* Του Γιώργου Ηλιόπουλου
Σε μποϊκοτάζ και αποχή από τα ψώνια καλεί τους πολίτες, την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου, το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας ως αντίδραση διαμαρτυρίας κατά της ακρίβειας. Μια κίνηση που πρώτη φορά γίνεται στην χώρα μας και στόχος είναι να σταλούν πολλαπλά μηνύματα.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση: «το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας καλεί τους πολίτες καταναλωτές την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου να μην ξοδέψουμε ούτε ένα ευρώ στην αγορά. Εάν είναι δυνατόν να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα του μήνα 19 Φεβρουαρίου ούτε ένα ευρώ σε τράπεζες, κράτος, νερό, ρεύμα, τηλέφωνα, καύσιμα, σουπερμάρκετ, καφέ, εστιατόρια, εμπορική αγορά, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και πουθενά ευρώ στην αγορά. Ας στείλουμε όλοι μαζί το μήνυμα πως αφεντικά της αγοράς είναι οι πολίτες καταναλωτές. Φτάνει πια με την κοροϊδία παραπλάνηση, αισχροκέρδεια, κερδοσκοπία εις βάρος των πολιτών καταναλωτών. Όλοι είμαστε πολίτες-καταναλωτές, πόσο άλλο θα αντέξουμε να μην τα βγάζουμε πέρα; Ο μισθός δεν φτάνει, ούτε καν μέχρι τα μισά του μήνα. Πόσο ακόμα ανοχή; Μια ημέρα, είναι αυτή, πρέπει να δείξουμε την δύναμή μας», καταλήγει η ανακοίνωση.
Γ. Λεχουρίτης: «Να δείξουμε την δύναμή μας»
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Γιώργος Λεχουρίτης, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών αναφέρει ότι: «Δεν θα ξοδευτεί ούτε ένα ευρώ εκείνη την ημέρα για τίποτα. Δεν πληρώνουμε λογαριασμούς ακόμα και εάν λήγουν, δεν βάζουμε καύσιμα, δεν πίνουμε καφέ, δεν πάμε στο εστιατόριο ώστε να μην ξοδέψουμε ούτε ένα ευρώ. Αυτό ουσιαστικά είναι ένα μήνυμα προς την αγορά και την κυβέρνηση. «Αφεντικά» στην αγορά δεν είναι οι επιχειρήσεις αλλά οι καταναλωτές.
Εάν αποφασίσουν οι αγορές να μποϊκοτάρουν την αγορά, αυτό έχει επιπτώσεις σημαντικές. Ουσιαστικά γίνεται κάτι επειδή είναι επιτακτική ανάγκη να στείλουμε το μήνυμα ότι δεν πάει άλλο με την ακρίβεια. Καλούμε την κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό να πάρει το μήνυμα εφόσον και ο ίδιος δηλώνει ότι υπάρχει κερδοσκοπία από μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους. Εννοείται ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα κατά της ακρίβειας.
Όλα όσα γίνονται είναι επικοινωνιακά και απλά λαμβάνονται κάποια μέτρα για το καλάθι της νοικοκυράς που δεν έχουν όμως κανένα αντίκτυπο στον περιορισμό της ακρίβειας».
Είχε προηγηθεί επιτυχημένο μποϊκοτάζ στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην
Κροατία, με στόχο την καταπολέμηση των φαινομένων αισχροκέρδειας και κερδοσκοπίας. Η κίνηση έγινε την στα τέλη Ιανουαρίου και έφερε απότομη πτώση των πωλήσεων. Το παράδειγμα ακολούθησαν και άλλες βαλκανικές χώρες. Η καμπάνια πήρε διαστάσεις κερδίζοντας έδαφος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ακολούθησαν μιμητές σε Ρουμανία και Βουλγαρία. Ο πληθωρισμός στη Ρουμανία, ο οποίος σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές συνδέεται με το υψηλό χρέος και τις καθυστερημένες μεταρρυθμίσεις, αυξήθηκε στο 5,5% το 2024, αφού πρώτα «έπιασε ταβάνι» (14%) το 2022. Στη γειτονική Βουλγαρία, τη φτωχότερη χώρα της Ευρώπης, ο πληθωρισμός έφτασε το 15% το 2022.
Γιώργος Παππάς: «Η Οικονομία να γίνει ανταγωνιστική»
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Γιώργος Παππάς, Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Δυτικής Ελλάδος, αναφέρει ότι: «Το κίνημα στις χώρες των Βαλκανίων οδήγησε σε πτώση του τζίρου των επιχειρήσεων κατά 53%. Είναι μια κίνηση με συμβολικό χαρακτήρα, διότι γνωρίζουμε όλοι την έκρηξη του πληθωρισμού, σε διάφορες κατηγορίες και αυτό δεν αντιμετωπίστηκε επαρκώς με μια σειρά από μέτρα από την κυβέρνηση. Δεν προέρχεται από τις διεθνείς συνθήκες αλλά υπάρχουν και ζητήματα εγχώριας κερδοσκοπίας. Έτσι, αυξάνεται το κόστος με αποτέλεσμα να αυξάνεται η τιμή πώλησης στην αγορά.
Το περιθώριο κέρδους είναι υψηλό και αυτό δυστυχώς το πληρώνει ο καταναλωτής, την ώρα που οι μισθοί είναι χαμηλοί».
Στο ερώτημα εάν ένα μποϊκοτάζ θα βοηθήσει ουσιαστικά να μειωθεί το φαινόμενο της αισχροκέρδειας, ο κ. Παπππάς υποστηρίζει ότι: «Είναι μια κίνηση που δίνει το μήνυμα για την ακρίβεια.
Θα πρέπει ο καταναλωτής να είναι σκεπτόμενος και να εκπέμπει το μήνυμα κάθε φορά, επιλέγοντας για παράδειγμα τοπικά προϊόντα, να αποκτήσει ο ίδιος μια κουλτούρα που να είναι υπέρ των συμφερόντων του και να μην ρίχνει νερό στο μύλο της αισχροκέρδειας.
Θα πρέπει βέβαια και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί να κάνουν τους αντίστοιχους ελέγχους ώστε να αντιμετωπίζεται το φαινόμενο και να ξεκαθαρίζεται ποιοι αυξάνουν τα κέρδη τους σε βάρος των καταναλωτών».
Ως προς τις προβλέψεις του ίδιου για το φαινόμενο της ακρίβειας, σημειώνει ότι:
«Μιλάμε για μια σταθερή αλλά «βαρετή» οικονομία. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι έχουμε βελτιώσει τα δημοσιονομικά μας μεγέθη, παρόλα αυτά η καθημερινότητα είναι δύσκολη. Οι μισθοί είναι χαμηλοί, ο κατώτατος είναι σε ένα επίπεδο που θα μπορούσε να αυξηθεί παραπάνω, όμως το πρόβλημα είναι ο μέσος μισθός που είναι χαμηλός στη χώρα μας. Όταν το μέσο νοικοκυριό δίνει το 40% των χρημάτων του για τη στέγαση δεν είναι δυνατόν με όλα τα υπόλοιπα που διαθέτει να καταφέρει να ζήσει».
Ακολούθως ο κ. Παππάς υποστηρίζει ότι εάν δεν έρθουν επενδύσεις στη χώρα μας που με την σειρά τους θα φέρουν νέες θέσεις εργασίας, το κλίμα δεν πρόκειται να αλλάξει. Θεωρεί επίσης ότι θα πρέπει να υπάρξει ανταγωνισμός, δηλαδή όχι μονοπώλια αλλά να λειτουργήσει η αγορά ελεύθερα.
«Όσο υπάρχουν περισσότερες τράπεζες, περισσότερες εταιρείες τροφίμων, όσο ο καταναλωτής είναι σκεπτόμενος και αγοράζει στοχευμένα πιο φθηνά πράγματα, με βάση το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης θα μειώνονται και οι τιμές», αναφέρει ο κ. Παππάς.
Tι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία για τις αυξήσεις στη χώρα μας
Την περίοδο 2021-2022 η αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ήταν εντυπωσιακή, αγγίζοντας αθροιστικά το 15%, όπως κατέγραψαν σχετικές έρευνες της Τράπεζας της Ελλάδας. Το 2023, ενώ ο γενικός πληθωρισμός έδειχνε σημάδια επιβράδυνσης, οι επιχειρήσεις ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών εξακολούθησαν αυξάνουν όχι μόνο τις τιμές καταναλωτή αλλά και τα περιθώρια κέρδους, αυτά αναφέρει έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ως αποτέλεσμα, οι πληθωριστικές πιέσεις στην Ελλάδα παραμένουν αισθητά πιο έντονες από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, όπως αποτυπώνεται και στα προκαταρκτικά στοιχεία της Εurostat για τον Ιανουάριο.
Εγχώριος πληθωρισμός
Νέα έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδας αποδεικνύει ότι οι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τη δυναμική του πληθωρισμού δεν είναι εισαγόμενοι αλλά εγχώριοι. Επίσης διαπιστώνει ότι ο κύριος «τροφοδότης» του πληθωρισμού, από το 2021 και έπειτα, είναι τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Στην ανάλυση με τίτλο «Η δυναμική του πληθωρισμού και ο ρόλος των εγχώριων παραγόντων», οι οικονομολόγοι Δημήτρης Παπαγεωργίου και Αναστάσιος Ρίζος, από τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών της ΤτΕ, ξεκινάνε με την εξής παραδοχή: Οι χώρες της ευρωζώνης αντιμετώπισαν μεν κοινές πληθωριστικές διαταραχές μετά την πανδημία του κορονοϊού (π.χ. αυξήσεις στις διεθνείς τιμές της ενέργειας και στα ενδιάμεσα εισαγόμενα αγαθά).
Από την άλλη, η ένταση και η επιμονή του πληθωρισμού – όπως μετρούνται από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ, διαφοροποιούνται από χώρα σε χώρα.
Από αυτό προκύπτει ότι μετά το αρχικό «σοκ» της αύξησης των τιμών στις εισαγωγές, οι αιτίες που διαμορφώνουν και συντηρούν τις πληθωριστικές τάσεις πρέπει να αναζητηθούν εντός της κάθε χώρας.
Στη συνέχεια μελετούν πώς συνεισφέρουν στη διαμόρφωση των εγχώριων τιμών οι τρεις βασικές συνιστώσες του αποπληθωριστή του ΑΕΠ: Τα κέρδη των επιχειρήσεων, το κόστος εργασίας και οι έμμεσοι φόροι.
Μισθοί, τιμές, κέρδη
Σύμφωνα με την ΤτΕ δύο παράγοντες που επηρεάζουν τη δυναμική του πληθωρισμού είναι η «ακαμψία των τιμών» και η «ακαμψία των μισθών». Σε αγορές με «ακαμψία τιμών» δεν μπορούν άμεσα οι επιχειρήσεις να μετακυλήσουν τις εσωτερικές αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή, καθυστερώντας την μετάδοση του εξωτερικού πληθωριστικού σοκ.
Σε αγορές με «ακαμψία μισθών» οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να μειώσουν τα μισθολογικά κόστη, και περνάνε τις αυξήσεις στις τιμές ή μειώνουν την παραγωγή για να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους. Μετά, σταδιακά καθώς οι επιχειρήσεις προσαρμόζουν τις τιμές του, το πληθωριστικό σοκ διαχέεται στο σύνολο τις οικονομίας, προκαλώντας σε δεύτερο χρόνο νέες ανακατατάξεις στο μισθολογικό και εργατικό κόστος.
Καθώς μισθοί και κέρδη – βρίσκονται σε δυναμική αλληλεπίδραση, ΤτΕ εντοπίζει την πιθανότητα ενός «σπιράλ κερδών και μισθών», που το ένα θα τροφοδοτεί το άλλο, και τα δυο μαζί θα οδηγούν σε έναν επίμονα υψηλό πληθωρισμό.
Πληθωρισμός κερδών στις υπηρεσίες
Τα ευρήματα της μελέτης καταλήγουν ότι ενώ γενικά στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός «ταΐστηκε» πρωτίστως από την αύξηση των κερδών και σε δεύτερο βαθμό από την αύξηση των μισθών, στην Ελλάδα αυτή η δυσαναλογία ήταν ακόμα πιο έντονη.
Συγκεκριμένα, σημειώνουν, ότι στην Ελλάδα, η αξιοσημείωτη αύξηση των κερδών συνδέεται κυρίως με τον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος είχε τη μεγαλύτερη συμβολή, ακολουθούμενος από τον τομέα της βιομηχανίας.
Επίσης σημειώνουν, ότι «σε αντίθεση με τη ζώνη του ευρώ, το κόστος εργασίας διαδραμάτισε μικρότερο ρόλο στον ελληνικό πληθωρισμό, αλλά παρουσιάζει σταδιακή ανάκαμψη, συμβάλλοντας θετικά στον πληθωρισμό από το 2023 και μετά».
Οι πληροφορίες από τα οικονομικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η αύξηση των κερδών στον τομέα των υπηρεσιών σχετίζεται όχι μόνο με τις υψηλότερες τιμές, λόγω της μετακύλισης στις τιμές καταναλωτή, αλλά και με την αύξηση στα περιθώρια μικτού κέρδους επί του κόστους, που παρατηρείται μετά το 2020.
Αντίθετα, τα περιθώρια κέρδους στον τομέα της βιομηχανίας φαίνεται να βρίσκονται σε πτωτική τροχιά.
Δηλαδή ενώ οι Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αύξησαν μεν τα κέρδη αλλά έδωσαν και κάποιες αυξήσεις στους μισθούς, στην Ελλάδα οι όποιες μισθολογικές αυξήσεις πολύ πιο περιορισμένες και δόθηκαν με καθυστέρηση.
Α. Ρώρος: «Δεν αισχροκερδούν οι μικρές επιχειρήσεις»
Από την πλευρά του ο Αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών Αντώνης αναφέρει ότι «όλοι γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα της ακρίβειας μας σφίγγει σαν θηλιά στο λαιμό. Μπορεί να βλέπεις μια επιχείρηση να λειτουργεί και να θεωρεί κανείς ότι πηγαίνει καλά όμως αυτή η εικόνα δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα και αυτό εξαιτίας της ακρίβειας. Είναι μια πραγματικότητα που εμείς αντιμετωπίζουμε κάθε ημέρα. Είμαστε και εμείς καταναλωτές και ζούμε στην ίδια κοινωνία. Δεν είμαστε πολυεθνικές, ούτε fund που βρήκαν ανοικτό παράθυρο για να μπουν στην αγορά. Είμαστε απλές επιχειρήσεις που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα για να επιβιώσουν».
Όπως σημειώνει ο κ. Ρώρος, θα πρέπει να ξεκαθαριστούν οι λόγοι για τους οποίους υπάρχει ακρίβεια. Διότι δεν είναι ένα γενικό φαινόμενο αλλά κάτι το ειδικό. Η Ελλάδα από την άλλη δεν γίνεται να έχει το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη, που είναι και μια παράμετρος του προβλήματος.
«Δεν επιτρέπουν ούτε οι μισθοί ούτε οι γενικότερες συνθήκες να γίνεται κάτι τέτοιο. Δεν γίνεται αυτό στην πράξη και υπάρχουν συγκεκριμένοι υπεύθυνοι με μεγάλες ευθύνες στην ίδια την κυβέρνηση γι’ αυτό. Επιτέλους ας μην κλείνουμε τα μάτια» εξηγεί ο κ. Ρώρος.
Κατά τον ίδιο, η κίνηση αυτή των καταναλωτών να μην αγοράσουν τίποτα εκείνη την ημέρα στρέφεται κατά των μικρών καταστημάτων και της μικρομεσαίας επιχείρησης, αφού και αυτές συμπαρασύρονται. «Οι καταναλωτές έχουν την οξυδέρκεια να το αντιληφθούν. Δεν αισχροκερδούν οι μικρές επιχειρήσεις σε βάρος τους. Είναι συγκεκριμένες οι αιτίες. Kαι εμείς αντιμετωπίζουμε σημαντικά ζητήματα όπως είναι τα υψηλά ποσοστά ΦΠΑ, οι φόροι και όλα αυτά έχουν πέσει στην μικρή και μεσαία επιχείρηση» καταλήγει ο κ. Ρώρος.
Πάγια αιτήματα παραμένουν για τον εμπορικό κόσμο τα εξής:
- Να καταργηθεί ο ν.5073/2023 και κάθε τεκμαρτή Φορολόγηση. Να υπάρξει αφορολόγητο όριο στις 12.000 ευρώ, με 3.000 προσαύξηση για κάθε προστατευόμενο μέλος. Αύξηση της φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων.
- Κατάργηση του ΕΦΚ σε ενέργεια, καύσιμα, του ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης.
- Κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων. Εισφορές ανάλογες με το εισόδημα, αξιοπρεπείς συντάξεις. Μείωση των ορίων συνταξιοδότησης. Αύξηση των δαπανών από τον κρατικό προϋπολογισμό
- Κατάργηση των τραπεζικών προμηθειών στις ψηφιακές συναλλαγές. Ακατάσχετος επαγγελματικός λογαριασμός για τους επαγγελματίες
- Απαγόρευση πλειστηριασμών 1ης κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης.
