθε 1η του μηνός την τιμή που θα πληρώνουν. • Τα λοιπά κυμαινόμενα τιμολόγια, με κίτρινη σήμανση, στα οποία περιλαμβάνονται τα τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση προμήθειας (€/ kWh), όπου η τιμή μεταβάλλεται, σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. • Στα δυναμικά τιμολόγια, με πορτοκαλί σήμανση, περιλαμβάνονται τα τιμολόγια των οποίων η τιμή μεταβάλλεται, με βάση τις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εντός της ημέρας. Προϋπόθεση για να προσφερθούν τα συγκεκριμένα τιμολόγια είναι η ύπαρξη ευφυούς μετρητή. Επί της ουσίας οι καταναλωτές που δεν έχουν έξυπνους μετρητές καλούνται να επιλέξουν μεταξύ: • Των μπλε σταθερών τιμολογίων τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αρκετά πιο ακριβά ενώ προβλέπουν και ρήτρες για την αποχώρηση. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι υπάρχει μια σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης. Η πλειονότητα αναμένεται να επιλέξει τα πράσινα τιμολόγια τα οποία ουσιαστικά δεν διαφέρουν πολύ από τα τιμολόγια που έχουμε συνηθίσει ως σήμερα. Πρόκειται για μεταβλητά τιμολόγια με τιμή που θα ανακοινώνουν οι πάροχοι την 1η κάθε μήνα, και όχι στις 20 του προηγούμενου όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Το πράσινο τιμολόγιο θα περιλαμβάνει ρήτρα αναπροσαρμογής και η τελική τιμή χρέωσης θα επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις των χονδρεμπορικών τιμών στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, όπως γινόταν πριν από την εφαρμογή του προσωρινού μηχανισμού τιμολόγησης. Για το πράσινο τιμολόγιο ο προμηθευτής θα δίνει μια βασική τιμή προμήθειας ή αλλιώς, τιμή βάσης, η οποία θα πρέπει να μείνει σταθερή για τουλάχιστον έξι μήνες, έως και τον Ιούνιο του 2024, δηλαδή. Η τελική τιμή χρέωσης θα αποτελεί άθροισμα της βασικής τιμής και του μηχανισμού διακύμανσης. Σε ότι αφορά τα υπόλοιπα τιμολόγια, δηλαδή τα κίτρινα τιμολόγια, αυτά είναι επίσης μεταβλητά και συνδέονται με την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Τα κυμαινόμενα τιμολόγια διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης και με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων με ανακοίνωση στην ιστοσελίδα των παρόχων και ενημέρωσης με τον πρώτο λογαριασμό κατανάλωσης που θα ακολουθεί την τροποποίηση. «Τίποτα δεν μπορεί να είναι ξεκάθαρο γιατί το πράσινο και το κίτρινο τιμολόγιο εξαρτώνται από το πώς θα πάει η αγορά στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Το μπλε τιμολόγιο είναι το πιο ακριβό γιατί είναι προκαθορισμένη εξ αρχής η τιμή της κιλοβατώρας και έχει μεγάλη χρέωση. Βέβαια το μπλε τιμολόγιο προστατεύει όσους έχουν μεγάλες καταναλώσεις και τους καταναλωτές σε περιόδους με μεγάλες αυξομοιώσεις στις τιμές στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Δεν γνωρίζουμε πώς θα διαμορφωθεί το επόμενο διάστημα, όμως φαίνεται ότι δεν θα υπάρξουν εξάρσεις και αλλαγές στις τιμές» αναφέρει στον «Σ.Ε.» ο Θανάσης Γιανναδάκης, πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος, που έχει ασχοληθεί επισταμένα με το ενεργειακό πρόβλημα. Σε σχέση με το κίτρινο και το πράσινο ο ίδιος αναφέρει ότι έχουν την ίδια φιλοσοφία αλλά με διαφορές τιμές χρέωσης. Διαφοροποιείται ο χρόνος ανακοίνωσης των τιμών. «Ένα μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών δεν μπορεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις και η πλειονότητα θα πάει στο πράσινο τιμολόγιο θεωρώ. Σε σχέση με την τιμή χρέωσης αυτή αναμένεται να είναι περί τα 18 λεπτά, ενώ τον Ιανουάριο ίσως κυμανθεί στα 16 λεπτά η κιλοβατώρα μεσοσταθμίζοντας το ημερήσιο και το νυχτερινό. Θα πρέπει πάντως και το Υπουργείο να ξεκαθαρίσει το τοπίο» αναφέρει ο κ. Γιανναδάκης. Σε σχέση με το πορτοκαλί τιμολόγιο, η χρήση του απαιτεί έξυπνους μετρητές που η πλειονότητα των νοικοκυριών δεν διαθέτει. Η καταγραφή γίνεται διαδικτυακά και χωρίς να χρειάζεται να έρθει κάποιος υπάλληλος να μετρήσει. Ωστόσο οι έξυπνοι μετρητές δεν υπάρχουν ούτε στο 5% των σπιτιών. Ο Στέλιος Κουτρουμπίνας CEO της εταιρείας Meazon, η οποία επικεντρώνεται στους έξυπνους μετρητές και έχει έδρα την Πάτρα τονίζει ότι κάποιος θα πρέπει να γνωρίζει πώς και πόσο καταναλώνει ενέργεια για να αποφασίσει ανάλογα Η πλατφόρμα έξυπνης ενεργειακής εξυπηρέτησης της Meazon αποτελείται από επαναστατικά μικρούς μετρητές/ελεγκτές ενέργειας με ασύρματη σύνδεση δεδομένων, εύκολη εγκατάσταση, ανοιχτή διασύνδεση στο cloud και χαμηλό συνολικό κόστος ιδιοκτησίας (TCO). Κατά τον κ. Κουτρουμπίνα «η εταιρεία μας θα μπορεί να κάνει ανάλυση του σπιτιού στον τομέα κατανάλωσης ενέργειας και ακολούθως να βγάλει μια τελική τιμή χρέωσης για το κάθε τιμολόγιο για τον συγκεκριμένο καταναλωτή. Ο κόσμος μπερδεύεται γιατί εδώ πλέον μιλάμε για χρηματιστήριο και όχι για ενέργεια. Δεν ξέρεις ποια θα είναι η εξέλιξη της τιμής το επόμενο διάστημα«. Σε σχέση με τους έξυπνους μετρητές, ο ίδιος αναφέρει ότι αυτή την στιγμή στην χώρα μας υπάρχουν 300.000, ελάχιστο ποσοστό σε σχέση με τα 7,5 εκατομμύρια που απαιτούνται για να υπάρχει πλήρης κάλυψη. «Αυτοί που θα έχουν έξυπνους μετρητές και θα υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα κατανάλωσης ενέργειας, λογικά θα έχουν και το μεγαλύτερο όφελος. Ο έξυπνος μετρητής τοποθετείται κατά κύριο λόγο σε όσους παράγουν ενέργεια στις ταράτσες ή διαθέτουν φορτιστές αυτοκινήτων στα σπίτια τους. Επίσης πολλοί τοποθετούν έξυπνους μετρητές εφόσον θεωρούν ότι ο παλιός μετρητής δεν έγραφε σωστά τις κιλοβατώρες. Υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις», αναφέρει ο κ. Κουτρουμπίνας.
Γιώργος Λεχουρίτης: «Κανείς δεν γνωρίζει
τα κριτήρια»
Από την πλευρά του ο Γιώργος Λεχουρίτης, πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών, μιλώντας στον «Σ.Ε.» τονίζει ότι: «O κόσμος έχει μπερδευτεί. Οι τιμές ακόμη δεν έχουν ξεκαθαρίσει ποιες θα είναι το επόμενο διάστημα και ο καταναλωτής καλείται από τώρα να επιλέξει σε ποιο τιμολόγιο θα ενταχθεί. Ουσιαστικά ο κόσμος επιλέγει στα τυφλά». Και συνεχίζοντας επισημαίνει ότι επικρατεί μια πρόχειρη αντιμετώπιση των πραγμάτων. Κατά τον ίδιο, όλα αυτά αποτελούν μια δύσκολη εξίσωση που θα έχει επιπτώσεις στην τσέπη χιλιάδων καταναλωτών. «Το κίτρινο χρώμα για παράδειγμα έχει χαμηλή τιμή στην κιλοβατώρα όμως παίρνεις εσύ το ρίσκο κάθε επιβάρυνση από το ενεργειακό χρηματιστήριο. Το ρεύμα μετατρέπεται σε «τζόγο». Δεν έπρεπε με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος της γιορτές, να πρέπει να αποφασίσει και γι’ αυτό. Θα μπορούσε αυτό να γίνει πριν από δύο μήνες ή και αργότερα», αναφέρει ο κ. Λεχουρίτης. Ακολούθως τονίζει ότι τα νοικοκυριά θα κληθούν να φέρουν εις πέρας μια σειρά από δυσκολίες, όπως ΕΝΦΙΑ, τέλη κυκλοφορίας κ.ά. «Ο κόσμος καλείται να αποφασίσει από έναν μαθηματικό τύπο που κανείς δεν μπορεί να τον αναλύσει. Η φιλοσοφία γενικότερα είναι να πληρώσει μια ακόμη φορά ο καταναλωτής την όποια αύξηση προκύψει. Αυτό είναι ξεκάθαρο κατά την άποψή μου. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην επιβαρυνθεί το μέσο νοικοκυριό με κάτι παραπάνω, αφού αυτό θα επωμιστεί όλες τις αυξήσεις» επισημαίνει ο κ. Λεχουρίτης. Σε σχέση επίσης με το ρεύμα, όλα δείχνουν ότι η αύξηση το επόμενο διάστημα θα είναι 100%. Όπως σημειώνει πριν δύο χρόνια η τιμή πώλησης της κιλοβατώρας ήταν 0,10 και τώρα έχει εκτοξευθεί στο 0,16 με 0,17. Ουσιαστικά προκύπτει διπλασιασμός σχεδόν της τιμής. «Δεν ξέρει κανένας που θα καταλήξει η τιμή και μετά αναρωτιούνται γιατί υπάρχει όλη αυτή η ακρίβεια σε διάφορα προϊόντα. Αφού όλα είναι συνάρτηση της παραγωγή. Εγώ νομίζω ότι θα υπάρξει φοβερή επιβάρυνση στον καταναλωτή και οι εταιρείες δεν έχουν σκοπό να ωφελήσουν αλλά να επιβαρύνουν με όλες αυτές τις χρεώσεις. Καμία εταιρεία δεν πρόκειται να χάσει όλες κερδίζουν. Ο μόνος χαμένος θα είναι ο καταναλωτής» καταλήγει ο κ. Λεχουρίτης.
Σε ποσοστό 70% οι πελάτες αναμένεται να επιλέξουν το πράσινο τιμολόγιο
Στο «πράσινο» τιμολόγιο εκτιμάται ότι θα μεταπέσει από 1ης Ιανουαρίου το σύνολο των καταναλωτών με εξαίρεση όσους έχουν συμβόλαια με σταθερή τιμή κιλοβατώρας και όσους, επίσης, δηλώσουν ρητά ότι δεν επιθυμούν το «πράσινο» τιμολόγιο και επιλέξουν κάποιο άλλο από τα διαθέσιμα στην αγορά. Εκτιμάται ότι στο «πράσινο» τιμολόγιο θα μεταφερθεί άνω του 70 % των πελατών. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του πράσινου τιμολογίου: • Θα είναι κοινό για όλους τους παρόχους και θα διαφοροποιείται κυρίως ως προς το περιθώριο κέρδους τους •Το λινκ που θα αναγράφουν οι λογαριασμοί σε αυτό το νέο τιμολόγιο, 12μηνης διάρκειας, θα παραπέμπει στο συγκριτικό πίνακα που θα αναρτά κάθε μήνα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και θα επιτρέπει στους καταναλωτές μια εύκολη και ξεκάθαρη σύγκριση για το ποιος είναι ο φθηνότερος. • Η τελική τιμή προμήθειας θα ανακοινώνεται έως την 1η ημέρα κάθε μήνα κατανάλωσης. • Ο πάροχος θα αποτυπώνει ενιαία -μετά τον υπολογισμό τυχόν εκπτώσεων- την τελική τιμή προμήθειας σε €/MWh ανά μήνα τιμολόγησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα για τους πέντε μεγάλους προμηθευτές, η χαμηλότερη τιμή που διαμορφώνεται είναι της ΔΕΗ στα 15,932 σεντς ανά κιλοβατώρα. Οι τιμές των άλλων τεσσάρων προμηθευτών κλιμακώνονται στα 16,596 σεντς, 17,195 σεντς, 19,654 σεντς και 20,572 σεντς ανά κιλοβατώρα. Τα παραπάνω προκύπτουν με υπόθεση ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στο Χρηματιστήριο το Δεκέμβριο θα διαμορφωθεί στα 122 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Οι τελικές τιμές που θα ισχύσουν τον Ιανουάριο θα ανακοινωθούν την 1η Ιανουαρίου οπότε θα υπάρχει και η πλήρης εικόνα από το σύνολο των προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στην αγορά. Στη συνέχεια οι τιμές θα ανακοινώνονται την πρώτη κάθε μήνα στις ιστοσελίδες των προμηθευτών και της Ρυθμιστικής Αρχής προκειμένου οι καταναλωτές να μπορούν να συγκρίνουν και να επιλέγουν την πιο συμφέρουσα προσφορά. Η σχετική απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας επέβαλε επίσης στους Προμηθευτές να δημοσιεύουν στην ιστοσελίδα τους σε ευδιάκριτο σημείο και να κοινοποιήσουν στη Ρ.Α.Α.Ε.Υ., μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2023, όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους της μεθοδολογίας του Ειδικού («πράσινου») Τιμολογίου που θα ισχύει για κάθε Πάγια Χρέωση Προμήθειας, τυχόν εκπτώσεις και τις τιμές των συντελεστών του Μηχανισμού Διακύμανσης. Από την πλευρά της η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων τονίζει ότι αν διαπιστωθεί πως κάποιος προμηθευτής δεν τηρεί τις αρχές διαφάνειας θα υπάρξει παρέμβαση της Αρχής. Ήδη είναι σε λειτουργία το εργαλείο σύγκρισης τιμών στον ηλεκτρισμό, ενώ στις αρχές του 2024 θα λειτουργήσει αντίστοιχο εργαλείο για τις τιμές στους φορτιστές ηλεκτροκίνησης και την ίδια περίοδο θα ενεργοποιηθεί ο ενεργειακός διαμεσολαβητής που θα μεσολαβεί για την επίλυση διαφορών μεταξύ καταναλωτών και προμηθευτών, διαχειριστών κ.α. Τέλος σταματούν από 1η Ιανουαρίου τα μέτρα στήριξης της ενέργειας και για τον Δεκέμβριο οι ενισχύσεις διαμορφώνονται για τελευταία φορά ως εξής: Για μηνιαίες καταναλώσεις έως 500kWh, η ενίσχυση παραμένει η ίδια με τον προηγούμενο μήνα και ανέρχεται σε 25Euro/MWh. Η κατηγορία αυτή καταλαμβάνει το 90% των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Την ίδια ενίσχυση θα λάβουν και όσοι έχουν μηνιαία κατανάλωση πάνω από 500 kWh, υπό την προϋπόθεση ότι θα μειώσουν κατά 15% τη μέση ημερήσια κατανάλωση ενέργειας, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή. Στα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), η ενίσχυση ανέρχεται σε 60 Euro/ MWh για το σύνολο της κατανάλωσης και απορροφά το 100% του αυξημένου κόστους.
Τι αναφέρει το Υπουργείο
Να περιμένουν μέχρι την 1η.1.2024 οι καταναλωτές, πριν αποφασίσουν ποιο τιμολόγιο θα επιλέξουν, συνέστησε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, υπογραμμίζοντας πως τότε μόνο θα μπορούν να ξέρουν ποιες θα είναι οι τελικές τιμές των τιμολογίων που προσφέρουν οι πάροχοι. Σε ραδιοφωνικές του δηλώσεις τόνισε την ανάγκη οι αποφάσεις να ληφθούν στο τέλος του μήνα επισημαίνοντας ότι: «Για το 30% περίπου των νοικοκυριών (σ.σ. πολύτεκνοι και όσοι λαμβάνουν επίδομα θέρμανσης ηλεκτρικής ενέργειας) η τιμή θα είναι καλύτερη και από αυτήν με τις επιδοτήσεις», για να προσθέσει πως για άλλα: «…1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά, που θερμαίνονταν με ηλεκτρικό και δεν έπαιρναν επίδομα θέρμανσης, θα έχουν από 45 μέχρι 480 ευρώ πρόσθετη βοήθεια αυτό το χειμώνα».
