Του Γιώργου Ηλιόπουλου
Το κίνημα διαμαρτυρίας απειλεί να ενισχυθεί στην Τουρκία μετά την φυλάκιση του δημοφιλούς δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, βασικού πολιτικού αντιπάλου του Ταγίπ Ερντογάν. Παρά την απαγόρευση, νέες προσκλήσεις σε διαδηλώσεις υπάρχουν σε ολόκληρη την χώρα, η οποία συγκλονίζεται από εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, πρωτοφανείς από το 2013 και την καταστολή του κινήματος του Πάρκου Γκεζί. Περισσότεροι από 1.130 διαδηλωτές έχουν συλληφθεί στην Τουρκία από την Τετάρτη, ημέρα σύλληψης του Εκρέμ Ιμάμογλου, ανακοίνωσαν οι αρχές που απαγόρευσαν «προσωρινά» οποιαδήποτε συγκέντρωση στις τρεις μεγάλες πόλεις της χώρας.
Γιατί επί της ουσίας ο Ερντογάν επιλέγει αυτή την στρατηγική και ποια η θέση της Ευρώπης; Η συζήτηση με την Σία Αναγνωστοπούλου, Καθηγήτρια Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, αλλά και βουλευτής Αχαΐας της «Νέας Αριστεράς» είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Πέρα από την πολιτική δραστηριότητα η ίδια έχει γράψει το βιβλίο «Ο Τουρκικός Εκσυγχρονισμός. Η δαιδαλώδης διαδρομή του Κεμαλισμού».
Όπως σημειώνει στον «Σ.Ε.» και το symboulos.gr η κ. Αναγνωστοπούλου:
«Ο Ερντογάν απ΄ ότι φαίνεται θέλει να κάνει συνταγματική αναθεώρηση για να είναι και τρίτη φορά υποψήφιος Πρόεδρος. Ο μεγάλος του αντίπαλος είναι ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκμέρ Ιμάμογλου, δηλαδή σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εάν κατερχόταν υποψήφιος θα κέρδιζε τις εκλογές σε βάρος του Ερντογάν. Ο Ερντογάν έκανε αυτή την κίνηση για να μην του επιτρέψει καν να ψηφιστεί ως υποψήφιος από το κόμμα του».
Πολιτικός διχασμός
Ωστόσο, εκείνο που διαπιστώνεται είναι ότι η Τουρκία εδώ και χρόνια έχει ένα πρόβλημα πολιτικού διχασμού.
« Το πρόβλημα το μεγάλο είναι ότι η Τουρκία ήδη είχε πρόβλημα πολιτισμικού διχασμού. Από τη μια οι περισσότερο Μουσουλμάνοι τους οποίους συσπείρωσε ο Ερντογάν και από την άλλη ένας κόσμος, κυρίως των παραλίων και των μεγάλων αστικών κέντρων και πόλεων, όπως η Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα είναι αυτοί που αναφέρονται ως «κοσμικής κατεύθυνσης». Κάποτε τους λέγαμε «Κεμαλιστές» αλλά είναι απλοϊκοί αυτοί οι όροι για να περιγράψουν την κατάσταση. Ο Ερντογάν ήθελε να ξεμπερδέψει με αυτόν τον διχασμό επιβάλλοντας την πολιτική του από επάνω με πολλούς τρόπους. Με πάρα πολλές φυλακίσεις διανοουμένων, δημοσιογράφων ακόμη και δημοσίων υπαλλήλων για να εκφοβίσει ένα μέρος της κοινωνίας και να επιβάλλει αυτή την αυταρχική πολιτική που έχει και ένα αυταρχικό πολιτισμικό πρότυπο» εξηγεί η κ. Αναγνωστοπούλου.
Η συγκυρία
Στο ερώτημα για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εάν βρίσκεται στην παρούσα χρονική συγκυρία σε ευνοϊκή θέση ο Ερντογάν και γι’ αυτό αποφάσισε να πράξει με τόσο αυταρχισμό, η απάντηση είναι:
« Η συγκυρία τον ευνοεί απολύτως. Με την έννοια ότι από τη μια μεριά έχουμε στις ΗΠΑ τον Ντόναλντ Τραμπ που είναι και προσωπικός του φίλος και λειτουργεί και αυτός με αυτόν τον αυταρχισμό. Το γεγονός ότι ο Ίλον Μασκ «καθαρίζει» το Υπουργείο Παιδείας στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας και αποφασίζει να μην δίνει λεφτά σε πανεπιστήμια που έχουν μια άλλη πολιτική, δηλαδή υπερασπίζονται τους Παλαιστίνιους κλπ, τότε θα δούμε ότι έχουμε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα διεθνώς που τον ευνοεί. Έχουμε επίσης και μια Ευρώπη που στο όνομα του σχεδίου «Re Arm Εurope»* έχει βάλει στο παιχνίδι την Τουρκία και τον ίδιο τον Ερντογάν.
Οι αντιδράσεις της ευρωπαϊκής ηγεσίας είναι από χλιαρές μέχρι ανύπαρκτες. Και το πλαίσιο που τον βάζουν έχει να κάνει ότι η Τουρκία λόγω στρατού και αμυντικής βιομηχανίας μπαίνει σε αυτόν τον σχεδιασμό. Επομένως ο Ερντογάν είναι χρήσιμος και απ’ ότι φαίνεται ο ίδιος προσπαθεί και η Ευρώπη να έχει προσανατολισμό στην Τουρκία» υπογραμμίζει η κ. Αναγνωστοπούλου.
* (Τo ReArm Europe είναι ένα σχέδιο εξοπλισµών και άµυνας της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας που έχει εκπονήσει η Κοµισιόν και το οποίο προβλέπει τη διάθεση 800 δισ. ευρώ (650 από τους προϋπολογισµούς και 150 από δάνεια) στα επόµενα τέσσερα χρόνια).
Η στάση της Ευρώπης
Ωστόσο εκείνο που παρατηρεί κανείς είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί μια στάση χλιαρή με επιλεκτικές παρεμβάσεις.
«Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγείρει σοβαρά ζητήματα γιατί βλέπουμε επιλεκτικές ευαισθησίες. Αν θυμηθούμε τον πρόεδρο Μακρόν πριν από μερικά χρόνια και πόσο επιθετική ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούσε κατά του Ερντογάν, διαπιστώνουμε ότι τώρα έχει αλλάξει έναντι του Ερντογάν. Βλέπουμε ότι όχι μόνο δεν υπάρχει αυτή η οξεία γλώσσα, αλλά δεν λαμβάνεται καμία θέση σε αυτή την καταστρατήγηση του κράτους δικαίου της Τουρκίας και της Ελευθερίας, αυτό που δηλαδή που θα αποκαλούσαμε «ευρωπαϊκές αξίες»», καταλήγει η κ. Αναγνωστοπούλου
