Του Παναγιώτη Γιαλένιου, εκδότη του «Σύμβουλου Επιχειρήσεων» και του symboulos.gr
Ένα νέο μεγάλο κατάστημα ΙΚΕΑ, άνοιξε τις πόρτες του την Τετάρτη, 30 Οκτωβρίου, σε έναν μοντέρνο χώρο 7.200 τετραγωνικών μέτρων στην Πάτρα, στις πρώην εγκαταστάσεις της ΑΒΕΞ, απέναντι από το νέο λιμάνι της πόλης . Το κατάστημα αυτό προσφέρει πάνω από 5.000 ετοιμοπαράδοτα προϊόντα, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να ανακαλύψουν ιδέες και λύσεις για κάθε χώρο του σπιτιού τους. Επιπλέον, οι καταναλωτές μπορούν να παραγγείλουν από ολόκληρη τη γκάμα της ΙΚΕΑ, ενώ έχουν στη διάθεσή τους εξειδικευμένες υπηρεσίες, όπως το Τμήμα Σχεδιασμού για κουζίνες και ντουλάπες και την Υπηρεσία Συμβουλών Επίπλωσης.
Με την ολοκλήρωση του εμπορικού πάρκου, που περιλαμβάνει το ΙΚΕΑ και καταστήματα άλλων αλυσίδων, όπως Κωτσόβολος, Pepco, Sinsay, Kiabi και KFC, η Πάτρα θα διαθέτει ένα σύγχρονο εμπορικό κέντρο στην Πελοπόννησο δίπλα στο νέο λιμάνι της πόλης που αναμένεται να τονώσει τον εμπορικό ανταγωνισμό και να αυξήσει τις επιλογές των καταναλωτών.
Ωστόσο, δημιουργεί ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιοχής, οι οποίες παραδοσιακά δυσκολεύονται να συναγωνιστούν πολυεθνικά μεγαθήρια στον τομέα της λιανικής.
Η λειτουργία μεγάλων καταστημάτων, όπως το ΙΚΕΑ και οι αλυσίδες που θα στεγαστούν στο νέο εμπορικό πάρκο, μπορεί να βελτιώνει τον ανταγωνισμό και να προσφέρει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές, αλλά ασκεί ασφυκτική πίεση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν σημαντικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας. Στην Πάτρα, όπως και σε πολλές άλλες ελληνικές πόλεις, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ήδη πληγεί από οικονομικές κρίσεις και αυξανόμενο κόστος λειτουργίας. Οι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν τώρα την πρόκληση του να ανταγωνιστούν όχι μόνο τις γνωστές πολυεθνικές αλυσίδες, αλλά και έναν ενιαίο, συγκεντρωμένο χώρο με δημοφιλή εμπορικά σήματα και ευκολία πρόσβασης.
Αν και δεν τίθεται θέμα απόρριψης επενδύσεων που συνεισφέρουν στον ανταγωνισμό, η εισροή ξένων πολυεθνικών αλυσίδων σε πόλεις όπως η Πάτρα εγείρει ερωτήματα για τη βιωσιμότητα των τοπικών επιχειρήσεων. Η δυναμική του ΙΚΕΑ, που αποτελεί πόλο έλξης, θα μεταφέρει μεγάλο μέρος της κατανάλωσης σε αυτές τις μεγάλες μονάδες, αφήνοντας τους μικρούς εμπόρους σε ακόμα πιο δεινή θέση. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε μαρασμό των τοπικών καταστημάτων, τα οποία έχουν λιγότερους πόρους και αδυνατούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές, προκαλώντας σταδιακά τον κίνδυνο ολιγοπωλιακών καταστάσεων που επιβάλλουν οι μεγάλοι παίκτες.
Οι εξελίξεις αυτές στον κλάδο του λιανικού εμπορίου δεν είναι καινούργιες. Εδώ και δεκαετίες, η εμφάνιση μεγάλων αλυσίδων έχει διαμορφώσει μια νέα τάξη πραγμάτων στην αγορά. Η περίπτωση του κλάδου τροφίμων είναι χαρακτηριστική, όπου οι μικροί παντοπώλες σταδιακά εξαλείφθηκαν λόγω της ανόδου των μεγάλων σουπερμάρκετ. Ομοίως, σε πολλές χώρες, η ανάπτυξη της τεχνολογίας, της μαζικής παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας ενίσχυσε τη θέση των πολυεθνικών εις βάρος των μικρότερων καταστημάτων.
Στο ελληνικό πλαίσιο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αγνόησαν ή απέτυχαν να αντιδράσουν εγκαίρως σε αυτές τις μεταβολές. Η απουσία ενιαίας αντίδρασης από τον εμπορικό κόσμο, μέσω συγχωνεύσεων, συνεργασιών ή εκσυγχρονισμού, αφήνει το τοπικό εμπόριο εκτεθειμένο. Η έλλειψη ετοιμότητας να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να δημιουργήσουν πιο ανταγωνιστικές οντότητες έχει ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, λουκέτα μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες δεν μπόρεσαν να αντέξουν στον ανταγωνισμό.
Οι μεγάλες επενδύσεις, όπως το νέο εμπορικό πάρκο στην Πάτρα, σίγουρα συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της αγοράς, προσφέροντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και ενισχύοντας τη ροή αγαθών και υπηρεσιών. Ένας ισχυρός, υγιής ανταγωνισμός ωφελεί την τοπική οικονομία, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και προσελκύει καταναλωτές από άλλες περιοχές. Ωστόσο, η είσοδος τέτοιων επενδύσεων χωρίς συνοδευτικές πολιτικές υποστήριξης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην τοπική επιχειρηματικότητα και να οδηγήσει σε σημαντική αναδιάρθρωση της αγοράς.
Αυτό το περιβάλλον ενισχυμένου ανταγωνισμού υπογραμμίζει την ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό των μικρών επιχειρήσεων. Αν και δύσκολο να επιτευχθεί, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να αναζητήσουν συνεργασίες, να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες και να αναπτύξουν στρατηγικές που θα τις κρατήσουν ανταγωνιστικές. Με την τεχνολογία να εξελίσσεται ραγδαία, υπάρχουν εργαλεία και λύσεις που επιτρέπουν στους μικρούς επιχειρηματίες να παραμείνουν ενεργοί και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της αγοράς. Για παράδειγμα, η ψηφιακή μετάβαση και η επέκταση στις ηλεκτρονικές πωλήσεις μπορούν να ανοίξουν νέες ευκαιρίες για τις τοπικές επιχειρήσεις που μέχρι πρότινος βασίζονταν αποκλειστικά στις φυσικές επισκέψεις στα καταστήματα.
Η Μελλοντική Προοπτική της Πάτρας
Με την έλευση των μεγάλων πολυεθνικών, η Πάτρα καλείται να προσαρμοστεί σε μια νέα οικονομική πραγματικότητα. Η τοπική αγορά μπορεί να επωφεληθεί από αυτή τη μεταβολή μόνο αν βρει τρόπο να συνδυάσει το παραδοσιακό εμπόριο με τον σύγχρονο τρόπο λειτουργίας και την καινοτομία. Η συνεργασία μεταξύ τοπικών φορέων, εμπορικών και επιχειρηματικών συλλόγων και της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι κρίσιμη για να εξασφαλιστεί ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα παραμείνουν βιώσιμες και θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στην οικονομία της περιοχής.
Η παρουσία του νέου ΙΚΕΑ και των λοιπών εμπορικών αλυσίδων δημιουργεί, αναμφισβήτητα, μια νέα εμπορική ζώνη στην Πάτρα και φέρνει νέα δεδομένα στην τοπική οικονομία. Η μεταβολή αυτή απαιτεί από τους τοπικούς εμπόρους μια νέα προσέγγιση, με στροφή στην καινοτομία και την προσαρμογή στις σύγχρονες καταναλωτικές απαιτήσεις, ώστε να επιβιώσουν στον νέο, αναδιαμορφωμένο εμπορικό χάρτη της πόλης.
