Άρθρο του Θανάση Κατή «Σύμβουλοιυ επιχειρήσεων»
Από τα μέσα της δεκαετίας του 80 η χώρα κινείται αναπτυξιακά στον αστερισμό των προγραμμάτων συνοχής της τότε ΕΟΚ και αργότερα Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ένωση, κεντρικά, σχεδιάζει τις επταετείς προτεραιότητες της για την ανάπτυξη των κρατών μελών της με βάση τις τρέχουσες οικονομικές και κοινωνικές συγκυρίες.
Παράλληλά και αναγνωρίζοντας τις οικονομικές κυρίως ανισότητες μεταξύ των χωρών μελών της λαμβάνει πάντα υπόψη της και στοχεύει, με τους πόρους που διαθέτει, στην γρηγορότερη ανάπτυξη των περιφερειακών χώρων έτσι ώστε, σε βάθος χρόνου, να μειωθούν και ιδανικά να εξαλειφθούν οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών χωρών.
Ο στόχος αυτών ακούει στο όνομα «συνοχή» και γίνεται προσπάθεια να υπηρετηθεί σε όλα τα κοινοτικά πλαίσια.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι φτωχές χώρες, σε κάθε επταετή διανομή των κοινοτικών πόρων, λαμβάνουν σαφώς μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με το μέγεθός τους από τις αναπτυγμένες χώρες.
Για να επιτευχθούν όμως οι στόχοι σε όλους τους τομές δραστηριότητες η ΕΕ έχει διαμορφώσει διαφορετικά ταμεία που το καθένα αξιοποιεί πόρους από τον γενικό της προϋπολογισμό για τον τομέα που αυτό έχει εξειδίκευση.
Έτσι ο αγροτικός τομέας στο σύνολό του χρηματοδοτείται από το Γεωργικό Ταμείο Ανάπτυξης στο σύνολό του και όλοι οι κλάδοι της αγροτικής παραγωγής επιδοτούνται άμεσα ή έμμεσα με την επιδότηση υποδομών ή και των καλλιεργειών.
Ο κοινωνικός τομέας και ο τομέας του ανθρώπινου και εργατικού δυναμικού αξιοποιεί τους πόρους του Κοινωνικού Ταμείου στο σύνολό.
Αντίστοιχα το Ταμείο Περιφερειακής ανάπτυξης έχει σημαντικότατα ποσά για την περιφερειακή ανάπτυξη και την επίτευξη της συνοχής. Είναι το ταμείο απ’ το οποίο εκπορεύονται τα γνωστά μας ΕΣΠΑ ή Κοινοτικά Πλαίσια παλιότερα.
Επιμέρους στόχοι της κοινότητας αξιοποιούν και άλλα χρηματοοικονομικά της εργαλεία.
Έτσι η χώρα μας από την ένταξη της στην ΕΕ στην αρχή της δεκαετίας του 1980, σχεδόν σαράντα χρόνια πριν, αντλεί πόρους σε όλους τους τομείς δράσεις της (υποδομές, αγροτική παραγωγή και μεταποίηση, ανθρώπινο δυναμικό, έρευνα κλπ).
Οι πόροι, όλα αυτά τα χρόνια ήταν τεράστιοί και πλέον θα πρέπει να αναρωτηθούμε ή καλύτερα να μελετήσουμε για την ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ όλων αυτών των χρημάτων που έχουν επενδυθεί στη χώρα την αποτελεσματικότητα τους αλλά και την ανάγκη ΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ τους.
Από τα οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα αλλά και από τις μελέτες που έχουν γίνει φαίνεται ότι οι πόροι αυτοί δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα στον τομέα της ανάπτυξης, της συνοχής και σύγκλισης της χώρας με τον κοινοτικό μέσο όρο που ήταν το ζητούμενο.
Παρ ότι όλα αυτά είναι γνωστά, από αρκετά χρόνια,πολιτεία και φορείς επαναλαμβάνουν την πεπατημένη των προηγούμενων περιόδων και σχεδόν αναπαράγουμε τον εαυτό μας εστιάζοντας, στο τέλος κάθε περιόδου, στην ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ και όχι την ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ των πόρων.
Έτσι ενώ στις υπόλοιπες χώρες κάθε κοινοτικό ευρώ κινητοποιεί επενδύσεις 4-5 € στη χώρα μας καταφέρνουμε να κινητοποιούμε σαφώς κάτω από 2 ευρώ.Αυτό εξηγεί και την αναιμική συμμετοχή των προγραμμάτων στην συνολική ανάπτυξη της χώρα και την απόκλιση της από τον μέσο όρο σε σχέση με άλλες χώρες που έχουν ενταχθεί πολύ αργότερα στην Ένωση και οι αποδόσεις τους είναι πολύ καλύτερες και η σύγκλησή τους ταχύτερη.
Αυτή την περίοδο η χώρα σχεδιάζει την υλοποίηση του επόμενου κοινοτικού πλαισίου της περιόδου 2021-2027.
Η δεκαετής οικονομική κρίση αλλά και η πανδημία του κορονοϊού θα πρέπει να μας διδάξουν ώστε στο τέλος της επόμενης περιόδου, το 2027, η χώρα να έχει όχι ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΕΙ τα κοινοτικά χρήματα αλλά να τα έχει ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ αποτελεσματικά και με τρόπο που θα είναι αφορμή κινητοποίησης παράλληλα ιδιωτικών κεφαλαίων ώστε να επιτύχει το στόχο της σύγκλισης αλλά και να αναπτυχθεί γρηγορότερα σε όλους τους τομείς εφαρμόζοντας δοκιμασμένες μεθόδους άλλων χωρών ανά τομέα προσαρμοσμένους πάντα στα δικά μας δεδομένα.
Η πολυδιάσπαση των πόρων σε μικρής κλίμακας έργα, όλα αυτά τα χρόνια αλλά και οι αργές προκηρύξεις είχαν τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα και την υστέρηση της χώρας.
Ένα σημαντικό, κατά την άποψη μου, αποτέλεσμα στο οποίο συντέλεσε σημαντικά και η δεκαετής βαθιά κρίση, που βίωσε η χώρα,ήταν να οδηγήσει σε μετανάστευση 500.000 νέουςεπιστήμονες που στη χώρα δεν είχαν δυνατότητα και προοπτικές εξεύρεσης εργασίας και εξασφάλισης του μέλλοντος τους.
Η απώλεια αυτή γίνεται τεράστια αν αναλογιστεί κανείς ότι η χώρα, που έχει πληρώσει μεγάλα ποσά για τις σπουδές τους, έχασε το πλέον εξειδικευμένο κομμάτι του ενεργού της πληθυσμού από το οποίο ανέμενε σημαντικά οφέλη αν παρέμενε εργαζόμενο εδώ.
Παράλληλα η φυγή θα επιδράσει πολύ αρνητικά και στο επίπεδο της δραματικής μείωσης του πληθυσμού τα επόμενα χρόνια και του συνολικού εθνικού εισοδήματος αφού όλος αυτός ο πληθυσμόςήταν και είναι στην αναπαραγωγική ηλικία με ότι αυτό σημαίνει για την μείωση των γεννήσεων την επόμενη 15ετία.
Την ίδια στιγμή όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι αυτό το υψηλής κατάρτισης προσωπικό εργάζεται σε αναπτυγμένες χώρες, αποκτά γνώσεις και εμπειρίες, αποκτά επαφές με τη διεθνή αγορά και άρα είναι ένα επιστημονικό δυναμικό που η χώρα δεν πρέπει να το απεμπολήσει και να το αφήσει να χαθεί αλλά θα πρέπει, με κατάλληλους χειρισμούς και σχεδιασμούς, να το επανακτήσει ώστε να δημιουργηθεί ισορροπία μεταξύ των τωρινών απωλειών και των κερδών που θα έχει από την επιστροφή του στη χώρα.
Σήμερα λοιπόν που βρισκόμαστε στην αρχή του σχεδιασμού του επόμενου κοινοτικού πλαισίου ανάπτυξης (ΝΕΟ ΕΣΠΑ2021-2027) θεωρώ ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να σκεφτούμε και να δράσουμε διαφορετικά ώστε να ΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΟΥΜΕ το σχεδιασμό μας με τρόπο που τα χρήματα του επόμενου κοινοτικού πλαισίου να εστιαστούν εκεί που η απόδοση τους θα είναι η βέλτιστη για τη χώρα.
Σε αυτό το σχεδιασμό θα πρέπει να εστιάσουμε και στο να δημιουργηθεί στη χώρα το κατάλληλο περιβάλλον και να δοθούν κίνητρα, σε όλη αυτή την ομάδα των 500.000 επιστημόνων του εξωτερικού, ώστε τα κίνητρα μαζί με τη νοσταλγία της επιστροφής, να φέρουν τον μεγαλύτερο αριθμό τους πάλι στη χώρα και να επαναδραστηριοποιηθεί εδώ.
Ας αναλογίσουμε τι θα σήμαινε για τη χώρα η επιστροφή δεκάδων χιλιάδων επιστημόνων, σε ηλικίες 30-45 ετών με πολύ μεγάλη εμπειρία, στον τομέα του ο καθένας, με τεχνογνωσία σε όλα σχεδόν τα γνωστικά αντικείμενα και που όλααυτά θα τα χρησιμοποιήσουν στη εδώ δραστηριότητά τους.
Παράλληλα όλοι τους θα έχουν διεθνείςεπαφές, ο καθένας στον τομέα του, που θα μπορούν νατις αξιοποιήσουν στην εδώ δραστηριότητα τουςώστεαυτή να είναι αποτελεσματική, εξωστρεφής και συναλλαγματοφόρος.
Σημαντική θα είναι η συμβολή τους και στην μεταφορά κουλτούρας συνεργασίας, που θα έχουν αποκτήσει στις χώρες που έχουν εργαστεί και η οποία τόσο μας είναι αναγκαία στη χώρα της ατομικής προσπάθειας που εμείς είμαστε.
Στο σχεδιασμό λοιπόν του νέου κοινοτικού πλαισίου υπάρχει πεδίο δόξας λαμπρό και σε αυτή την κατεύθυνση που θα πρέπει να είναι στις πρώτες μας προτεραιότητες αφού είναι οικονομική αλλά και ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν, ως πολιτεία και ως χώρα συνολικότερα και μετά από την δραματική δεκαετία του 2010-2020 είμαστε διατεθειμένοι για τέτοιες προσεγγίσεις ή θα επιμείνουμε στην πεπατημένη των κακών προηγούμενων δεκαετιών.
Αν επιλέξουμε την πρώτη προσέγγιση τότε η υλοποίηση του νέου κοινοτικού πλαισίου δεν θα πρέπει να έχει καμία σχέση με τις μέχρι τώρα προσεγγίσεις μας και σε αυτό θα έχουμε αρωγό και την πανδημία που έχει κάνει την κοινότητα περισσότερο δεκτική στη διάθεση πόρων αλλά και σε αποκλίσεις από τα αυστηρά οικονομικά πλαίσια των προηγούμενων ετών και άρα η χώρα θα έχει σημαντικά περισσότερους βαθμούς ελευθερίας να κινηθεί σχεδιάσει και υλοποιήσει το επόμενο κοινοτικό πλαίσιο.
Αν όμως επιλέξουμε την επανάληψη των κακών πρακτικών των προηγούμενων κοινοτικών πλαισίων τότε το 2027 ίσως μας βρει ουραγούς και σε απόσταση από τους τελευταίους εταίρους μας στην ένωση.
Ας ελπίσουμε ότι η δραματική δεκαετία του 2010-2020 μας έχει κάνει σοφότερους και δεκτικούς στις αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την επιτάχυνση της οικονομικής και κοινωνικής πορείας της χώρας και με τη σημαντική βοήθεια του επόμενου κοινοτικού πλαισίου στήριξης θα πετύχουμε και το στόχο της οικονομικής ανάκαμψης αλλά και το στόχο του επαναπατρισμού των νέων επιστημόνων που για μένα είναι εθνικός στόχος ύψιστης προτεραιότητας.
*Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου « Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης
#cohesiongr
