Του Αθανάσιου Κατή, Συμβούλου Επιχειρήσεων
Με αφορμή την έκδοση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ για την Πάτρα, τα σχόλια του εκδότη του ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ αλλά και το άρθρο του αγαπητού Νίκου Σαραφόπουλου σχετικά με την ίδρυση ενός Μουσείου στην Πάτρα αποφάσισα να επαναφέρω παλιότερη πρότασή μου προς συζήτηση. Η πρόταση αφορούσε τις προϋποθέσεις για να γινεί η πόλη της Πάτρας και η περιοχή τουριστικός προορισμός.
Η πρόταση Σαραφόπουλου περιλαμβάνει το σύνολο των στοιχείων που θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν σε ένα τέτοιο Μουσείο και είναι σημαντικό ότι εμπεριέχει δράσεις εσωτερικές αλλά και δράσεις περιφερειακές όπως το καρναβάλι, τον καραγκιόζη και πολλές άλλες δράσεις.
Ένα τέτοιο Μουσείο, που είναι πολύ σημαντικό να το αποκτήσει η πόλη και ο νομός, θα είναι έργο μακράς πνοής και όχι της εκλογικής τετραετίας των αιρετών θεσμών και θα πρέπει να βασίζεται σε τέσσερεις σημαντικές παραμέτρους. Η πρώτη είναι το κόστος κατασκευής ενός τέτοιου έργου και οι πηγές χρηματοδότησης του. Η δεύτερη το κόστος λειτουργίας του και τα πιθανά έσοδα που θα επηρεάσουν και το βιώσιμο του σχήματος. Η τρίτη αφορά στον φορέα διαχείρισης του έργου στο βίο του. Η τέταρτη παράμετρος είναι ο σχεδιασμός του έργου και η στόχευσή του να γίνει με τρόπο που να είναι πόλος έλξης τουρισμού, εσωτερικού και εξωτερικού, ώστε η πόλη επιτέλους να μπει στον τουριστικό χάρτη της χώρας και να έχει τα οφέλη που της αναλογούν με βάση και το τουριστικό της απόθεμα.
- Το κόστος κατασκευής ενός τέτοιου έργου με τη χρήση κοινοτικών και εθνικών πόρων θα μπορούσε να καλυφθεί ακόμα και αν χρειαζόταν να γίνει αρθρωτά και σε βάθος χρόνου.
- Ο φορέας διαχείρισης και με την αρνητική εμπειρία άλλων έργων, θα πρέπει να σχεδιαστεί με τρόπο που θα περικλείει τα θετικά στοιχεία των κοινωνικών φορέων της περιοχής αλλά και την ευελιξία που θα του προσέδινε ένα σχήμα που θα μελετηθεί με βάση αυτές τις αρχές. Το είδος του φορέα διαχείρισης είναι πολύ κρίσιμο αφού ένα τόσο μεγάλο και μακρόπνοό έργο δεν θα πρέπει να είναι “παιχνίδι” εκλογικών αναμετρήσεων αλλά και στόχος “επιτηδείων περί τον πολιτισμό” όπως όλοι έχουμε δει όλα αυτά τα χρόνια.
- Το Μουσείο σε συνδυασμό με τα περιφερειακά στοιχεία που και το άρθρο του Νίκου αναφέρει, θα πρέπει να είναι εκτός από φορέας πολιτισμού και φορέας προσέλκυσης σημαντικού τουριστικού ρεύματος και να συμβάλει στην τουριστική προβολή της περιοχής με στόχο η πόλη και η περιοχή να τοποθετηθούν, σε βάθος χρόνου, στον τουριστικό χάρτη της χώρας αξιοποιώντας φυσικούς, πολιτισμικούς και επιστημονικούς πόρους που διαθέτει σε αφθονία αλλά δεν έχουν κατάλληλα αξιοποιηθεί.
- Τέλος τέτοια αναπτυξιακά έργα μακράς πνοής και διάρκειας θα πρέπει να μπορούν να εξασφαλίσουν ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ αυτόνομα και αποτελεσματικά. Η εμπειρία και η ζωή έχει δείξει ότι όποια έργα αυτής της μορφής δεν καταφέρνουν να αυτοχρηματοδοτηθούν, σε μεγάλο βαθμό, είτε θα αδρανοποιηθούν και απαξιωθούν σε βάθος χρόνου ή θα εκτραπούν του αρχικού τους σκοπού.
Αν λοιπόν το έργο έχει τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι σαφές ότι εκτός από φορέας πολιτισμού και αποθετηρίου γνώσεων της περιοχής θα μπορεί να είναι και ένα σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο τοποθέτησης της πόλης στον τουριστικό χάρτη της χώρας με εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Από το πολιτιστικό απόθεμα της πόλης θεωρώ ότι το καρναβάλι και ο καραγκιόζης, ενταγμένα στο περιφερειακό τμήμα του Μουσείου, μπορούν να συμβάλλουν πολύ θετικά στα σημεία τρία και τέσσερα που παραπάνω αναφέρθηκαν.
Και εδώ επαναφέρω την πρόταση μου για τη δημιουργία ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ που και παλιότερα είχε παρουσιαστεί από τις φιλόξενες σελίδες του ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ.
Σήμερα τα δύο παραπάνω έργα μπορούν να ενταχθούν αρμονικά και υποστηρικτικά στο προτεινόμενο οργανισμό του Μουσείου της πόλης που και ο Νίκος περιγράφει και σε βάθος χρόνου αφ’ ενός να αιμοδοτούν το Μουσείο με τα έσοδα που θα έχουν από την ετήσια δράση τους και αφ’ εταίρου να είναι φορέας προσέλκυσης τουριστικού ρεύματος, όλο το χρόνο στην πόλη, με όλα τα θετικά για την οικονομική της ανάπτυξη αλλά και τον δικαιότερο επιμερισμού του τουριστικού εισοδήματος της χώρας από το οποίο σήμερα η πόλη έχει σχεδόν μηδενικές απολαβές.
Ειδικά ένα ζωντανό μουσείο καρναβαλιού με την κατάλληλη προβολή θα μπορούσε να είναι και το “τοπόσημο” της πόλης.
ΑΝΟΙΧΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
Η Πάτρα βρίσκεται στο κέντρο μιας μεγάλης περιοχής με πολλαπλά ενδιαφέροντα (Αρχαία Ολυμπία, Επικουρίας Απόλλωνας, Αρχαία Μεσσήνη, όλη η δυτική Πελοπόννησος με τις θάλασσες της, η Αιτωλοακαρνανία και η Ναύπακτος, τα Καλάβρυτα με το χιονοδρομικό, η Αρχαία Κόρινθος, οι Μυκήνες και το Ναύπλιο, οι Δελφοί και γιατί όχι και η Αθήνα) που αν είχε και ένα δικό της ισχυρό σημείο, με μιας μορφής μοναδικότητας ως τουριστικό προϊόν, θα μπορούσε με αξιώσεις να τοποθετηθεί στο διεθνές τουριστικό στερέωμα ως τουριστικός προορισμός.
Πολύ περισσότερο θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως πόλη συνεδριακού τουρισμού, αν διέθετε και τις κατάλληλες συνεδριακές υποδομές και ξενοδοχειακές κλίνες αντίστοιχης ποιότητας, τη στιγμή που διαθέτει αναγνωρισμένο διεθνώς πανεπιστήμιο, σημαντικό αριθμό ερευνητικών κέντρων και υποδομών.
Όλα τα παραπάνω για να υλοποιηθούν προϋποθέτουν ότι η πόλη θα έχει ένα ισχυρό και κατά το δυνατόν μοναδικό στοιχείο να αξιοποιήσει και δείξει στη διεθνή τουριστική αγορά.
Έχοντας δει και μελετήσει τον τρόπο που άλλες πόλεις στην ευρωπαϊκή αγορά έχουν τοποθετηθεί στοn τουριστικό χάρτη και γνωρίζοντας τα δεδομένα της πόλης πιστεύω ότι θα πρέπει να μελετηθεί και αξιοποιηθεί το μοναδικό της “προϊόν” που δεν είναι άλλο από το καρναβάλι με τη δημιουργία “ανοιχτού μουσείου καρναβαλιού” που θα λειτουργεί όλο το χρόνο με τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες παρουσίασης του.
Τα χαρακτηριστικά και η μορφή του μουσείου δεν είναι στη δική μου αρμοδιότητα να προτείνω αλλά θα πρέπει τουλάχιστον να ικανοποιεί τα παρακάτω:
- Το μέγεθος του να είναι τέτοιο που να κρατά το ενδιαφέρον του επισκέπτη για αρκετές ώρες.
- Ο χώρος θα πρέπει, κατά το δυνατόν, να είναι αποκομμένος από άλλα οπτικά ερεθίσματα ώστε ο επισκέπτης να απορροφάται από τα δρώμενα του μουσείου.
- Τα εκθέματα θα πρέπει να καλύπτουν όλη την περίοδο ζωής του καρναβαλιού και να είναι σε πραγματικό μέγεθος.
- Η ετήσια ταξινόμηση των αρμάτων μαζί με το αναγκαίο οπτικοακουστικό υλικό και τη τεχνολογία παρουσίασης των δράσεων, θα πρέπει να συνδυαστούν ώστε να μεταφέρουν τον επισκέπτη στο χρόνο και το χώρο της πραγματικής ροής των καρναβαλικών δρώμενων. Η σημερινή τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον τομέα αυτό και το τοπικό πανεπιστήμιο και τα εξειδικευμένα ινστιτούτα, είμαι απολύτως σίγουρος, θα έδινε τον καλύτερο εαυτό τους για μια τέτοια καινοτόμο παρουσίαση.
- Το αρχειακό υλικό του δήμου, θέλω να πιστεύω, είναι αρκετό για την πιστή ανάπλαση αρμάτων από την πρώτη περίοδο μέχρι και σήμερα.
- Για την αναπαραγωγή των αρμάτων θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν σύγχρονές τεχνικές, μέσα και υλικά, χωρίς να αλλοιώνουν τα αρχικά χαρακτηριστικά των αρμάτων αλλά να τα καθιστούν ανθεκτικά στο χρόνο και τη χρήση.
- Η κίνηση των αρμάτων θα πρέπει να είναι συμβατή με το περιβάλλον και οι αυτοματισμοί σύγχρονοι και αποτελεσματικοί.
- Στο χώρο θα πρέπει να αναπτυχθεί και ενσωματωθεί η μονάδα παραγωγής αρμάτων, διατηρώντας τη μυστικότητα των νέων της παραγωγών. Θα μπορεί όμως να είναι εν μέρει επιδεικτική και επίσης να λειτουργεί και ως σχολή εκπαίδευσης καρναβαλιστών προσφέροντας επιπλέον έσοδα στο έργο.
- Μονάδες παραγωγής στολών αλλά και άλλων καρναβαλικών στοιχείων είναι σκόπιμο να εξεταστεί η δυνατότητα ενσωμάτωσής τους στο ανοιχτό αυτό μουσείο ώστε να είναι πλήρες αλλά και αρκετά μεγάλο για την απασχόλησης του επισκέπτη αρκετό χρόνο και παράλληλα με τις πωλήσεις ενθυμίων, μασκών και άλλων καρναβαλικών αξεσουάρ να δημιουργεί πηγές εισοδήματος και βιωσιμότητας του εγχειρήματος.
- Εξυπακούεται ότι για ένα τέτοιο έργο θα πρέπει να γίνει με ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό ως προς το σχεδιασμό του κυρίως.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ
Μιλώντας για ένα τέτοιο έργο δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε και την υπάρξει του καραγκιόζη που έχει εμφανιστεί στην Πάτρα στις αρχές του 1900 και για τον οποίο υπάρχει σημαντικό αρχειακό υλικό και στον τομέα αυτό. Παρ ότι έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες και σε άλλες περιοχές της χώρας θεωρώ ότι η πόλη έχει κάποιας μορφής μοναδικότητα που πρέπει να “καλλιεργηθεί’.
Το υπάρχον όμως υλικό με κατάλληλη εκπαιδευτική διάσταση θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη μουσείο- εκπαιδευτικό κέντρο και πόλος έλξης κυρίως των παιδιών και θα μπορεί να είναι υποστηρικτικό και συμπληρωματικό του βασικού στοιχείου της πόλης που πρέπει να είναι το καρναβαλικό μουσείο.
ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Σε μια τέτοια κατεύθυνση η πόλη θα μπορούσε να διερευνήσει και τη δυνατότητα δημιουργίας ανοιχτού ναυτικού μουσείου στο χώρο του Νότιου Πάρκου δίπλα στο νέο λιμάνι.
Προϋπόθεση γι αυτό είναι να διερευνηθούν οι σημερινοί και παλιότεροι ιδιοκτήτες καρνάγιων αν μπορούν να βρεθούν σκάφη από αυτά που, με εγκληματική απόφαση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, έχουν αποσυρθεί από την ενεργό δράση και αντί να αξιοποιηθούν μουσειακά ή τουριστικά τους επιβλήθηκε από το υπουργείο η βάρβαρη καταστροφή τους και έτσι χάθηκε και χάνετε πολύτιμο και μοναδικό στοιχείο της ελληνικής ναυτοσύνης και ναυπηγικής τεχνικής στον τομέα του ξύλινου σκάφους.
Μεγάλος αριθμός σκάφος έχει διατηρηθεί και διατίθεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για δράσεις μουσείων και αυτό θα πρέπει να διερευνηθεί.
Στις 23 Απρίλιου 2021 στο ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ έχω δημοσιεύσει πλήρη ανάλυση για τη δημιουργία Ανοιχτού Ναυτικού Μουσείου στο Νότιο Πάρκο ή και σε άλλη περιοχή.
Όταν και εάν η πόλη αποκτήσει αυτής της μορφής τις υποδομές είναι απολύτως βέβαιο ότι θα πρέπει να επανασχεδιάσει και την τουριστική της προβολή όχι εσωστρεφώς αλλά απολύτως εξωστρεφώς και συνδυάζοντας όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία.
Τότε θα μπορεί να ελπίζει ότι το ενδιαφέρον των τουριστικών γραφείων θα είναι σημαντικότερο και στον τομέα του κλασικού τουρισμού αλλά και του συνεδριακού που είναι σημαντικός από πλευράς κατά κεφαλή κατανάλωσης.
