Άρθρο του Νίκου Τζανάκου, δημοτικού συμβούλου Πατρών
Εβδομήντα επτά χρόνια συμπληρώνονται από την απελευθέρωση της Πάτρας, από τους Γερμανούς φασίστες του Χίτλερ. Ήταν 4 Οκτωβρίου 1944 όταν οι καμπάνες χτύπησαν χαρμόσυνα και ο λαός της Πάτρας βγήκε στους δρόμους. Ο ΕΛΑΣ και οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν απελευθερώσει την Πάτρα.
«Ένας λαός σύσσωμος εδονήθη χθές από ένα σπασμόν. Σαν από μίαν ψυχήν, από μίαν φωνήν, από ένα στόμα σκορπίσθηκε, με τα πρώτας ακτίνας του ήλιου, το άγγελμα της νίκης και μαζί με τους ήχους των κωδώνων των εκκλησιών, πλημμύρισε την γλυκείαν ατμόσφαιραν του φθινοπωρινού πρωϊνού και ανέβηκε υψηλά, πολύ υψηλά, ωσάν παιάν, ωσάν θούριον, ωσάν ευχαριστία προς τον ουρανόν. «Ελεύθεροι, ελεύθεροι!»
Με αυτή την λυρική περιγραφή αναγγέλλεται από την εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών» η χαρμόσυνη είδηση της απελευθέρωσης της Πάτρας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.
Την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 1944, στις 11 περίπου το πρωί, η 8η Ταξιαρχία και το 12ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ μαζί με συμμαχικά βρετανικά στρατεύματα παρελαύνουν στους ελεύθερους πλέον δρόμους της Πάτρας και πλήθος κόσμου τους υποδέχεται και τους αποθεώνει. Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν πανηγυρικά και οι δρόμοι πλημμύρισαν κόσμο. Η χαρά του λαού που είχε διαδεχθεί την αγωνία των προηγούμενων ημερών, μετατράπηκε σε παραλήρημα, ζητωκραυγές και ατελείωτο γλέντι
Την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου επισκέφτηκε την Πάτρα ο υπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ο κόσμος που βρισκόταν όλη την ημέρα στους δρόμους και τις πλατείες σχημάτισε αυθόρμητα συγκέντρωση κάτω από το αρχηγείο του ΕΛΑΣ από τον εξώστη του οποίου ο υπουργός απηύθυνε λόγο, διακοπτόμενος συχνά από ζητωκραυγές και λαϊκά συνθήματα όπως Ζήτω ο Κανελλόπουλος, Ζήτω η Κυβέρνηση, Ζήτω ο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ, Ζήτω ο Άρης.
Στη συνέχεια εμφανίστηκε στον εξώστη και ο Άρης Βελουχιώτης ο οποίος εκφώνησε με τη σειρά του λόγο κάτω από τις ενθουσιώδεις αντιδράσεις του κόσμου. Θριαμβευτική υποδοχή επιφύλαξε η Πάτρα και στον Δήμαρχο και πρόεδρο της Νομαρχιακής επιτροπής του ΕΑΜ Β. Ρούφο. Την ίδια μέρα συστάθηκε Λαϊκή Επιτροπή που εγκρίθηκε από τον λαό και τον υπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο.
Η «Ελεύθερη Αχαΐα» γράφει την Τετάρτη 4 Οκτώβρη 1944
Ζήτω η Εθνική κυβέρνηση. Ζήτω ο Απελευθερωτής ΕΛΑΣ.
Ζήτω οι τρεις μεγάλοι μας σύμμαχοι Αγγλία Ρωσία Αμερική.
«Η μαρτυρική και αδούλωτη Πάτρα ελευθερώθηκε. Ο ελευθερωτής μας εθνικός στρατός ΕΛΑΣ ύστερα από σκληρές μάχες αδελφωμένος με τους συμμάχους μας Άγγλους και με την ολόπλευρη ενίσχυση του λαού κατατρόπωσε την αντίσταση του εχθρού και ελευθέρωσε την πόλη…..»
Στην κεντρική φωτο η προτομή του Καπετάν Ερμη (Βασίλη Πριόβολος) ο οποίος ήταν επικεφαλής του συντάγματος του ΕΛΑΣ που απελευθέρωσε την Πάτρα στις 4 Οκτώβρη του 1944. Η προτομή είναι έργο του γλύπτη Δημοσθένη Γ. Τζανάκου
Τιμή και δόξα σε όσους αγωνίστηκαν
για την ελευθερία της πατρίδας μας.
Βασίλης Πριόβολος (καπετάν Ερμής). Έργο του γλύπτη Δημοσθένη Γ. Τζανάκου
.
