Του Θανάση Κατή, Σύμβουλου Επιχειρήσεων
Πριν από δύο περίπου χρόνια είχε ανακινηθεί το θέμα της εκδίωξης του καρνάγιου που βρίσκεται στο μέσο περίπου του Νότιου Πάρκου της Πάτρας.
Τότε ανάρτησα στο λογαριασμό μου το παρακάτω κείμενο:
«Διαβάζω ότι ο δήμος αντιμετωπίζει την ύπαρξη καρνάγιου στο νότιο πάρκο με σκεπτικισμό και ψάχνει λύσεις να φύγει το καρνάγιο και να «ελευθερωθεί» ο χώρος του. Λες και λείπει ο ελεύθερος χώρος στην περιοχή.
Μήπως να το βλέπαμε αλλιώς;
Μήπως να σκεφτόμασταν και να ενθαρρύναμε την επιχείρηση ώστε και με κάποια κίνητρα να γίνει επίσκεψη από το κοινό της πόλης και του πάρκου;
Μήπως σε συνεργασία με τον τοπικό ΟΑΕΔ στέλναμε ανέργους νέους να μάθουν την τέχνη του παραδοσιακού σκάφους;
Μήπως να συλλέγαμε, με την πολύτιμη βοήθεια του κυρ Κώστα, σκαριά παραδοσιακά να τα συντηρούσαμε και δίπλα να γίνει μικρό ναυτικό μουσείο. Μήπως;»
Σήμερα διαβάζοντας τις προτεραιότητες του Υπουργείου Πολιτισμού που μαζί με το πανεπιστήμιο Αιγαίου δρομολογούν τη δημιουργία Δομής Επαγγελματικής Κατάρτισης και Μαθητείας στην Ξυλοναυπηγική Τέχνη , επανήλθε η σκέψη εκείνη του κειμένου που είχα αναρτήσει και θέλω να τη μοιραστώ μαζί σας τώρα που τα νέα δεδομένα του Υπουργείου Πολιτισμού έχουν αλλάξει σημαντικά αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης που περιέργως και ευτυχώς έχει δεσμεύσει τεράστια ποσά για τον πολιτισμό από το καλοκαίρι και για τα επόμενα χρόνια.
Η άποψη του Υπουργείο Πολιτισμού για τη ξυλοναυπηγική.
Το σκεπτικό του υπουργείου είναι:
“η διαφύλαξη της πολύτιμης τεχνογνωσίας της ξυλοναυπηγικής επιβάλλει την προστασία αλλά και την ανάδειξή της στο σύγχρονο εκπαιδευτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, με αναπτυξιακό χαρακτήρα.
Η οργανωμένη δομή μαθητείας, μπορεί να συμβάλει στη διαφύλαξη και ανάδειξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, εξειδικευμένου προσωπικού, στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Στις περιοχές όπου συντηρούνται ακόμη παλιά καρνάγια, είναι δυνατή η δημιουργία θεματικών Πολιτιστικών Διαδρομών.
Η διάσωση της ξυλοναυπηγικής τέχνης και παράδοσης και η αναγέννησή της μέσα σε ένα εκσυγχρονιστικό πλαίσιο είναι άμεσα συνυφασμένη με την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους ναυτικού, όπως το ελληνικό.
Για χιλιετίες τα ξύλινα σκαριά συνδέθηκαν με όλες τις μικρές και τις μεγάλες στιγμές ενός λαού θαλασσινού με μοναδική παράδοση στη ναυτοσύνη, στη ναυπηγική και τις ναυτικές τέχνες του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου.
Το ΥΠΠΟΑ -στο μέτρο των αρμοδιοτήτων του- επιδιώκει σταθερά τη διάσωση των ελάχιστων πλέον παραδοσιακών σκαφών και συγκεκριμένα εκείνων που αποτελούν τεκμήρια της ναυπηγικής παράδοσης.
Την υποβολή φακέλου, το 2022, για την εγγραφή της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης στους Διεθνείς Καταλόγους της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, προετοιμάζει ήδη το ΥΠΠΟΑ”.
Η πρότασή μας.
Οι παραπάνω απόψεις δείχνουν ότι το σχόλιο μου, πριν δύο και πλέον χρόνια, δεν ήταν ουτοπικό αλλά εξέφραζε την αγωνία και την πραγματικότητα που πρέπει όλοι μας έχουμε σαν στόχο για την αξιοποίηση των όποιων πλεονεκτημάτων της περιοχής με στόχο να ξεφύγουμε από τη σημερινή δύσκολή συγκυρία αλλά και από την κατάταξή μας στο τέλος των νομών της χώρας ως νομός και περιφέρεια.
Και τώρα τι; θα αναρωτηθεί ο καθένας.
Η Πάτρα λοιπόν είχε παράδοση στην ναυπήγηση ξύλινων σκαφών και οι μεγαλύτεροι θυμούνται τα καρνάγια στην άκρη της θάλασσας που έδιναν πολύ όμορφα και καλοτάξιδα σκαριά, προσαρμοσμένα στις ανάγκες του κάθε καπετάνιου και τις θάλασσες που θα ταξίδευαν.
Σήμερα το καρνάγιο του “κυρ Κώστα” ίσως είναι το μοναδικό στην πόλη και περιοχή.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με την άφρονα πολιτική της καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών, για να επιδοτήσει τους αλιείς που εγκατέλειπαν το επάγγελμα, επέφερε τον αφανισμό χιλιάδων αξιόλογων σκαριών.
Τα τελευταία όμως χρόνια και μετά από πιέσεις από φορείς και ιδιώτες γι αυτή την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομίας, εδέησε και έχει διατηρήσει σημαντικό αριθμό από τα πλέον αξιόλογα σκάφη που έχουν αποσυρθεί και θα πήγαιναν για καταστροφή αν συνέχιζε την παλιότερη τακτική του.
Παράλληλα και έχοντας αυτό το απόθεμα σκαφών, τα τελευταία χρόνια, είχε κάνει δημόσια πρόσκληση στους δήμους να επιλέξουν δωρεάν από αυτά τα σκάφη και να τα αξιοποιήσουν σε μουσειακή και επιδεικτική λογική αλλά και λογική συντήρησης και διάσωσής τους.
Αν λοιπόν αξιοποιήσουμε τη βούληση του Υπουργείου Πολιτισμού για την ενίσχυση και ανάδειξη της ξυλοναυπηγικής, την εκπαίδευση νέων στην ξυλοναυπηγική έστω και στη δομή του Αιγαίου, το τοπικό καρνάγιο στη μέση του Νότιου Πάρκου, την επιλογή σκαφών από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης την επόμενη περίοδο, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε αφ ενός ένα ΖΩΝΤΑΝΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΚΑΦΩΝ που έχουν γίνει από τοπικά ή περιφερειακά καρνάγια και που θα είναι στη διάθεση του Αχαϊκού κοινού αλλά και ένας επιπλέον τουριστικός πόλος της πόλης της Πάτρας στην προσπάθεια της να γίνει τουριστικός προορισμός. Η αύξηση των επισκέψιμων σημείων σε μια περιοχή είναι σαφές ότι της δίνουν δυναμική σε αυτή την κατεύθυνση.
Παράλληλα ο εκσυγχρονισμός του καρνάγιου, σε ένα σύγχρονο και επισκέψιμο χώρο μαζί με την λειτουργία του όμως ως καρνάγιου, θα πρόσθετε στην επισκεψημότητα του μουσείου αφού οι γονείς με τα παιδιά τους αλλά και τα σχολεία θα μπορούσαν να επισκέπτονται το χώρο και να παρατηρούν χωρίς να εμποδίζουν την παραγωγική διαδικασία, το χτίσιμο των ξύλινων σκαφών. Το ίδιο θα συνεβαινε και με τους τουρίστες που φτάνουν στην πόλη αφού δίπλα τους ακριβώς θα είχαν αυτή τη μουσειακή υποδομή που θα εντασσόταν στους προς επίσκεψη χώρους της Πάτρας.
Παράλληλα η πόλη θα μπορούσε σε συνεργασία με το καρνάγιο αλλά και το σχολείο ξυλοναυπηγικής στο Αιγαίο, που τώρα διαμορφώνεται, να προωθεί σε αυτό νέα παιδιά που θα ήθελαν να ασχοληθούν με την τέχνη της ξυλοναυπηγικής και έχουν δείξει ενδιαφέρον ή έχουν εργαστεί στο καρνάγιο και με τη βοήθεια του τοπικού ΟΑΕΔ ίσως.
Έτσι και η τέχνη της ξυλοναυπηγικής δεν θα χαθεί οριστικά από την περιοχή αλλά και νέοι με επιστημονικές γνώσεις θα επέστρεφαν από το σχολείο του Αιγαίου και θα μπορούσαν να σταδιοδρομήσουν στον τομέα της ξυλοναυπηγικής που σήμερα και λόγω της κρίσης χειμάζεται.
Με το πέρασμα της κρίσης είναι απολύτως βέβαιο ότι η ξυλοναυπηγική θα έχει μέλλον, το επόμενο διάστημα και εφόσον οι νέοι που θα ασχοληθούν με αυτή θα διατηρήσουν τις παραδοσιακές τεχνικές αλλά θα μπορούν να τις συνδυάσουν με τις ανάλογες αυτοματοποιήσεις και την πληροφορική μετασχηματίζοντας παραγωγικά την κατασκευή παραδοσιακών ξύλινων σκαριών για αναψυχή ή και για τους επαγγελματίες ψαράδες που σε λίγο θα αναγκάζονται να καταφεύγουν στην Τουρκία για την κατασκευή και συντήρηση των ξύλινων σκαφών τους.
Βεβαίως δεν φιλοδοξεί το κείμενο αυτό να θεωρηθεί ολοκληρωμένη πρόταση αξιοποίησης.
Στόχος του είναι η ευαισθητοποίηση των τοπικών αρχών και αναπτυξιακών φορέων της περιοχής ώστε, σε επόμενη φάση, να δημιουργήσουν μια ομάδα μελέτης ενός τέτοιου εγχειρήματος, βασισμένης και στις παραπάνω συγκυρίες ώστε να καταδείξει αν μία τέτοια προοπτική έχει αναπτυξιακές δυνατότητες και δυναμική για την περιοχή παράλληλα με το πολιτιστικό της αποτύπωμα που θα αφήσει στην Πάτρα και την ευρύτερη περιοχή στην οποία σαφώς και περιλαμβάνονται και οι άλλοι νομοί της περιφέρειας αλλά και τα απέναντι νησιά του Ιονίου Πελάγους.
#pgnews
#ΑΠΟΨΕΙΣ
