Ένα καίριο ζήτημα, αυτό της τηλεργασίας, έθεσε σε δημόσιο διάλογο η Νομαρχιακή Επιτροπή Ανασυγκρότησης Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία κατά τη συνεδρία του Σαββάτου 19 Δεκεμβρίου, στο 23ο Forum Ανάπτυξης. Μια μορφή απασχόλησης που αφορά ολοένα και περισσότερους εργαζομένους οι οποίοι πλέον καλούνται να λειτουργήσουν υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες, αφού αλλάζει ριζικά ο χώρος, ο χρόνος και ο τρόπος στο εργασιακό κομμάτι. Εκείνο που διαπιστώθηκε στη συζήτηση είναι η τηλεργασία αλλάζει την έννοια του χρόνου και του χώρου και δημιουργεί συνθήκες που είναι δυνατόν να πλήξουν την οικογένεια αλλά και την κοινωνική συνοχή. Ξεκαθαρίστηκε επίσης ότι είναι αναγκαία η θέσπιση συγκεκριμένων κανόνων τόσο σε οικονομικό όσο και σε εργασιακό επίπεδο. Και αυτό γιατί στη χώρα μας αυτή η μορφή εργασίας εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλη έκταση.
Mαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ : «Επιλογή ανάγκης που όμως διατηρείται»
H Mαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ, τόνισε ότι η τηλεργασία έχει μπει με τρόπο έντονο, χωρίς αντίστοιχη προετοιμασία από επιχειρήσεις και εργαζομένους. Προϋπήρχε της πανδημίας όμως ήταν πολύ πιο περιορισμένη και εξειδικευμένη. Όπως εξήγησε «πιστεύω ότι ήρθε για να μείνει. Χρειάζεται να αναλύσουμε τι σημαίνει τηλεργασία για Οικονομία και τι σημαίνει αυτή η δυνατότητα. Πρέπει να δούμε σε ποιο πλαίσιο μπορεί να ρυθμιστεί για να συνεχίσει να είναι μια μορφή λειτουργίας των επιχειρήσεων αλλά όχι σε βάρος εργαζομένων. Τέσσερα θέματα πρέπει να μας απασχολήσουν. Το πρώτο ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η τηλεργασία στη χώρα μας». Και συνέχισε σημειώνοντας ότι «ήταν μια επιλογή ανάγκης και τώρα το 50% των εργαζομένων είναι σε υποχρεωτική τηλεργασία. Δεν υπάρχει κανένας κανόνας και δεν είχε προβλεφτεί ένα ευρύτερο πλαίσιο. Δημιουργεί προβλήματα στους εργαζόμενους γιατί δεν μπορούν με τους ίδιους όρους να συμμετέχουν όλοι στην τηλεργασία. Εκτός από τον εξοπλισμό, δεν υπάρχουν καθορισμένα ωράρια και υποχρεώσεις των επιχειρήσεων απέναντι στους εργαζόμενους. Το Υπουργείο δεν καθορίζει ένα πλαίσιο και έτσι συνεχίζεται αυτή η αβεβαιότητα». Το δεύτερο ζήτημα, κατά την κ. Ξενογιαννακοπούλου, έχει να κάνει με το ότι η τηλεργασία σήμερα δεν γίνεται σε έναν ουδέτερο χρόνο, ούτε πολιτικά ούτε νομοθετικά ούτε κοινωνικά. Και αυτό δεν βοηθάει το δημόσιο διάλογο. «Υπάρχει μια λογική στην κυβέρνηση που, με πρόσχημα την ανάκαμψη, αποσκοπεί στην απορρύθμιση και ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, στην υποβάθμιση των εργασιακών σχέσεων και ένα πλήγμα απέναντι στον συνδικαλισμό. Δεν θα έπρεπε η τηλεργασία να είναι μέρος αυτής της προσπάθειας» εξήγησε η κ. Ξενογιαννακοπούλου. Το τρίτο θέμα, κατά την τομεάρχη Εργασίας, αφορά γενικότερα την συζήτηση εάν θα πρέπει να είμαστε φοβικοί και αρνητικοί σε αυτό τον τρόπο εργασίας. Η ίδια απάντησε ότι δεν θα πρέπει να την φοβόμαστε τη συγκεκριμένη μορφή. Ξεκαθάρισε όμως ότι πρέπει να υπάρχει ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο που να κατοχυρώνει ότι η τηλεργασία είναι μισθωτή εργασία από απόσταση. «Πρέπει να απαγορεύεται η χρήση κάμερας, εκτός εάν αυτό είναι στη φύση της εργασίας» τόνισε χαρακτηριστικά. Και το τέταρτο ζήτημα που έθιξε είναι ότι εκ των πραγμάτων μια τέτοια μορφή εργασίας πρέπει να έχει ευρωπαϊκή διάσταση κανόνων και πλαισίων. Και να μην υπάρχουν διαφοροποιήσεις μεταξύ χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που προϋποθέτει συνολικούς κανόνες.
Κώστας Αρβανίτης, Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ : «Άλλο εργασία, άλλο σύγχρονη σκλαβιά»
Ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Αρβανίτης εξήγησε ότι « η τηλεργασία είναι η νέα πραγματικότητα. Δεν είναι ένα φάντασμα που πλανιέται πάνω από την Ευρώπη και δεν πρέπει να το αντιμετωπίζουμε φοβικά. Είναι αποτέλεσμα της γνώσης και της επιστήμης και η Αριστερά ήταν πάντα με τη γνώση. Το ζητούμενο είναι να δημιουργηθούν κανόνες». Και ανέφερε ότι η τηλεργασία παρουσιάζει διάφορες εκφάνσεις « όπως η υπενοικίαση εργαζομένων από μια εταιρεία σε μια άλλη. Το να μοιράζεσαι είναι ένα πολύ ωραίο πράγμα, αρκεί αυτό που μοιράζεσαι να μην είναι δικό σου… Πόσο μάλλον τη ζωή σου. Το να είναι όμως ένας εργαζόμενος στο σπίτι και να παραχωρείται σε μια άλλη εταιρεία, με το αζημίωτο φυσικά, και χωρίς πλέον ο ίδιος να ωφελείται και να ερωτάται γι’ αυτό, πείτε μου σε τι διαφέρει αυτή η σκλαβιά από τις φυτείες του αμερικάνικου νότου;». Μάλιστα εξήγησε ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα περιμένουμε από εδώ και στο εξής και όσο δεν υπάρχουν κανόνες, θα ευνοείται η εκμετάλλευση των εργαζομένων. «Εμείς ως Αριστερά θα κόψουμε από τη ρίζα αυτή τη νοοτροπία» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αρβανίτης και τόνισε ότι το 40% των Ελλήνων είναι ψηφιακά αναλφάβητο, την ώρα που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την έλευση του 5G στην χώρα μας. Για το θέμα της τηλεργασίας η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε νομοθετήσει σχετικά από το 2002 και πλέον εκείνο που πρέπει να τεθεί επί τάπητος είναι το ζήτημα καθορισμού ενός ευρωπαϊκού κατώτατου μισθού.
Αντώνης Μπόγρης, Καθηγητής Τμήματος Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής: «Τίποτα δεν υποκαθιστά την φυσική παρουσία»
Ο Αντώνης Μπόγρης, Καθηγητής Τμήματος Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ανέφερε ότι επικρατεί μια γενικότερη ανασφάλεια στους εργαζόμενους εφόσον τους επιβληθεί από την εταιρεία τους η εξ’ αποστάσεως εργασία. «Ανακύπτουν πολλά ερωτήματα για την προστασία των ατομικών τους και εργασιακών δικαιωμάτων τους. Είναι προ των πυλών η καταστρατήγηση της υπάρχουσας νομοθεσίας» σημείωσε χαρακτηριστικά. Κάνοντας μια πρώτη αποτίμηση ως τηλεργαζόμενος για τον τρόπο εφαρμογής της στον χώρο των Πανεπιστημίων, είπε ότι «διαπιστώνω ότι τα πανεπιστήμια έχουν ενσωματώσει αυτού του είδους τις δράσεις. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να πει ότι τα πράγματα κυλούν όπως θα θέλαμε στα Πανεπιστήμια με αυτή την κατάσταση». Υπογράμμισε ότι σύμφωνα με έρευνα που έχει γίνει, το 1/3 των φοιτητών θεωρεί ότι η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση υπολείπεται κατά πολύ της δια ζώσης. Στο ερευνητικό κομμάτι, μάλιστα, διαφαίνεται ότι η εργασία από το σπίτι είναι λιγότερο αποδοτική. Μάλιστα η παραμονή στο σπίτι «ρευστοποιεί» την έννοια του χρόνου και του χώρου. «Ο χρόνος εργασίας διαστέλλεται μέσα στην ημέρα. Κάποιοι φθάνουν να εργάζονται δεκαπέντε ώρες την ημέρα και επτά ώρες την εβδομάδα!». Επεσήμανε ακόμη ότι η δουλειά από απόσταση επηρεάζει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, όπως επίσης τη σωματική και την πνευματική υγεία. Υπογράμμισε ότι η παραγωγικότητα των ανθρώπων είναι συνάρτηση της φυσικής αλληλεπίδρασής τους με τους άλλους. Επίσης, κατά τον ίδιο, σοβαρό είναι το ζήτημα της κάλυψης του κόστους του εξοπλισμού για την τηλεργασία, μιας και δεν έχουν όλοι την ίδια δυνατότητα.
Κώστας Τηλιγάδας, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων του ΟΑΕΔ : «Ζοφερά τα νούμερα ύφεσης-ανεργίας»
O Κώστας Τηλιγάδας, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων του ΟΑΕΔ, είπε «η τηλεργασία μπήκε για τα καλά στη ζωή μας. Η συζήτηση όμως για την τηλεργασία ξεκινάει σε ένα περιβάλλον που η οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Η ύφεση, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό, θα αγγίξει το 10,5%. Φανταστείτε το 2011, όταν κορυφώθηκε η οικονομική κρίση, η ύφεση ήταν 7,1.%. Στην ανεργία ξεπεράσαμε το ιστορικό αρνητικό ρεκόρ του 2013 και ανακοινώθηκαν 1.150.000 ανέργοι το Νοέμβριο, αυξημένο κατά 100.000 σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας τα στοιχεία μόνο ευχάριστα δεν είναι, καθώς στα μητρώα του ΟΑΕΔ είναι εγγεγραμμένοι 78.00 άνεργοι, αυξημένοι κατά 4.000 σε σχέση με ένα χρόνο πριν». Και κατέληξε λέγοντας ότι έχουμε να κάνουμε με υψηλούς δείκτες ανεργίας και μάλιστα καμία επιχείρηση δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα διατηρήσει τους εργαζόμενους της μόλις ανοίξει και πάλι η αγορά. Παρατήρησε ότι η συζήτηση για την τηλεργασία γίνεται σε ένα ζοφερό περιβάλλον για τους εργαζόμενους και ότι εισάγεται βεβιασμένα λόγω των συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας. Κανόνες μέχρι στιγμής δεν έχουν καθοριστεί και η τελευταία ρυθμιστική ρύθμιση είχε γίνει το μακρινό 2010. Με την απουσία πλαισίου «οι εργαζόμενοι είναι έρμαιο σε οποιαδήποτε εργοδοτική αυθαιρεσία». Το κυριότερο εντοπίζεται και στην απουσία ελέγχων, κάτι που ευνοεί τους εργοδότες στο να αυθαιρετούν. Ως προς την τηλεργασία στο Δημόσιο, τόνισε ότι δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και εντόπισε το πρόβλημα στο οργανωτικό κομμάτι των φορέων.
Σταυρούλα Παπαδημητρίου, επιθεωρήτρια Εργασίας, μέλος του ΓΣ της ΑΔΕΔΥ: «Δεν υπάρχει δυνατότητα ελέγχου»
Η Σταυρούλα Παπαδημητρίου, επιθεωρήτρια Εργασίας, μέλος του ΓΣ της ΑΔΕΔΥ, επεσήμανε ότι η τηλεργασία στη χώρα μας εφαρμοζόταν από ένα μικρό κομμάτι εργαζομένων, κυρίως εξειδικευμένων στον τομέα της τεχνολογίας που μπορούσαν να διαπραγματευτούν τους μισθούς τους και ένα ποσοστό εργαζομένων που είχαν εξωθηθεί στη μαύρη εργασία. Ένα ελάχιστο νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει με το νόμο 3846 και άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις. Όπως τόνισε η κ. Παπαδημητρίου, εάν κάποιος εργαζόμενος μετατρέψει την πλήρη εργασία του σε τηλεργασία, του δίνεται η δυνατότητα μιας τρίμηνης προσαρμογής. «Ακόμα και εάν μια θέση απασχόλησης μετατραπεί σε τηλεργασία, δεν μετατρέπει τους γενικότερους όρους που διέπουν την εργασία. Ο εργοδότης πρέπει να επισυνάψει γραπτή συμφωνία με τον εργαζόμενους που να αναφέρει ρητά ποιοι είναι οι προϊστάμενοί του, τα καθήκοντά τους, ποιος είναι ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής και τον τρόπο μέτρησης της εργασίας» ανέφερε η κ. Παπαδημητρίου. Μάλιστα προβλέπονται και συγκεκριμένα ποσά ως επιπρόσθετη αποζημίωση για το κόστος εξοπλισμού που απαιτείται για την τηλεργασία. Καυτηρίασε επίσης το ότι οι επιθεωρητές εργασίας στις ημέρες μας δεν έχουν τα στοιχειώδη εργαλεία για να διαπιστώσουν εάν τηρείται η κείμενη νομοθεσία στους κανονικά εργαζόμενους, πόσο μάλλον στου τηλεργαζόμενους. «Το καθήκον μας είναι να διαπιστώσουμε εάν οι εργοδότες τηρούν την πρόβλεψη να απασχολούν εργαζόμενους με τηλεργασία και όχι φυσική εργασία, σύμφωνα με τα όσα έχουν δηλώσει. Δεν είμαστε ικανοί να ελέγξουμε εάν ένας εργαζόμενος που είναι σε αναστολή εργάζεται τελικά από απόσταση. Ο εργοδότης τον χρησιμοποιεί για να αυξήσει την παραγωγή του» τόνισε η κ. Παπαδημητρίου.
Σία Αναγνωστοπούλου, βουλευτής Αχαΐας ΣΥΡΙΖΑ : «Η υπεραξία της παραγωγής στον εργαζόμενο»
Η Σία Αναγνωστοπούλου, βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ, έθεσε το ερώτημα με ποιο τρόπο η τεχνολογία- ψηφιακή επανάσταση θα χειραφετήσει περισσότερο τους ανθρώπους και δεν θα τους υποδουλώσει. Κατά την κ. Αναγνωστοπούλου, σημαντικό είναι με ποιο τρόπο θα διαφυλαχθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων στη νέα ψηφιακή εποχή που διαμορφώνεται από εδώ και στο εξής και την υπεραξία της εργασίας τους να μην την καρπώνονται κάποιοι άλλοι. Σε σχέση με τον χρόνο, παρατήρησε ότι με την τηλεργασία έχουμε τον κίνδυνο της απόλυτης ρευστοποίησης του χρόνου. Στη βιομηχανική επανάσταση είχαμε μια σκληρή κανοναρχήση του χρόνου, κάτι που δεν υφίσταται πλέον. Στον χρόνο της εργασίας, δυστυχώς, θα προσαρμόζεται η προσωπική, κοινωνική και οικογενειακή ζωή σε κάποιες όμως ψηφίδες της. Kατά την κ. Αναγνωστοπούλου, πρέπει να απαντηθεί επίσης και το ερώτημα με ποιο τρόπο θα υπάρξει συνδικαλισμός με τόσο ασφυκτικές εργασιακές συνθήκες που τείνουν να διαμορφωθούν. «Ο συνδικαλισμός, η πολιτική και γενικότερα η έννοια του πολίτη θέλει συλλογικότητα. Θέλει συγκρότηση εν τόπο και χρόνο. Η ψηφιακή εποχή θέτει ένα μεγάλο ερωτηματικό που εμείς πρέπει να απαντήσουμε» τόνισε χαρακτηριστικά. Και ως προς το συνδικαλιστικό κίνημα, παρατήρησε ότι οι εργατικές κατοικίες ως τρόπος διαβίωσης βασίστηκε στην ιδέα του ελέγχου των εργατών στις ΗΠΑ προκειμένου να μην δημιουργούν συλλογικότητες. Και κατέληξε λέγοντας ότι πλέον το ερώτημα είναι με ποιο τρόπο σε αυτή την ψηφιακή επανάσταση τα εργασιακά δικαιώματα, οι συλλογικές συμβάσεις και κυρίως η υπεραξία της εργασίας θα γυρίζει στον εργαζόμενο και όχι στο κεφάλαιο.
Κώστας Μάρκου, βουλευτής Αχαΐας ΣΥΡΙΖΑ : «Επιφέρει οικονομική και κοινωνική αλλαγή»
Ο Κώστας Μάρκου, βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ, τόνισε ότι ζούμε ιστορικές στιγμές που δημιουργούνται από την τεχνολογική εξέλιξη και μια οικονομικική-κοινωνική αλλαγή. Η πανδημία, παρατήρησε, ότι οδήγησε σε μια βίαιη ωρίμανση και εξέλιξη την κοινωνία. «Η τηλεργασία ήταν ήδη παρούσα, τώρα όμως είναι σε μια βίαιη ωρίμανση. Την εμπειρία την είχα πριν από 20 χρόνια και με είχε σοκάρει. Υπήρχε διασύνδεση μεταξύ ΗΠΑ και Ινδίας στο ιατρικό κομμάτι, όπου απεικονιστικές εξετάσεις ασθενών στέλνονταν από τη μια χώρα στην άλλη και το ιατρικό προσωπικό απαντούσε άμεσα» ανέφερε ο κ. Μάρκου. Και εξήγησε ότι η τεχνολογία, από μόνη της έχει μια ελκυστικότητα, το ίδιο ελκυστικές φαντάζουν και οι εφαρμογές που τη συνοδεύουν όπως είναι για παράδειγμα η ρομποτική, η εξ αποστάσεως επικοινωνία δικτύων κλπ. Ως προς την ψηφιακή εργασία, τόνισε ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή του φαινομένου και συνεπώς δεν μπορούν να απαντηθούν ερωτήματα όπως το «τι μορφή θα πάρει ο συνδικαλισμός» κ.α. Ούτε επίσης με ποιο τρόπο θα αντιμετωπιστούν τα πλήγματα στην κοινωνικότητα εξαιτίας της τηλεργασίας, που προβλέπονται να είναι πολλά. Η πρόοδος του χρόνου, τόνισε ο κ. Μάρκου, θα μας δώσουν ουσιαστικές απαντήσεις σε αυτά. Τέλος, δεν παρέλειψε να μεταφέρει την προσωπική του εμπειρία ως δάσκαλος, όταν κλήθηκε να κάνει με τηλεδιάσκεψη το μάθημά του. Στο αμφιθέατρο οι ερωτήσεις σε κάθε παράδοση, που έφθανε τις 3 ώρες, ήταν πάνω από 40. Στην εξ αποστάσεως παράδοση ζήτημα να υποβαλλόταν μια ή δύο ερωτήσεις ανά ενότητα του κάθε μαθήματος…
