Του Παναγιώτη Γιαλένιου,εκδότη του “Συμβούλου Επιχειρήσεων”
Η καταστροφική πορεία των πυρκαγιών στο Λος Άντζελες, που έχουν αφανίσει χιλιάδες στρέμματα και κατασκευές, αποτελεί μια ακόμη δραματική υπενθύμιση της νέας πραγματικότητας που διαμορφώνεται παγκοσμίως. Οι φυσικές καταστροφές, ενισχυμένες από την κλιματική αλλαγή, δεν κάνουν διακρίσεις και διαλύουν την ψευδαίσθηση της ατομικής ασφάλειας. Η αίσθηση ανασφάλειας που εξαπλώνεται τα τελευταία χρόνια, όμως, δεν είναι μόνο απόρροια της φύσης – κάποιους εξυπηρετεί.
Αιτίες και πραγματικότητα
Οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες, όπως και παρόμοιες καταστροφές σε όλο τον κόσμο, είναι αποτέλεσμα μιας σύνθετης αλληλεπίδρασης φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων. Ο συνδυασμός σφοδρών ανέμων, υψηλής ξηρασίας και κλιματικής αλλαγής δημιουργεί εκρηκτικές συνθήκες. Η αύξηση της θερμοκρασίας, οι αλλαγές στους κύκλους των βροχοπτώσεων και η αποψίλωση δασικών εκτάσεων οδηγούν σε φαινόμενα χωρίς προηγούμενο.
Όμως, πέρα από την κλιματική κρίση, η καταστροφή αναδεικνύει και τις αδυναμίες των ανθρώπινων υποδομών. Τα ανεπαρκή δημοτικά συστήματα ύδρευσης και οι εξαντλημένοι πόροι καθιστούν τις τοπικές αρχές αδύναμες να διαχειριστούν καταστροφές τέτοιας κλίμακας. Παρά τις ηρωικές προσπάθειες των πυροσβεστικών δυνάμεων, οι φωτιές καίνε ανεξέλεγκτα, αποδεικνύοντας την ανεπάρκεια των υφιστάμενων μηχανισμών προστασίας.
Μια καταστροφή χωρίς διακρίσεις
Οι πυρκαγιές, όπως αυτές στο Pacific Palisades και την Altadena, καταδεικνύουν την αμείλικτη φύση της καταστροφής. Επαύλεις εκατομμυρίων δολαρίων και κατοικίες οικογενειών μειονοτήτων καταστρέφονται εξίσου. Η εικόνα αυτή διαλύει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας που κάποιοι πίστευαν ότι τους προσφέρει ο πλούτος ή η γεωγραφική τους θέση.
Αυτές οι βιβλικές καταστροφές δεν περιορίζονται γεωγραφικά. Από τις πλημμύρες στην Ευρώπη μέχρι τους τυφώνες στην Ασία, ολόκληρος ο πλανήτης βιώνει κρίσεις που αποδεικνύουν ότι κανείς δεν είναι άτρωτος.
Ανασφάλεια και συμφέροντα
Η γενικευμένη αίσθηση ανασφάλειας, όμως, φαίνεται να εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα. Οι φυσικές καταστροφές εντείνουν τον φόβο, οδηγώντας σε πολιτικές που συχνά αποσκοπούν στον έλεγχο και τη διαχείριση πληθυσμών παρά στη ριζική αντιμετώπιση των αιτίων. Το αφήγημα της “ανασφάλειας” συχνά γίνεται εργαλείο για την επιβολή πολιτικών που ενισχύουν τη δύναμη ορισμένων κύκλων εξουσίας.
Παράλληλα, οι λύσεις που προτείνονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, όπως οι επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη και τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, αν και αναγκαίες, δεν είναι πάντα αθώες. Πίσω από πολλά από αυτά τα μέτρα κρύβονται μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που εκμεταλλεύονται την κρίση για να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα και να ενισχύσουν τη θέση τους στην παγκόσμια οικονομία.
Η ανάγκη για συλλογικές αντιδράσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, οι συλλογικές δράσεις δεν πρέπει να περιοριστούν μόνο στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή στην προώθηση της πράσινης ανάπτυξης. Είναι απαραίτητο να στοχεύσουν και στην αποκάλυψη των συμφερόντων που εκμεταλλεύονται τις καταστροφές και τη γενικευμένη ανασφάλεια.
Η κλιματική δικαιοσύνη, για παράδειγμα, δεν αφορά μόνο την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και τη διασφάλιση ότι οι λύσεις είναι δίκαιες, διαφανείς και εξυπηρετούν το κοινό καλό. Αυτό απαιτεί την ενεργή συμμετοχή πολιτών, οργανώσεων και κυβερνήσεων σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει να υπάρξουν μηχανισμοί ελέγχου και διαφάνειας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι πόροι και οι πολιτικές χρησιμοποιούνται για πραγματική αλλαγή και όχι για την εξυπηρέτηση των λίγων.
