Ο Δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, στην σημερινή (με τηλεδιάσκεψη) συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβούλιου, ενημερώνοντας το Σώμα για τις εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, είπε τα εξής:
«Η συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 δίνει τη δυνατότητα στον ελληνικό, στον πατραϊκό λαό, στη νεολαία, να γνωρίσει, να αναζητήσει τους βαθύτερους λόγους που οδήγησαν στην επανάσταση, στη συγκρότηση του ελληνικού κράτους.
200 χρόνια μετά, το μεγαλείο της Ελληνικής Επανάστασης είναι εδώ, ανυποχώρητο. Μπορούμε να διδαχτούμε πολλά, γιατί οι επαναστάσεις είναι οι καλύτεροι «δάσκαλοι» της ιστορίας, είναι αυτές που κινούν την ιστορική εξέλιξη.
Η Ελληνική Επανάσταση σήμανε πολλά πράγματα. Ταυτόχρονα με την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό, συγκροτήθηκε το ελληνικό έθνος – κράτος και παραμερίστηκαν οι αναχρονιστικοί φεουδαρχικοί θεσμοί, αφήνοντας χώρο για τους νέους, προοδευτικούς για την εποχή τους, αστικούς θεσμούς.
Ήταν η επανάσταση που έμελλε να βάλει τις βάσεις για το ελληνικό αστικό κράτος, τσακίζοντας συγχρόνως τις παλιές σχέσεις παραγωγής που κυριαρχούσαν τότε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το 1821 σηματοδοτεί το διαχρονικό συμπέρασμα: τίποτα δεν μένει στατικό, ακίνητο, αλλά αντιθέτως η διαδικασία της εξέλιξης, ειδικά η κοινωνική εξέλιξη, είναι αέναη και πάντα προς τα μπρος!
Και τονίζουμε το «πάντα», γιατί ακόμα και όταν τα πράγματα φαντάζουν «στάσιμα» ή και να γυρίζουν προς τα πίσω, αυτό είναι μόνο προσωρινό φαινόμενο.
Η ιστορία τραβάει μπροστά, παρά την επίμονη προσπάθεια των αρχόντων της κάθε εποχής να βάλουν εμπόδια σε αυτή την εξέλιξη. Προσπάθεια που αξιοποιεί όλα τα μέσα: την εξαγορά, το χάιδεμα στην πλάτη, το βούρδουλα ή το μαστίγιο, τα ψευτοδιλήμματα, τις κούφιες υποσχέσεις, όλα, αρκεί να καθυστερήσει αυτό που κάθε πτυχή της ζωής του λαού κραυγάζει ότι πρέπει να τελειώνει!
Το διαχρονικό, άκρως επίκαιρο μήνυμα που σαλπίζει η επανάσταση του 1821 είναι ότι κανένας δυσμενής συσχετισμός δύναμης δεν μπορεί να είναι στατικός, όταν έχουν ήδη αναπτυχθεί οι υλικές προϋποθέσεις για το ξεπέρασμα ενός κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Η φαινομενικά κραταιά Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να αποσυντίθεται κάτω από τα χτυπήματα της Επανάστασης, ενώ ο διεθνής συσχετισμός δεν ήταν υπέρ των αστικών δυνάμεων (εκείνη την εποχή ηττάται ο Ναπολέων και συγκροτείται η «Ιερά Συμμαχία»).
Η δύναμη αυτού του συμπεράσματος αποπνέει αισιοδοξία σήμερα για το λαό μας, που βιώνει μια απάνθρωπη, σκληρή πραγματικότητα, στην οποία κυριαρχεί η πανδημία, η καταστολή, η ανεργία και η ανασφάλεια, αλλά και οι κίνδυνοι που προκαλεί η μεγαλύτερη πρόσδεση της χώρας μας στους μηχανισμούς και στα σχέδια των ΝΑΤΟ – ΗΠΑ – ΕΕ, που ευθύνονται για το μακέλεμα των λαών σε όλο τον κόσμο. Ναι, είναι ισχυροί, αλλά πιο ισχυροί είναι πάντα οι λαοί! Το μήνυμα της Επανάστασης διαλύει την ηττοπάθεια, το «τίποτα δε γίνεται».
Τι έγινε δηλαδή 200 χρόνια πριν στον τόπο μας;
Ήρθε στο προσκήνιο η τάξη εκείνη, η αστική, που για την εποχή της μπορούσε να δώσει παραπέρα ώθηση στις παραγωγικές δυνατότητες του τόπου, που ασφυκτιούσαν στους περιορισμούς του οθωμανικού φεουδαρχικού κράτους.
Αυτή η τάξη οργανώθηκε και μάλιστα με συνωμοτικό τρόπο, όπως επέτασσαν οι συνθήκες της εποχής, δημιουργώντας τη «Φιλική Εταιρεία» –κατά τα πρότυπα οργανώσεων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που πέρασαν νωρίτερα από αυτή τη διαδικασία. Η «Φιλική Εταιρεία» αποτέλεσε το νου και τη «μηχανή» για τη διάδοση των επαναστατικών ιδεών, σύμφωνα με τις οποίες, την κρίσιμη ώρα, δόθηκε το τελειωτικό χτύπημα στην οθωμανική εξουσία.
Αυτή η τάξη ενέπνευσε και καθοδήγησε το σύνολο του λαού στη μάχη κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προκειμένου να διαμορφώσει τις συνθήκες για να εγκαθιδρύσει το δικό της κράτος. Η επιδίωξη αυτού του στόχου όμως, μέσα στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου κυρίαρχος πληθυσμός ήταν ο οθωμανικός, οδήγησε στην αναπόφευκτη σύνδεσή του με το στόχο της εθνικής απελευθέρωσης.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι όλοι οι Έλληνες έδωσαν τη μάχη από κοινού και ενωμένοι. Οι ταξικές αντιθέσεις δεν εξαφανίστηκαν. Και αυτό φάνηκε και αποδεικνύεται από τη διαφορετική στάση που κράτησαν οι κοινωνικές ομάδες πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Αυτό μαρτυρούν οι εμφύλιοι πόλεμοι, αλλά και κατοπινά γεγονότα, όπως η δολοφονία του Ι. Καποδίστρια.
Η επικράτηση της Επανάστασης οδήγησε στο σχηματισμό του έθνους – κράτους, που αποτελούσε την πραγματική επαναστατική απάντηση της εποχής στα αδιέξοδα της φεουδαρχικής εξουσίας, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούσε να οδηγήσει στην κατάργηση της εκμετάλλευσης. Οι λαϊκές μάζες που αγωνίστηκαν ηρωικά στα πεδία των μαχών, έπαψαν να είναι ραγιάδες, μα δεν πέτυχαν την κοινωνική – οικονομική τους απελευθέρωση.
Η μεγάλη Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε για την Αχαΐα, όπως άλλωστε και για την υπόλοιπη Ελλάδα, αποφασιστικής σημασίας γεγονός.
Στις 23 του Μάρτη ο πατραϊκός λαός, με επικεφαλής τον ηρωικό τσαγκάρη Παναγιώτη Καρατζά, χτύπησε τους Οθωμανούς και τους εγκλώβισε στο Φρούριο της πόλης.
Η Πάτρα και γενικότερα η περιοχή μας ήταν πεδίο σημαντικών γεγονότων, ανάμεσα στα οποία ήταν και η σύσκεψη της Βοστίτσας (με τη συμμετοχή των Παπαφλέσσα, Μελετόπουλου, Λόντου κ.ά.). Στη σύσκεψη εκδηλώθηκε αντιπαράθεση σε σχέση με την έναρξη της Επανάστασης, στη βάση διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων που συγκρούονταν.
Η πρώτη νικηφόρα ναυμαχία στον κόλπο της Πάτρας το 1822 και η κρίσιμη μάχη στο Σαραβάλι. Αλλά και οι αλλεπάλληλες πολιορκίες του Φρουρίου από το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και η επαναστατική του βία ενάντια σε όσους υπέγραφαν «προσκυνοχάρτια» στον Ιμπραήμ.
Το άλλο μήνυμα που σαλπίζει η επανάσταση είναι ότι τα κοινωνικά συστήματα, όπως ήταν στο παρελθόν το δουλοκτητικό, το φεουδαρχικό, των οποίων ο τρόπος παραγωγής εμποδίζει την πρόοδο της ανθρωπότητας, αργά ή γρήγορα ανατρέπονται. Ανατρέπονται οι ιστορικά ξεπερασμένες τάξεις και η εξουσία τους. Η αστική τάξη κατά την επανάσταση, ήταν δύναμη προόδου, γι’ αυτό και επικράτησε και επέβαλε την εξουσία της.
Στη συνέχεια όμως, σταμάτησε να αποτελεί δύναμη προόδου, εμποδίζει πλέον την ανθρωπότητα, τους λαούς, να γευτούν τα αποτελέσματα της ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνικής. Οι ιδέες της είναι ιστορικά παρωχημένες. Είναι μία τάξη που ζει από τον ιδρώτα αυτών που δουλεύουν, των εργαζομένων. Η συγκέντρωση πλούτου σε ελάχιστα χέρια είναι πρόκληση. Τον Ιούλιο του 2020, εν μέσω μάλιστα πανδημίας, η περιουσία των δισεκατομμυριούχων έφτασε τα 10,2 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Η εκμετάλλευση των δημιουργών του πλούτου, της εργατικής τάξης, των χεριών και του πνεύματός της, ήρθε η ώρα να σταματήσει. Είναι πλέον μονόδρομος να μπει μπροστά, να οδηγήσει στην πρόοδο την κοινωνική εξέλιξη, να ικανοποιηθούν τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 οργανώνει και η κυβέρνηση, μέσω της επιτροπής «Ελλάδα 2021», καθώς και πλήθος άλλων πολιτικών και κοινωνικών φορέων.
Η κυβέρνηση, η αστική τάξη και όσοι αποδέχονται την κυριαρχία της, θα προβάλλουν, θα επιδιώξουν να επικρατήσουν τα μηνύματα που τη συμφέρουν, που την καθιστούν «ωφέλιμη» για τα δικά τους συμφέροντα. Ήδη προβάλλεται ως κυρίαρχο και επίκαιρο μήνυμα η ανάγκη της «εθνικής ενότητας». Γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν τα συμφέροντα της αστικής τάξης ως συμφέροντα ολόκληρης της κοινωνίας. Είναι το ίδιο επιχείρημα που προβάλλεται και σε σχέση με την οικονομική ανάπτυξη, από την κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα, που την προβάλλουν ως «ουδέτερη», ότι μας αφορά δήθεν όλους, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι αφορά τους «λίγους», το κεφάλαιο και όχι το λαό.
Όλα αυτά έχουν κριθεί εκ του αποτελέσματος, με βάση την εμπειρία, με βάση τις συνέπειες της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Ο λαός είναι υποχρεωμένος να αναζητήσει τις αιτίες της φτώχειας, της άγριας εκμετάλλευσης, της μη ικανοποίησης των σύγχρονων αναγκών του.
Οι ταξικές αντιθέσεις δεν καθορίζονται αυθαίρετα, είναι μία πραγματικότητα, έχουν αντικειμενική βάση. Δεν μπορούν να κρυφτούν, ειδικά στους χώρους εργασίας, όπου οι εργαζόμενοι έρχονται αντιμέτωποι με την απειλή της απόλυσης, τις χαμηλές αμοιβές, την έλλειψη εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, την τρομοκρατία.
Ο Δήμος μας, ο πατραϊκός λαός, τιμά τον ηρωικό αγώνα του 1821, τις θυσίες των αγωνιστών της επανάστασης –επώνυμων και ανώνυμων. Τους επαναστάτες που μας διδάσκουν να είμαστε όρθιοι και να μη δεχόμαστε τη ζωή δούλου.
Η ιστορία, λοιπόν, συνεχίζει την κίνησή της, αυτή είναι η παρακαταθήκη τόσο της Επανάστασης του 1821, όσο και των 200 χρόνων που διανύσαμε έως σήμερα. Το 2021, οι τεράστιες ανισότητες που βιώνουμε, η απουσία της αναγκαίας δημόσιας υγείας, παιδείας, αλλά και ο πόλεμος, η προσφυγιά, οι επικίνδυνοι ανταγωνισμοί στην περιοχή μας, δίπλα στην τεράστια ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνικής, μας δείχνουν τι στέκεται σήμερα εμπόδιο στην ευημερία του λαού μας.
Σε αυτές τις συνθήκες, επιδιώκουμε, θα προσπαθήσουμε να συμβάλλουμε και εμείς, ώστε ο λαός μας να εμπνευστεί από την Ιστορία της Επανάστασης, να αξιοποιήσει τα διδάγματά της, για το παρόν και το μέλλον, για τον δικό του αγώνα για καλύτερη ζωή.
Όσον αφορά στο πρόγραμμα εορτασμού, που έχει καταρτίσει ο Δήμος μας:
- Παράλληλα με τις εκδηλώσεις που προγραμματίζει ο Πολιτιστικός Οργανισμός και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., τις οποίες επισυνάπτουμε, ήδη ο Δήμος προχωρά –τις επόμενες μέρες θα γίνει η διακήρυξη του διαγωνισμού για την ανάδειξη εργολάβου- στην ανάπλαση του Παλαιού Νοσοκομείου, όπου θα λειτουργήσει το Κέντρο Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς. Στόχος του κέντρου θα είναι η συγκέντρωση, προστασία και ανάδειξη της οπτικοακουστικής κληρονομιάς της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής της Αχαΐας, της ιστορικής της διαδρομής.
Εκτός από το χώρο έκθεσης, θα υπάρχει χώρος αρχείου, με εργαστήρια συντήρησης και χώρους αποθήκευσης των τεκμηρίων, χώρος ψηφιοποίησης των συλλογών του κέντρου και κάθε άλλου αρχειακού υλικού, με το οποίο θα εμπλουτίζονται αυτές. Χώρος έρευνας και τεκμηρίωσης, χώρος μελέτης, που θα μπορούν οι ερευνητές, οι φοιτητές, οι μαθητές, οι πολίτες και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος να έχει ανοιχτή πρόσβαση στο σύνολο των αρχείων.
- Επίσης, έχει προχωρήσει και υπάρχει καταρχήν προέγκριση από την Επιτροπή «Ελλάδα 2021» για την υποβολή πρότασης στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» με τίτλο «Δημιουργία Μουσείου και μόνιμης έκθεσης, με αξιοποίηση εφαρμογών Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Εφαρμογών (ΤΠΕ) και νέων τεχνολογιών Augmented Reality (Επαυξημένης Πραγματικότητας) & Virtual Reality (Εικονικής Πραγματικότητας), για την ανάδειξη της συμβολής της Πάτρας στην Επανάσταση του 1821». Ο τόπος θα είναι τα Παλαιά Λουτρά (γωνία Δ. Γούναρη και Νικήτα 1-3), εμβαδού 335 τ.μ. τα οποία περιλαμβάνουν στεγασμένο χώρο 259 τ.μ. (ισόγειο, υπόγειο και ανεξάρτητο χώρο αποθήκης) και 76 τ.μ. αύλειο χώρο. Η πρόταση αφορά στην ανάδειξη των πτυχών της ιστορίας της Πάτρας κατά τη χρονική περίοδο της επανάστασης του 1821, μέσω της δημιουργίας μουσείου και μόνιμης έκθεσης με παράλληλη αξιοποίηση των εφαρμογών ΤΠΕ και των νέων τεχνολογιών επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας.
- Η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Πολιτιστικού Οργανισμού σε συνεργασία και με άλλες δομές του Ν.Π.Δ.Δ., θα επιμεληθούν την έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Η Αχαΐα στα χρόνια της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821».
- Γίνονται προσπάθειες να ολοκληρωθεί στο Σαραβάλι η κατασκευή του αγάλματος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της ανάπλασης του περιβάλλοντα χώρου της Πλατείας Κάστρου.
Οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις ξεκινούν στις 21 Μαρτίου, με όλα τα μέτρα που προβλέπουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα για τον περιορισμό της διασποράς της πανδημίας του κορονοϊού».
