Του Κωνσταντίνου Φαρσαλινού , MD, MPH, ιατρός και ερευνητής στο Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Εδώ και καιρό παρατηρείται μια γενικότερη σύγχυση σχετικά με τις επιστημονικές ορολογίες που χρησιμοποιούνται για την πανδημία και αναφέρονται σε κρούσματα, φορείς, ασυμπτωματικούς, προσυμπτωματικούς κλπ. Σκέφτηκα λοιπόν να συγκεντρώσω ορισμένες διευκρινίσεις σε ένα εκτεταμένο ποστ, αλλά χρησιμοποιώντας bullet points, με την ελπίδα ότι θα καταφέρουμε να ξεκαθαρίσουμε λίγο την κατάσταση αλλα ταυτόχρονα να επισημάνουμε τις αβεβαιότητες που υπάρχουν ακόμη και σήμερα.
1. Κρούσμα είναι όποιος έχει συμπτώματα (υποκειμενικά) ή/και κλινικά σημεία (αντικειμενικά) συμβατά με λοίμωξη από τον κορωνοϊο (δηλαδή συμβατά με COVID-19), και ταυτόχρονα έχει και θετικό PCR. Κρούσμα θα μπορούσε να είναι και κάποιος με συμπτώματα/σημεία συμβατά με τη νόσο ακόμη και χωρίς PCR έλεγχο. Τονίζω τον όρο «συμβατά». Για παράδειγμα, ασθενής με δυσουρία έχει πιθανότατα ουρολοίμωξη και ασθενής με έμφραγμα έχει έμφραγμα, κι ας έχουν θετικό τεστ για τον ιό. Δεν είναι κρούσματα λοιπόν αν δεν έχουν κλινικά συμβατή νόσο. Σπάνιες εξαιρέσεις μπορεί να υπάρχουν βέβαια.
2. Κρούσμα ΔΕΝ είναι όποιος έχει θετικό διαγνωστικό έλεγχο (PCR η έλεγχο αντιγόνου) χωρίς συμπτώματα ή/και χωρίς κλινικά σημεία συμβατά με νόσο COVID-19.
3. Ο διαγνωστικός έλεγχος με PCR ανευρίσκει γενετικό υλικό του ιού. ΔΕΝ μπορεί να ξεχωρίσει αν υπάρχει λειτουργικός ιός ή μόνο τμήματα γενετικού υλικού του ιού. Άρα το PCR δεν μπορεί ξεκάθαρα να μας πει αν κάποιος είναι φορέας του ιού. Είναι φορέας γενετικού υλικού του ιού.
4. Μετάδοση της νόσου γίνεται μόνο αν υπάρχει λειτουργικός ιός.
5. Ο διαγνωστικός έλεγχος με PCR δεν μπορεί να διαγνώσει αν κάποιος είναι μολυσματικός (αν δηλαδή μπορεί να μεταδώσει τη νόσο). Η μόνη εξέταση που μπορεί να το κάνει αυτό είναι η καλλιέργεια ιού σε κύτταρα. Δυστυχώς είναι πρακτικά αδύνατο να γίνει αυτή η εξέταση στην καθημερινή ρουτίνα. Πάντως, είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχει κάποιος θετικό PCR και να μην μεταδίδει τον ιό, και σίγουρα συμβαίνει. Από την άλλη, είναι αναγκαίος συμβιβασμός να χρησιμοποιούμε το PCR ως δείκτη μετάδοσης, αλλά θα πρέπει να διευκρινιστεί μέχρι πιο όριο πρέπει να συμβαίνει αυτό. Δεν μπορεί να συνεχιστεί όπως σήμερα…
6. Η μετάδοση της νόσου προϋποθέτει επαρκές ιικό φορτίο και πάντα λειτουργικό ιό. Κανείς δεν προσβάλλεται αν έρθει σε επαφή με έναν ιό μόνο. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο είναι το απαραίτητο ιικό φορτίο για να προκαλέσει μετάδοση και νόσο.
7. Ένας ασυμπτωματικός θετικός στο PCR που έχει μόνο τμήματα γενετικού υλικού κι όχι λειτουργικό ιό, σίγουρα δεν μεταδίδει τη νόσο.
8. Ένας ασυμπτωματικός θετικός σε PCR, ΑΝ έχει λειτουργικό ιό, μπορεί να μεταδώσει τη νόσο ανάλογα με το ιικό φορτίο που έχει. Δυστυχώς δεν υπάρχουν καθορισμένα όρια κάτω από τα οποία δεν υπάρχει μετάδοση του ιού. Επειδή συνήθως οι ασυμπτωματικοί αναμένεται να έχουν μικρότερο ιικό φορτίο (ή μη λειτουργικό ιό), φαίνεται πως μεταδίδουν λιγότερο. Δεν είναι όμως μηδενική η πιθανότητα μετάδοσης.
9. Να ξεκαθαρίσουμε ότι υπάρχουν 2 ορισμοί για όσους δεν έχουν συμπτώματα. Α. Προ-συμπτωματικός, εκείνος που δεν έχει συμτπώματα στην παρούσα φάση αλλα τελικά θα εμφανίσει συμπτώματα. Β. Ασυμπτωματικός, εκείνος που δεν θα εμφανίσει ποτέ συμπτώματα.
10. Γνωρίζουμε ότι σημαντικό ποσοστό των μεταδόσεων συμβαίνουν όταν ο φορέας είναι ακόμη σε προ-συμπτωματικό στάδιο. Ακόμη και το 50% της μετάδοσης (ίσως και παραπάνω) συμβαίνει κατά το προ-συμπτωματικό στάδιο. Φαίνεται ότι οι ασυμπτωματικοί (αυτοί δηλαδή που δεν θα εμφανίσουν ποτέ συμπτώματα) μεταδίδουν πολύ λιγότερο σε σχέση με όσους θα εμφανίσουν τελικά συμπτώματα, χωρίς ακόμη να είναι ξεκάθαρο πόσο λιγότερο (π.χ. https://journals.plos.org/plosmedicine/article…). Συμπερασματικά, ο όρος κρούσμα, που χρησιμοποιείται σήμερα για όλους τους θετικούς στον ιό, είναι τελείως λάθος επιστημονικά. Το θετικό PCR ανευρίσκει γενετικό υλικό, όχι απαραίτητα λειτουργικό ιό. Το PCR δεν μπορεί να διαγνώσει νόσο όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα (διότι τότε δεν υπάρχει νόσος), ούτε μπορεί να διαγνώσει μολυσματικότητα και μετάδοση (διότι δεν ξεχωρίζει λειτουργικό ιό από τμήματα γενετικού υλικού). Παράδειγμα, όσοι έχουν παρατεταμένα θετικό PCR, αρκετές μέρες μετά την παρέλευση της νόσου και των συμπτωμάτων, σχεδόν σίγουρα δεν μεταδίδουν τον ιό σε άλλους. Δυστυχώς ακόμη η επιστήμη δεν έχει καθορίσει τα όρια ιικού φορτίου στο PCR που θα μπορούσαν να αντιστοιχούν σε μολυσματικότητα και σε μετάδοση. Εδώ για παράδειγμα φάνηκε ότι ασθενείς δεν είναι μεταδοτικοί μετά την 8η ημέρα των συμπτωμάτων τους ακόμη κι αν έχουν θετικό έλεγχο PCR: https://www.cebm.net/…/infectious-positive-pcr-test-result…/ Ορισμένοι συμβιβασμοί που κάνουμε είναι λογικοί, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι επιστημονικά ορθοί. Αντιθέτως, φαίνεται ότι κάποιες φορές οδηγούν σε φαινόμενα τρόμου και υστερίας.
Καλό θα ήταν να τα ξεκαθαρίσει η επιστήμη το ταχύτερο δυνατόν.
