Του Θεόδωρου Καραουλάνη, δημοσιογράφου
Η κοινή προσπάθεια τεσσάρων χωρών να αντιµετωπίσουν το πρόβληµα των απορριµµάτων στην θάλασσα ένωσε όχι µόνο τους ερευνητικούς φορείς αλλά και την ίδια την τοπική κοινωνία.
Το MELTEMI είναι ένα πρόγραµµα Interreg V-B Balkan-Mediterranean 2014-2020 που προωθεί τη συνεργασία µεταξύ τεσσάρων χωρών: Αλβανία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Κύπρος σε µια κοινή προσπάθεια κατά των απορριµµάτων των θαλασσών.
Οι εταίροι του προγράµµατος MELTEMI είναι το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, το τµήµα Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών, το κοινωφελές ίδρυµα Μαρία Τσάκος στην Ελλάδα, από την Κύπρο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και µε το κοινωφελές ίδρυµα Ακτή, το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας της Βουλγαρικής Ακαδηµίας Επιστηµών (IO-BAS), το ∆ίκτυο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Μαύρης Θάλασσας (BSNN) και το Περιβαλλοντικό Κέντρο ∆ιοίκησης και Τεχνολογίας (ECAT) στην Αλβανία.
Ο γενικός στόχος του έργου MELTEMI είναι µαζί µε την αξιολόγηση των θαλάσσιων απορριµµάτων στις παραλίες και τη θάλασσα στις τέσσερις συνεργαζόµενες χώρες, για την ενίσχυση του νοµικού πλαισίου και της ικανότητας των δηµόσιων αρχών, των ενδιαφερόµενων µερών και της κοινωνίας γενικότερα για τον µετριασµό της ρύπανσης των θαλάσσιων απορριµµάτων.
Ο Νίκος Στρεφτάρης, θαλάσσιος βιολόγος στο Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και Υπεύθυνοςτου προγράµµατος µιλά για τον τρόπο µε τον οποίο οι τοπικές κοινωνίες και ιδιαίτερα τα σχολεία ενεπλάκησαν στον πρόγραµµα: «Σε κάθε χώρα επιλέξαµε σχολεία λόγω εντοπιότητας και προσπαθήσαµε όχι µόνο όταν πάµε στη παραλία για τα παιδιά να δουν το αποτύπωµα που έχουν τα θαλάσσια απορρίµµατα αλλά τα ίδια να τα συλλέξουν και τα ίδια να κάνουν την µελέτη για το τι απορρίµµατα βρήκαµε στις παραλίες ώστε να κατανοήσουν ακριβώς το πρόβληµα αλλά και να σκεφτούν λίγο τι µπορούµε να κάνουµε.
Είναι αυτό που ονοµάζουµε Citizens Scientists, θέλουµε οι πολίτες να εµπλακούν, να καταλάβουν το πρόβληµα και να προσπαθήσουνε να το λύσουν. Τα παιδιά, ήταν ενθουσιασµένα από αυτά που κάναµε στις παραλίες. Μάλιστα, πήγαν και είπαν στους γονείς τους ‘Ξέρετε υπάρχει ένα πρόγραµµα το Μελτέµι, αν θέλετε, ελάτε σε ένα καφενείο της περιοχής να συζητήσουµε για το θέµα’.
Είναι αυτό το οποίο ονοµάζουµε BlueCafe, αυτό που έκανε το Μελτέµι είναι να έχει µια ανοιχτή πρόσκληση σε όσους ενδιαφέρονται.
Το σλόγκαν ήταν «πάρτε τον καφέ σας και ελάτε να συζητήσουµε» ώστε να δούµε τι πιστεύουν οι πολίτες για το θέµα της θαλάσσιας ρύπανσης και των θαλάσσιων απορριµµάτων και να δούµε πόσοι διατεθειµένοι είναι να θυσιάσουν κάποια πράγµατα, είτε αυτά είναι χρόνος, είτε αυτά είναι χρήµα ή οτιδήποτε άλλο ώστε να αντιµετωπίσουµε το πρόβληµα και επίσης να γίνουµε και εµείς σοφότεροι. Εάν δεν ξέρει η κοινωνία πως αντιλαµβάνεται το πρόβληµα, δεν µπορούµε και εµείς να τους προτείνουµε κάποια µέτρα ούτε θέλουµε τα µέτρα να είναι, ας µου επιτραπεί ο όρος, ουρανοκατέβατα. Πρέπει οι ίδιοι να τα έχουν συζητήσει και να έχουν αποδεχθεί την ανάγκη εφαρµογής τους.
Καταλήξαµε σε έναν κατάλογο µέτρων τα οποία πιστεύουµε ότι είναι εύκολο να εφαρµοστούν σε πολλές παραλίες της Ελλάδας, σε ακτές, σε θάλασσες ώστε να αντιµετωπίσουµε τα θαλάσσια απορρίµµατα.»
Το έργο MELTEMI φιλοδοξεί την ενεργό συµµετοχή της κοινωνίας και των βασικών παραγόντων, ενηµερώνοντάς τα, εκπαιδεύοντας και δικτυώνοντάς τα σε ένα πλαίσιο επιστηµονικής και πολιτικής αξιολόγησης των θαλάσσιων απορριµµάτων. Οι βασικές ενέργειες που έχουν προβλεφθεί για τη συµµετοχή της κοινωνίας στη λήψη µέτρων κατά των θαλάσσιων απορριµµάτων είναι:
• MELTEMI @ Σχολείο
Δύο σχολεία ανά χώρα θα συµµετάσχουν στη δράση MELTEMI @ School, η οποία αποτελείται από σεµινάρια ευαισθητοποίησης και µείωσης των θαλάσσιων απορριµµάτων, καθώς και ενεργή συµµετοχή των σχολείων σε αξιολογήσεις θαλάσσιων απορριµµάτων, που θα πραγµατοποιούνται µέσω εκδροµών σε δύο παραλίες.
• Μπλε καφετέριες (Blue Cafes)
Κατά τη διάρκεια της εφαρµογής MELTEMI, θα πραγµατοποιηθούν συγκεντρώσεις ατόµων στον ελεύθερο χρόνο µιας καφετέριας µε σκοπό την ενηµέρωση και τη συζήτηση θεµάτων θαλάσσιων απορριµµάτων. Ο στόχος των BlueCafes είναι να ενθαρρύνει την τοπική κοινωνία να εκφράσει την άποψή της σχετικά µε τα µέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά των απορριµµάτων των θαλασσών.
• Κέντρα πληροφοριών
Τα κέντρα πληροφοριών θα λειτουργούν σε κάθε χώρα όπου οι πολίτες και οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ενηµερωθούν για το έργο MELTEMI, τις ευκαιρίες συµµετοχής τους και να αποκτήσουν διαφηµιστικό υλικό.
• Εκπαίδευση εθνικών ενδιαφεροµένων
Ένα εργαστήριο και τρία µαθήµατα κατάρτισης ανά χώρα, θα συγκεντρώσει τους ενδιαφερόµενους και τους επιστήµονες του MELTEMI, µε στόχο την πρόταση και το Σχέδιο Δράσης για τις κατάλληλες δράσεις και εργαλεία που πρέπει να υιοθετηθούν κατά των απορριµµάτων σε εθνικό επίπεδο (Εθνικές προτάσεις σχεδίου δράσης, ΕΣΔΑ) ).
• Διακρατική συνεργασία
Κατά τη διάρκεια ενός διακρατικού εργαστηρίου, οι ενδιαφερόµενοι από τις τέσσερις χώρες θα συγκεντρωθούν και θα επανεξετάσουν τα εργαλεία και τις ενέργειες κατά των απορριµµάτων θαλάσσης. Ο γενικός στόχος είναι η δηµιουργία µιας κοινής και ολοκληρωµένης Πρότασης Διακρατικού Σχεδίου Δράσης (TAPP) κατά της ρύπανσης των θαλάσσιων απορριµµάτων.
Συµπληρώνοντας το εύρος και τη σηµασία των δράσεων για το ίδιο το έργο ο Δρ. Στρεφτάρης επισηµαίνει: «Μια άλλη δράση, που ήταν πιο εξιδεικευµένη ήταν να ενηµερώσουµε τους ψαράδες, πως µπορούν να κάνουν αυτήν την εθελοντική αλιεία για απορρίµµατα, όταν δηλαδή βγαίνουν και ψαρεύουν και πιάσουν κάποια σκουπίδια, να τα φέρουν πίσω και να µεριµνήσει ο δήµος για την αποκοµιδή τους.
Ποια είναι τα µεγαλύτερα προβλήµατα στην ακτή από θέµα θαλάσσιων απορριµµάτων όπως για παράδειγµα η ρύπανση από τσιγάρα, που το περιµέναµε σε µεγάλο βαθµό αλλά πλέον το τεκµηριώσαµε. Είδαµε τα πλαστικά µπουκάλια, είδαµε τα πλαστικά καλαµάκια. Τα όποια αυτά µέτρα περιγράφονται σε ένα βαθµό σε πολλές στρατηγικές και πολιτικές που υπάρχουν σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Αυτό που κάναµε εµείς είναι ότι δώσαµε συγκεκριµένα παραδείγµατα, όπως για παράδειγµα, πώς µπορεί να γίνει µια δράση ευαισθητοποίησης. Ότι πρέπει να εντάξουµε µια τοπική κοινωνία και στη τελική φάση να µπορέσουµε να ενώσουµε τις φωνές των τεσσάρων χωρών σε ένα κοινό σχέδιο δράσης ενάντια στα θαλάσσια απορρίµµατα στη περιοχή της Βαλκανικής και της Μεσογείου.»
Interreg:
30 χρόνια προσφοράς
Το Interreg είναι η ενσάρκωση µιας από τις θεµελιώδεις αξίες της ΕΕ: η συνεργασία µεταξύ ανθρώπων, περιφερειών και χωρών κοντά στον καθένα µας.
Η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία (ΕΕΣ), ευρύτερα γνωστή ως Interreg, το εµβληµατικό πρόγραµµα της πολιτικής συνοχής, το οποίο παρέχει ένα πλαίσιο για την υλοποίηση κοινών δράσεων και ανταλλαγών πολιτικής µεταξύ εθνικών, περιφερειακών και τοπικών παραγόντων από διάφορα κράτη µέλη, γιορτάζει φέτος 30 χρόνια επιτυχιών ενώ σχεδιάζει «να κάνουµε περισσότερα έργα µαζί στο µέλλον», όπως τονίζουν στις Βρυξέλλες.
Ο πρωταρχικός στόχος της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας (ΕΕΣ) είναι η προώθηση µιας αρµονικής οικονοµικής, κοινωνικής και εδαφικής ανάπτυξης της Ένωσης στο σύνολό της.
Από το 1990, που ξεκίνησε σχεδόν δειλά µε προϋπολογισµό 1 εκατοµµύριου ECU, το πρόγραµµα σταδιακά µεγαλώνει. Όπως τονίζουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «η χρηµατοδότηση του Interreg έχει στηρίξει προγράµµατα συνεργασίας µεταξύ περιφερειών, τοπικών αρχών και πολιτών πέρα από τα σύνορα. Έχει χρηµατοδοτήσει χιλιάδες έργα και πρωτοβουλίες που έχουν βοηθήσει στη µείωση εµποδίων και έχουν φέρει ανθρώπους πιο κοντά. Το Interreg, ή η Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία όπως είναι επίσης γνωστή, βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ιδέας γιατί ενθαρρύνει τις περιφέρειες και τις χώρες να αντιµετωπίσουν προβλήµατα που µπορούν να επιλυθούν µόνο µέσω συνεργασίας.»
Το Interreg V-B Balkan-Mediterranean 2014-2020 είναι ένα από τα 6 προγράµµατα Interreg που τρέχει η Ελλάδα ως Διαχειριστική Αρχή, ενώ συµµετέχει σε πολλά περισσότερα.
Το Interreg αισίως κλείνει φέτος τα 30 χρόνια προσφοράς στην ευρωπαϊκή περιφερειακή συνεργασία. Και τι καλύτερα γενέθλια θα µπορούσαν να γίνουν από τη συµφωνία των ευρωπαϊκών θεσµών (Συµβουλίου, Κοινοβουλίου και Επιτροπής) για τη συνέχιση και τους όρους του προγράµµατος την περίοδο 2021-2027. Μόλις στις 3 Δεκέµβρη τα θεσµικά όργανα της ΕΕ συµφώνησαν για τον κανονισµό του νέου Interreg της νέας περιόδου, που θα έχει πόρους 8 δις ευρώ, ελαφρώς λιγότερους από την προηγούµενη περίοδο αλλά µε εξίσου φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι θα ξεπεράσουν τα 10 δις µε τις εθνικές συµµετοχές. Όπως δήλωσε πρόσφατα η αρµόδια Επίτροπος Ελίζα Φερέιρα
«Το Interreg είναι ένα πρόγραµµα ιδιαίτερα σηµαντικό για µένα. Ως µοναδικό µέσο συνεργασίας, χρηµατοδοτούµενο από τα κονδύλια για τη συνοχή, το Interreg επιτρέπει στις περιφέρειες και τις χώρες να συνεργάζονται για την αντιµετώπιση κοινών προκλήσεων. Τα έργα του Interreg δείχνουν στην πράξη ότι τα σύνορα δεν είναι κατ’ ανάγκη εµπόδια, αλλά µπορούν να αποτελέσουν ευκαιρία για ανάπτυξη και επιτυχή συνεργασία. Τα τελευταία 30 χρόνια, και χάρη στα πολυάριθµα έργα που υποστηρίχθηκαν από την ΕΕ, το Interreg έφερε πιο κοντά τους περισσότερους από 170 εκατοµµύρια Ευρωπαίους που ζουν σε παραµεθόριες περιοχές, βελτίωσε τη ζωή τους και δηµιούργησε νέες ευκαιρίες για συνεργασία.» Και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Εδώ και 30 χρόνια το Interreg αναπτύσσει δράση για να µην αφήσει κανέναν στο περιθώριο και να χτίσει λιθαράκι-λιθαράκι την Ευρώπη.»
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης
#cohesiongr
