Γράφει ο Νικόλαος Γιαννούλης
Οικονομολόγος MSc, Partner στη εταιρεία Minimax Consulting
Η χώρα μας έχει πολλά αρνητικά ρεκόρ στο ύψος των κόκκινων δανείων και τη διαχείριση τους .
Κατά την περίοδο 2010-2017, το 45% του συνόλου των δανείων έγιναν κόκκινα κατατάσσοντας την Ελλάδα την 1η θέση στην ΕΕ , έναντι 17% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό της 2ης Πορτογαλίας και 12% της 3ης Ισπανίας .
Η πώληση των κόκκινων δανείων σε διεθνείς κερδοσκοπικούς επενδυτές έγινε σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές στο 5 μέχρι 15% της αξίας τους , ενώ σε άλλες χώρες το αντίστοιχο ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο και φτάνει το 60%.
Δεν δόθηκε η δυνατότητα στους οφειλέτες να εξαγοράσουν το δάνειο τους στην ίδια ή και σε μεγαλύτερη τιμή που πωλήθηκε στα Funds , όπως έγινε σε άλλες χώρες .
Πολλές είναι οι παθογένειες του τραπεζικού συστήματος που οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα .
Πλημμελής τήρηση των πιστωτικών κανόνων , ανάληψη υψηλών κινδύνων , φοροδιαφυγή και κερδοσκοπία , είναι μερικές από τις αιτίες του προβλήματος .
Επίσης η υπέρμετρη αύξηση της οφειλής με συνεχείς εκτοκισμούς και υψηλά επιτόκια , τόκους επί των τόκων και άλλες χρεώσεις , καθιστά την οφειλή από ένα σημείο και μετά ανεξέλεγκτη και μη βιώσιμη . Η οφειλή πολλαπλασιάζεται , γεγονός που εκμηδενίζει ουσιαστικά την οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη να την αντιμετωπίσει .
Οι τράπεζες έχουν πουλήσει τα κόκκινα δάνεια στις εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων ( servicers ) που διαχειρίζονται απαιτήσεις ύψους 91 δις ευρώ .
Η τύχη πλέον χιλιάδων οφειλετών, βρίσκεται στα χέρια των services , οι οποίοι λειτουργούν για λογαριασμό των κερδοσκοπικών funds. Η μέχρι τώρα εμπειρία δεν είναι θετική, πολλές φορές έχουν αναφερθεί περιστατικά αντιδεοντολογικών και καταχρηστικών πρακτικών , αλλά και πίεση για προαποφασισμένα σχέδια ρύθμισης των οφειλών, που δεν λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές δυνατότητες των οφειλετών .
Η πολιτεία προσπαθεί να βάλει κανόνες στο παιχνίδι αυτό , θεσπίζοντας ένα νομικό πλαίσιο, όπως έγινε πρόσφατα με τον Νόμο 5072/2023 , αλλά θα πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα για να εξυγιανθεί το σύστημα ρυθμίσεων και ρευστοποίησης των απαιτήσεων .
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης των οφειλών εξελίσσεται σε ένα καλό εργαλείο , αλλά θα πρέπει να έχει υποχρεωτική και όχι προαιρετική ισχύ για όλους τους πιστωτές , όπως γίνεται με τους ευάλωτους οφειλέτες . Αν αυτό δεν μπορεί να γίνει, απαιτείται τουλάχιστον η διεύρυνση των κριτηρίων του ευάλωτου , διότι τα όρια είναι πολύ στενά και αφήνουν έξω την μεγάλη πλειοψηφία των οφειλετών που πραγματικά θέλουν να ρυθμίσουν την οφειλή τους με ένα τρόπο δίκαιο και βιώσιμο .
