Του Πλάτωνα Μαρλαφέκα*
O διάσημος Φυσικός επιστήμων Στίβεν Χόκινγκ, που ως γνωστόν έχει φύγει από την ζωή, είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στην Guardian, που κατέληγε με την φράση «να μάθουμε πάνω απ’ όλα την ταπεινοφροσύνη».
Στο κείμενό του ανέφερε πως «η αυτοματοποίηση των εργοστασίων έχει ήδη αποδεκατίσει τις θέσεις εργασίας στις παραδοσιακές κατασκευές και η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι βέβαιο πως θα οξύνει αυτό το φαινόμενο, πλήττοντας βαθιά τις μεσαίες τάξεις και αφήνοντας διαθέσιμες μόνο τις θέσεις που απαιτούν δημιουργικότητα και ανθρώπινη εποπτεία.
Αυτό με τη σειρά του θα διογκώσει τις ήδη μεγάλες οικονομικές ανισότητες σε όλο τον κόσμο.
Το διαδίκτυο και οι πλατφόρμες θα επιτρέπουν σε πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων να συγκεντρώσουν αμύθητο πλούτο, διατηρώντας επιχειρήσεις με ελάχιστες θέσεις εργασίες, αλλά με τεράστιο κέρδος».
Στην συνάθροιση του Νταβός του Global Economic Forum, του 2017 είχε παρουσιαστεί η ετήσια μελέτη των παγκόσμιων προκλήσεων, καθώς και η αλληλεξάρτησή τους. Σε αυτή αναλύονται οι κίνδυνοι και οι τάσεις που απειλούν την ισορροπία του συστήματος. Αναφέρθηκαν 30 κίνδυνοι από τους οποίους ξεχώρισαν οι πέντε πιο σημαντικοί και ανάμεσα σε αυτούς την κορυφαία θέση έχει η ταχύτητα εξάπλωσης των νέων τεχνολογιών. Η λεγόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση με επίκεντρο τους κλάδους της τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής, του internet των πραγμάτων (internet of things) κ.α.
Η έκπληξη της έρευνας ήταν, ότι η τεχνολογική επανάσταση θεωρείται από τους ειδικούς η μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον. Και αυτή εκφράστηκε εμβληματικά από ένα ποσοστό. Το 86% των θέσεων εργασίας που χάθηκαν στις ΗΠΑ από το 1997 έως το 2007 ήταν θύματα της τεχνολογικής επανάστασης που είναι μόνο η αρχή μιας εξέλιξης που ήδη τρέχει και θα λάβει διαστάσεις απρόβλεπτες τα επόμενα χρόνια. Στο νέο οικοσύστημα είναι φανερό ότι από την μία θέσεις εργασίας χάνονται και από την άλλη νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι νέες θέσεις εργασίας απαιτούν νέες δεξιότητες η και συνδυασμό δεξιοτήτων, γεγονός το οποίο εμποδίζει κάποιον που χάνει μία από τις παλιές να πάρει μία από τις νέες. Είναι τέτοια η ταχύτητα της ανάπτυξης της ψηφιακής τεχνολογίας-οικονομίας, που τα πανεπιστήμια αδυνατούν να ανταποκριθούν. Ως παράδειγμα, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, στις ΗΠΑ υπάρχουν 800.000 κενές θέσεις εργασίας για ειδικότητες Μηχανικών ασφαλείας ψηφιακών συστημάτων.
Συνεπώς οι κυβερνήσεις είχαν και έχουν μια μεγάλη και διαρκή πρόκληση, καθώς οι αρνητικές επιρροές στην απασχόληση, ακριβώς λόγω των εξελίξεων στην τεχνολογία, μας έχουν χτυπήσει την πόρτα ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Η δε τεχνητή νοημοσύνη θα επιδεινώσει το πρόβλημα σε πολλές κατηγορίες εργαζομένων και επαγγελματιών. Το συμπέρασμα βέβαια είναι ότι η τεχνολογία αφαιρεί θέσεις εργασίας αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί σε όσους έχουν αποκτήσει δεξιότητες. Η τεχνολογία παράλληλα, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, αξιοποιεί την καινοτομία και δημιουργεί ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι δίπλα μας, δεν πρέπει να αισθανόμαστε ότι μας απειλεί αλλά ότι μπορούμε να την αξιοποιήσουμε προς όφελος της κοινωνίας. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των πολιτικών σε θέματα παιδείας ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα οι γενιές που θα στελεχώσουν την μελλοντική οικονομία, καθώς οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Εμείς ως Επιμελητήριο και στο τμήμα που μας αναλογεί δίνουμε κατευθύνσεις σε νέους με δράσεις που υλοποιούμε μέσω Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Αλλά και με την ιδιότητα του Προέδρου του ΕΦΕΠΑΕ έχω να πως για την ιδιαίτερη προτεραιότητα που δίνουμε στα προγράμματα του ΕΣΠΑ που αφορούν τις νέες επιχειρήσεις, ώστε να εκσυγχρονιστούν με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών ώστε να είναι ανταγωνιστικές. Γενικά όμως οι πολιτικές θα πρέπει στην εφαρμογή τους να λαμβάνουν πρωτίστως υπόψη τις επιρροές της τεχνητής νοημοσύνης σε όλες τις εκφάνσεις της.
* Ο Πλάτων Μαρλαφέκας είναι Πρόεδρος Επιμελητηρίου Αχαΐας, Πρόεδρος ΕΦΕΠΑΕ.
