Του Νικόλαου Ι. Γιαννούλη, Οικονομολόγου , Συμβούλου Επιχειρήσεων
Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας ( ΟΕΚ ) λειτούργησε για πολλά χρόνια ως κύριος φορέας κοινωνικής κατοικίας και ανέπτυξε σημαντική δράση . Υλοποίησε πλήθος στεγαστικών προγραμμάτων, όπως μαζικές κατασκευές κατοικιών , χορήγηση στεγαστικών δανείων με ευνοϊκούς όρους , επιδοτήσεις επιτοκίου κ.α. Υπολογίζεται ότι 700 χιλιάδες νοικοκυριά έχουν ωφεληθεί από τα προγράμματα του ΟΕΚ από το 1954 έως το 2012 που καταργήθηκε με το 2ο μνημόνιο . Έκτοτε δεν υπήρξε ουσιαστικά καμία στεγαστική πολιτική από την πλευρά της πολιτείας .
Η έλλειψη στεγαστικής πολιτικής , η οικονομική κρίση από το 2010 και μετά , οι μαζικοί πλειστηριασμοί ακινήτων , η ανάπτυξη του Airbnb , τα αυξημένα τραπεζικά επιτόκια , έχουν επιδεινώσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το πρόβλημα της στέγης με αρνητικές συνέπειες στο βιοτικό επίπεδο , στη δημιουργία ανισοτήτων , αλλά και στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας .
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που ξεκίνησε το 2023 , φιλοδοξεί να δώσει μια διέξοδο στο πρόβλημα της στέγασης με τη στήριξη της αγοράς πρώτης κατοικίας μέσω επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων .
Το Μάρτιο 2023 προκηρύχθηκε το πρόγραμμα « Σπίτι μου 1 » με συνολικό προϋπολογισμό 1 δις και είχε επιτυχία . Από 15-1-2025 έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα « Σπίτι μου 2 » με συνολικό προϋπολογισμό 2 δις ευρώ . Το 1 δις χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το υπόλοιπο 1 δις χρηματοδοτείται από τραπεζικά κεφάλαια . Το πρόγραμμα αυτό θα είναι ανοικτό έως εξαντλήσεως του διαθέσιμου προϋπολογισμού .
Τα δάνεια του προγράμματος είναι άτοκα για το 50% του ποσού που αφορά στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ το υπόλοιπο 50% που αφορά στα τραπεζικά κεφάλαια διατίθεται με το επιτόκιο που έχει το κάθε πιστωτικό ίδρυμα συμμετέχει στο Πρόγραμμα. Μεσοσταθμικά το επιτόκιο του στεγαστικού δανείου διαμορφώνεται κοντά στο 2% που είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό σε σχέση με τα κανονικά τραπεζικά επιτόκια .
Οι προϋποθέσεις για τους δικαιούχους είναι : α) η ηλικία από 25 έως 50 ετών , β) εισοδηματικά όρια ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του δικαιούχου, για παράδειγμα μια οικογένεια με ένα παιδί θα πρέπει να έχει εισόδημα μεταξύ 10.000 και 32.000 €, γ) Το μέγιστο ύψος του δανείου μέχρι 190.000 €, με κάλυψη έως 90% της αξίας του ακινήτου, η οποία δεν μπορεί να ξεπερνά τις 250.000 €.
Υπολογίζεται ότι 20.000 περίπου νοικοκυριά θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν το πρόγραμμα για να αποκτήσουν 1η κατοικία .
Από τα μέχρι τώρα στατιστικά στοιχεία ( 70.000 προεγκρίσεις μέσω του gov.gr), προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση . Το πρόβλημα όμως που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι δικαιούχοι είναι ότι δεν βρίσκουν κατοικίες, λόγω έλλειψης ικανού αριθμού προκειμένου να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση . Η αυξημένη ζήτηση, σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά κατοικιών προς πώληση και η προθεσμία των 60 ημερών που θέτει το πρόγραμμα , μέσα στην οποία ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να βρει τη κατοικία που θα χρηματοδοτήσει, δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες και υπερβολική αύξηση των τιμών των κατοικιών.
Είναι απαραίτητο να υπάρξει μια βελτίωση του προγράμματος όσον αφορά την προθεσμία των 60 ημερών, προκειμένου να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στους δικαιούχους να αναζητήσουν την κατοικία που θέλουν να αγοράσουν κάτω από κανονικές συνθήκες και όχι υπό τη ασφυκτική πίεση του χρόνου .
Συμπερασματικά το πρόγραμμα είναι θετικό και συμβάλει στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης , αλλά σε καμία περίπτωση δεν συνιστά ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα σε όλες τις παραμέτρους της με βιώσιμο τρόπο .
