Στο κόκκινο βρίσκεται η περιοχή της Δυτικής Ελλάδος φέτος λόγω λειψυδρίας. Ο έντονος καύσωνας και οι χαμηλές βροχοπτώσεις του χειμώνα σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση για νερό οδήγησαν στο να είναι περιορισμένες οι καταγεγραμμένες ποσότητες αποθεμάτων.
Του Γιώργου Ηλιόπουλου
Μιλώντας στον «Σύμβουλο Επιχειρήσεων» και στο symboulos.gr η καθ ύλην αρμόδια για το ζήτημα Ελισσάβετ Φελώνη, Ερευνήτρια στο Κέντρο Υδρολογίας και Υδροπληροφορικής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) τονίζει ότι: «Η φετινή είναι μια ιδιαίτερη υδρολογική χρονιά από κλιματικής άποψης. Έχουμε συνεχόμενους μήνες με πολύ χαμηλά ή και μηδενικά ύψη βροχής. Συνδιαστικά με το ότι την περίοδο του περασμένου χειμώνα είχαμε περιορισμένες χιονοπτώσεις το αποτέλεσμα είναι να μην έχουν τροφοδοτηθεί επαρκώς οι υπόγειοι υδροφορείς. Το κερασάκι στην τούρτα είναι οι υψηλές θερμοκρασίες στις μέσες κλιματικές τιμές ήδη από την αρχή του καλοκαιριού. Οι υψηλές θερμοκρασίες σημαίνουν μεγαλύτερο ρυθμό εξάτμισης στους επιφανειακούς ταμιευτήρες, άρα γρήγορα άρχισαν τα αποθέματα στα φράγματα να μειώνονται λόγω εξάτμισης. Από την άλλη είχαμε αυξημένες αρδευτικές ανάγκες για τις καλλιέργειες και αυτή είναι η μεγάλη πληγή για τον αγροτικό τομέα που είναι το πρώτο θύμα της λειψυδρίας. Βέβαια τώρα βρισκόμαστε εν μέσω τουριστικής περιόδου όπου σε όλες τις τουριστικές περιοχές λίγο-πολύ έχουμε αυξημένες ανάγκες σε νερό. Και δεν είναι μόνο οι τουρίστες αλλά και οι μόνιμοι παραθεριστές ή οι κάτοικοι των περιοχών αυτών». Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν περιοχές όπου η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως «οριακή» και είναι επιβεβλημένη η λήψη μέτρων. «Είναι μια ιδιαίτερη χρονιά γιατί δεν επηρεάζει μόνο τις παραδοσιακά ξηρές περιοχές, εκείνες δηλαδή που πάσχουν από υδατική ανεπάρκεια. Βλέπουμε ακόμη και Δήμους, όπως για παράδειγμα στη Βόρεια Ελλάδα, δηλαδή Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη κλπ, να βρίσκονται σε οριακή κατάσταση και να λαμβάνουν μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης. Έτσι αναδεικνύεται η καθυστέρηση στο να λάβουμε μέτρα και να προχωρήσουν κάποιες επενδύσεις στην αποθήκευση νερού συνολικά. Έχουμε μείνει πίσω γιατί ο προγραμματισμός των επενδύσεων δεν έγινε με τον ρυθμό αύξησης του τουρισμού, αλλά και την κλιματική αλλαγή. Ο προγραμματισμός πρέπει να γίνεται με αυτά τα κριτήρια. Η κάλυψη των υδατικών αναγκών εξαρτάται άμεσα από το πώς θα πάει η χρονιά από άποψη βροχοπτώσεων και χρειάζεται χρονοχρονική ρύθμιση στα αποθέματα. Δεν μιλάμε μόνο για έργα αποθήκευσης του νερού, αλλά και τα έργα μεταφοράς νερού. Έχουμε μεγάλες απώλειες στα δίκτυά μας. Στα κλειστά δίκτυα διανομής πολλές φορές οι απώλειες ξεπερνούν το 23%. Συνολικά για τον αγροτικό τομέα με τις εφαρμοζώμενες μεθόδους άρδευσης οι απώλειες ξεπερνούν και το 60%! Άρα υπάρχει ανάγκη για ένα ενιαίο σχέδιο βιώσιμης διαχείρισης των αγροτικών πόρων. Πρώτα από όλα ξεπερνάει από τις υπάρχουσες υποδομές, καθώς το 80% της ζήτησης αφορά τον αγροτικό τομέα». Στο ερώτημα του «Σ.Ε.» ότι πλέον επικρατεί μια αντιφατική εικόνα σε επίπεδο κλίματος, δηλαδή ενώ έχουμε έντονη βροχόπτωση το χειμώνα και πλημμύρες, το καλοκαίρι δυστυχώς έχουμε έλλειψη νερού, η κ. Φελώνη αναφέρει ότι: «Αυτό ακριβώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Από τη μια θα έχουμε παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, από την άλλη θα έχουμε αύξηση στην δριμύτητα των επεισοδίων της βροχής. Άρα εάν προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κατάσταση και πρέπει να οδηγηθούμε σε πιο ανθεκτικές κοινωνίες πρέπει να κάνουμε υποδομές και να κρατήσουμε υψηλά τις παροχές μέσω φραγμάτων. Κάθε περιοχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και να λάβει τα δικά της μέτρα. Εαν πάντως δεν προχωρήσουμε σε νέα μέτρα δεν θα μπορούμε να προσαρμοστούμε στη νέα κλιματική εποχή και δεν θα μπορούμε να προστατεύσουμε τις κοινωνίες». Για την Δυτική Ελλάδα η ίδια αναφέρει ότι η έλλειψη νερού κτυπάει κόκκινο στην Αιτωλοακαρνανία και την Ηλεία, ενώ και ο κάμπος της Δυτικής Αχαΐας βρίσκεται στα όριά του. «Είναι χαμηλά οι στάθμες στους υπόγειους ταμιευτήρες, απ όπου και αρδεύουν τις εκτάσεις τους και πλέον υπάρχει πρόβλημα με την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών. Υπάρχει πρόβλημα γιατί πρέπει να καλυφθεί και η αστική ζήτηση του νερού. Δεν είναι ζήτημα της νησιωτικής χώρας». Το πρόβλημα απασχολεί έντονα και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και τέθηκε επί τάπητος σε τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα.
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Ανδρέας Φίλιας, Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης εξηγεί ότι: «Όσον αφορά την άρδευση υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Έχει κατέβει ο υδροφόρος ορίζοντας και πολλές γεωτρήσεις είτε δεν βγάζουν νερό είτε το νερό είναι υφάλμυρο. Το φαινόμενο είναι γενικό σε όλη την Περιφέρεια και ειδικά για την περιοχή μας μεγάλο πρόβλημα υπάρχει στην Δυτική Αχαΐα. Το δεύτερο ζητούμενο είναι ότι λόγω της λειψυδρίας και των χαμηλών χιονοπτώσεων υπάρχει χαμηλή στάθμη στα αποθέματα νερού στο φράγμα του Πηνειού. Αυτό είναι γνωστό από καιρό και γι’ αυτό καθ΄όλη την καλοκαιρινή περίοδο έχουν ληφθεί αποφάσεις για τον περιορισμό της κατανάλωσης, παράλληλα με λήψεις μέτρων για τον περιορισμό της σπατάλης, ώστε να ολοκληρωθεί η αρδευτική περίοδος για αυτό το καλοκαίρι με επιτυχία». Για το συγκεκριμένο ζήτημα πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη την Τρίτη 6 Αυγούστου 2024, μετά από πρόσκληση του κ. Φίλια, με υπηρεσιακούς παράγοντες της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής ΠΔΕ, της ΔΑΟ ΠΕ Ηλείας, εκπροσώπους του ΓΟΕΒ Πηνειού- Αλφειού καθώς και τους εκπροσώπους των ΤΟΕΒ, Μυρτουντίων, Γαστούνης και Αμαλιάδας. Στη συνάντηση συζητήθηκε η εφαρμογή νέου προγράμματος άρδευσης στα αρδευτικά δίκτυα Ζώνης Πηνειού Ηλείας για το χρονικό διάστημα από σήμερα Παρασκευή 09/08/2024 έως 30/08/2024. Το νέο πρόγραμμα άρδευσης στα αρδευτικά δίκτυα Ζώνης Πηνειού Ηλείας για το χρονικό διάστημα από 09/08/2024 έως 30/08/2024, έχει ως εξής: • Εφαρμογή στη κεντρική διώρυγα μεταφοράς αρδευτικού νερού από το φράγμα Πηνειού Ηλείας παροχής 17 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο (17 m3/sec) για λειτουργία των δικτύων – από την Παρασκευή 09/08 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 12/08 και ώρα 08:00 μ.μ. – από την Παρασκευή 16/08 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 19/08 και ώρα 08:00 μ.μ. – από την Παρασκευή 23/08 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 26/08 και ώρα 08:00 μ.μ. • Διακοπή παροχέτευσης στη κεντρική διώρυγα μεταφοράς αρδευτικού νερού από το φράγμα Πηνειού Ηλείας – από τη Δευτέρα 12/08 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 16/08 και ώρα 08:00 π.μ. – από τη Δευτέρα 19/08 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 23/08 και ώρα 08:00 π.μ. – από τη Δευτέρα 26/08 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 30/08 και ώρα 08:00 π.μ
«Υπάρχει επάρκεια νερού στην Πάτρα, όμως αυτό δεν πρέπει να μας εφησυχάζει»
Aπό την πλευρά του ο Πρόεδρος της ΔΕΥΑΠ Διονύσης Κλάδης αναφέρει ότι: «Συνεχώς η περιοχή της Πάτρας τροφοδοτείται από το φράγμα Πείρου-Παραπείρου, γύρω στα 1500 κυβικά την ώρα, και έχουμε συνέχεια ροή. Χρειάζεται βέβαια προσοχή και να μην υπάρχει κατασπατάληση. Σε περιοχές των πρώην Καλλικρατικών δήμων είχαμε προβλήματα, όπως για παράδειγμα στη Θέα, όπου λόγω βλάβης δεν υπήρχε τροφοδότηση και τελικά διορθώθηκε». Ακολούθως εξηγεί ότι: «Στην Πάτρα υπήρχαν δυσκολίες λόγω έλλειψης προσωπικού και χρηματοδότησης, όμως έχει γίνει σημαντικό έργο από τη ΔΕΥΑΠ και την Δημοτική Αρχή. Ένα βασικό ζήτημα είναι ότι έχουμε πλήρη εικόνα των αποθεμάτων μας ανά πάσα ώρα και στιγμή. Μπορούμε στις περισσότερες περιπτώσεις να δώσουμε νερό από άλλο σημείο». Σε σχέση με το φράγμα Πείρου-Παραπείρου ο κ. Κλάδης αναφέρει ότι γενικότερα έχει κατέβει η στάθμη του νερού σε όλη την χώρα, κάτι που συμβαίνει και στο συγκεκριμένο φράγμα. Ωστόσο, δεν θα χρειαστεί να μπουν περιορισμοί στην χρήση του νερού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απαιτείται προσοχή. «Φέτος ήταν μια δύσκολη χρονιά από άποψη βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν και ευθύνες σε πολιτικό επίπεδο γιατί απαιτείται η δημιουργία υποδομών που θα εξασφαλίζουν την επάρκεια του νερού σε κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα, εάν υπάρχει ένα σερί δύσκολων συνθηκών για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, δεν θα υπάρξει υδροδότηση;», καταλήγει ο κ. Κλάδης. Επισημαίνει επίσης ότι η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα σκοπεύει να συγχωνεύσει τις ΔΕΥΑΠ, κάτι που θα έχει αντανάκλαση συνολικά στον τρόπο διαχείρισης του νερού. «Είναι επιλογές κυβερνητικές αυτές, την ώρα μάλιστα που τα κενά είναι πάρα πολλά. Σχεδιάζουν να γίνει μια ΔΕΥΑ σε κάθε νομό και στην περιοχή μας να υπάρχει ΔΕΥΑ για Πάτρα, Αίγιο και Δυτική Αχαΐα! Και όλα αυτά χωρίς προσλήψεις. Στην Δυτική Αχαΐα το προσωπικό είναι τρία άτομα… Και θα κληθεί η ΔΕΥΑ της Πάτρας, την ώρα που έχουμε 179 άτομα προσωπικό και έπρεπε να έχουμε 379, να ανταποκριθούμε στις επιπρόσθετες ανάγκες που θα προκύψουν. Όλα αυτά γιατί επιδιώκεται κερδοσκοπία στο νερό» αναφέρει ο κ. Κλάδης. Σε σχέση με την άρδευση μεγάλη ευθύνη πέφτει και στους ΤΟΕΒ, ωστόσο μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η απώλεια νερού κατά τη μεταφορά λόγω βλαβών. Στον Δήμο της Πάτρας πάντως η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως διαχειρίσιμη. «Η κατάσταση στην Πάτρα πάντως είναι διαχειρίσιμη και στόχος είναι να μην εξαντλήσουμε το νερό σε περιοχές που υπάρχει δυσκολία υδροδότησης. Έχουμε κατανάλωση νερού με λάθος τρόπο. Δηλαδή αντί για ύδρευση το νερό χρησιμοποιείται για άρδευση και αυτό το φαινόμενο πρέπει να το περιορίσουμε».
Θ. Πετρόπουλος: «Πρόβλημα με την άρδευση»
Ο πρώην πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος και Γραμματέας του Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ Θανάσης Πετρόπουλος αναφέρει στον «Σ.Ε.» ότι: «Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας. Έχει πέσει σημαντικά ο υδροφόρος ορίζοντας και στην Αχαΐα και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας λόγω της ανομβρίας. Δημιουργούνται τεράστια προβλήματα στην αγροτική παραγωγή και τώρα αλλά και για το μέλλον. Δεν υπάρχουν αποθέματα και σε πολλές περιοχές της χώρας το νερό δίνεται με περιορισμούς. Στην Δυτική Αχαΐα υπάρχει τεράστιο ζήτημα με την άρδευση, γιατί το 80% του νερού δίνεται για να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες».
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Το μήνυμα της εξαιρετικής φωτογραφίας που κοσμεί ως κεντρική το θέμα και που εμπιστεύθηκε στον «Σ.Ε» η βραβευμένη φωτογράφος και ποιήτρια Μαρία Κοσσυφίδου ξεκάθαρο: ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες, υπάρχει πάντα η δυνατότητα για ανανέωση και επιστροφή στη ζωή. Είναι μια ισχυρή υπενθύμιση της δύναμης της φύσης και της ανθρώπινης ψυχής. Ας ελπίσουμε ότι η πραγματικότητα του σήμερα και του κοντινού αύριου στο οξύτατο πρόβλημα της λειψυδρίας και στη χώρα μας θα αντιστραφεί και το μήνυμα και η προσδοκία της φωτογραφίας θα επιβεβαιωθεί.
