Ιδιώτες μηχανικοί αναμένεται το επόμενο διάστημα να καταγράψουν την αντισεισμικότητα δημόσιων κτιρίων, σε μια προσπάθεια αποτύπωσης της κατάστασης στην οποία αυτά βρίσκονται. Πρόκειται για ένα εγχείρημα το οποίο ζητούσε ο τεχνικός κόσμος, δεδομένου ότι πριν από 20 χρόνια είχε γίνει σχετική απόπειρα καταγραφής της αντισεισμικότητας και από τότε μέχρι και σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει άρδην.
Toυ Γιώργου Ηλιόπουλου
Η χρηματοδότηση για το συγκεκριμένο έργο, ύψους 32,5 εκατ. ευρώ είναι εξασφαλισμένη από το Ταμείο Ανάκαμψης, και το επόμενο διάστημα τα κατά τόπους παραρτήματα του ΤΕΕ θα απευθύνουν κάλεσμα σε περίπου 2.500 ιδιώτες μηχανικούς για να ξεκινήσουν τους ελέγχους. Όσοι δηλώσουν συμμετοχή και επιλεγούν θα αμείβονται από 1.000 ως 1.500 ευρώ ανά κτίριο, αφού προηγηθεί μια ταχύρρυθμη εκπαίδευση προκειμένου να είναι σε θέση να ξεκινήσουν τους πρωτοβάθμιους ελέγχους. Ουσιαστικά θα δοθεί για πρώτη φορά η ευκαιρία στην Πολιτεία να γνωρίζει ποια είναι η κατάσταση των δημόσιων κτιρίων, κυρίως νοσοκομεία και σχολεία, και ακολούθως να προχωρήσει στις κατάλληλες παρεμβάσεις για την ενίσχυσή τους.
Μιλώντας στον «Σ.Ε.» ο Βασίλης Αΐβαλής, Πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος, αναφέρει ότι: «Eίμαι ευχαριστημένος γιατί μια πρόταση για την οποία το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος είχε πρωτοστατήσει, γίνεται πράξη μετά από πολλά χρόνια. Συνέβαλε στο να ληφθεί η απόφαση το γεγονός ότι καταγράφηκε ο μεγάλος σεισμός στην Τουρκία, που ξύπνησε φόβους. Το ΤΕΕ έχει πει εδώ και χρόνια και έχει ως προτεραιότητα τον αντισεισμικό έλεγχο. Και αυτό φαίνεται τώρα ότι γίνεται πράξη. Ήταν το ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδος που είχε προτείνει την ένταξη της δράσης στο Ταμείο Ανάκαμψης. Τελικά με απόφαση του Πρωθυπουργού, παρότι ο κ. Σκυλακάκης είχε απορρίψει την συγκεκριμένη πρόταση, προχωράει η υλοποίησή της. Τώρα επί της ουσίας έχουμε μια νομοθετική διάταξη η οποία δίνει το πράσινο φως για να ξεκινήσει ο προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων», αναφέρει ο κ. Αΐβαλής. Για να γίνει όμως αυτό πράξη απαιτείται η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας, του ΤΕΕ και του ΟΑΣΠ. Ο ΟΑΣΠ δημιουργεί μια βάση δεδομένων όπου θα καταχωρίζονται στο εξής από ιδιώτες μηχανικούς τα δελτία προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων της χώρας, με στόχο την ακτινογραφία, κατά προτεραιότητα, του κρίσιμου κτιριακού δυναμικού – σχολεία, νοσοκομεία. Το ΤΕΕ από την πλευρά του έχει το πληροφοριακό σύστημα για να μπορέσει να δημιουργηθεί μητρώο μηχανικών για τον προσεισμικό έλεγχο. Ποιοι θα συμμετάσχουν «Αυτοί που μπορούν να συμμετάσχουν είναι οι πολιτικοί μηχανικοί που διαθέτουν πτυχίο μελετητή (κατηγορίας 8) και έχουν μια ιδιαίτερη εξειδίκευση στην εκπόνηση και επίβλεψη στατικών μελετών. Επίσης οι πολιτικοί μηχανικοί με τετραετή επαγγελματική εμπειρία σε στατικές μελέτες. Επίσης οι πολιτικοί μηχανικοί που έχουν διδακτορικό στο κομμάτι των στατικών μελετών ή μεταπτυχιακό και διετή επαγγελματική εμπειρία. Όλοι αυτοί εφόσον παρακολουθήσουν κάποια προγράμματα και εξειδικευμένα σεμινάρια που θα πραγματοποιήσει το Τεχνικό Επιμελητήριο, θα μπορούν να πληρούν όλες τις προδιαγραφές ώστε να εγγραφούν και να πραγματοποιήσουν τους αντίστοιχους προσεισμικούς ελέγχους», εξηγεί ο κ. Αΐβαλής. Στο ερώτημα του «Σ.Ε.» για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα περισσότερα κτίρια στην χώρα αλλά και Προσεισμικός έλεγχος στην Δυτική Ελλάδα, ο κ. Αϊβαλής τονίζει ότι: «Τα περισσότερα κτίρια έχουν κατασκευαστεί πριν το 1985 που ήταν ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός. Είναι τα κτίρια με ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς την αντιμετώπιση των σεισμικών δονήσεων. Σε κάθε περίπτωση ο προτεραιότητα που θα δοθεί για το ποια κτίρια θα εξεταστούν είναι τα σχολεία, τα νοσοκομεία και όλα τα κτίρια επιχειρησιακού ενδιαφέροντος (Αστυνομία, Πυροσβεστική κλπ)», αναφέρει ο κ. Αϊβαλής. Ζητούμενο είναι η πρώτη φάση των ελέγχων να έχει ολοκληρωθεί σε περίπου 14 μήνες εξαντλώντας το συγκεκριμένο κονδύλι από το Ταμείο Ανάκαμψης με την πραγματοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ελέγχων σε κτίρια που, σε δεύτερο χρόνο, θα αφορούν και δημόσιες υποδομές, μουσεία, δημοτικούς χώρους, θέατρα, αστυνομικά τμήματα, πυροσβεστικές υπηρεσίες κ.ά. Όπως τόνιζαν μάλιστα στον «Σ.Ε.» παράγοντες του τεχνικού κόσμου, είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα διεξάγεται υποχρεωτικός έλεγχος κτιρίων σε τέτοιο επίπεδο και με αυτήν την ακρίβεια και την πληρότητα. Ένας πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος είχε θεσμοθετηθεί από το 2002, αλλά έως το 2022 τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Για το «στήσιμο» της πλατφόρμας εργάστηκε ο καθηγητής Αντισεισμικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ Αναστάσιος Σέξτος με την ομάδα του και ομάδα του ΟΑΣΠ. Δυνατότητα πρόσβασης στην πλατφόρμα θα έχουν οι μηχανικοί για τις καταχωρίσεις των δελτίων αλλά και οι φορείς στους οποίους ανήκουν τα κτίρια που ελέγχονται, για παράδειγμα ένας δήμος όσον αφορά τα σχολεία του.
Ολοκληρωμένη καταγραφή
Μέσα από τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν στην εν λόγω πλατφόρμα, ουσιαστικά, από το αρμόδιο υπουργείο επιδιώκεται έναν ουσιαστικό έλεγχο σε κτίρια σημαντικά. Και εκείνο που αναγνωρίζεται είναι ότι μέχρι και σήμερα δεν είχε γίνει ολοκληρωμένα αυτός ο έλεγχος τόσο συστηματικά – με απώτερο σκοπό αφενός την ανίχνευση αδυναμιών για την παραπομπή σε δευτεροβάθμιο έλεγχο (ο οποίος θα οδηγήσει την Πολιτεία είτε στην ενίσχυση είτε ακόμα και στην κατεδάφιση μιας υποδομής που θα κριθεί ακατάλληλη), αφετέρου και αυτό είναι το σημαντικό την αποτύπωση της «σεισμικής διακινδύνευσης» κτιρίων ανά την επικράτεια. Παράλληλα, ως εξίσου σημαντική αξιολογείται και η συγκέντρωση δεδομένων για τα κτίρια της χώρας, μέσα από την οποία ο κρατικός μηχανισμός θα μπορεί να έχει, ανά πάσα στιγμή, σαφή εικόνα για πιθανές πρωτοβουλίες που θα χρειαστεί να αναλάβει μελλοντικά.
Το «τραύμα» του Αγίου Ανδρέα
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Πάτρα είχε βιώσει έντονα το πρόβλημα της έλλειψης σεισμικής καταγραφής των κτηρίων το 2008. Ο τότε σεισμός είχε πληγώσει το νοσοκομείο «Άγιος Ανδρέας» του οποίου οι ζημιές αποκαταστάθηκαν έπειτα από πολλά χρόνια και έχοντας υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό οι παρεχόμενες υπηρεσίες του προς τους πολίτες. Mάλιστα τότε ήταν το πρώτο νοσοκομείο που είχε εκκενωθεί εν λειτουργία στην χώρα. Στην επιχείρηση συμμετείχαν 20 ασθενοφόρα και πέντε μονάδες του ΕΚΑΒ. Στο 409 λειτουργούσαν ήδη οι εξής κλινικές: Οφθαλμολογική, Γυναικολογική, ΩΡΛ και εκεί μεταφέρθηκε και η Καρδιολογική με άλλα τμήματα. Ετσι το 409 μετατράπηκε σε μία ουσιαστική νοσηλευτική μονάδα. Τα υπόλοιπα περιστατικά είχαν μεταφερθεί σε γειτονικά νοσοκομεία της περιοχής.
Το 85% κτίστηκαν χωρίς αντισεισμικό κανονισμό
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος των Πολιτικών Μηχανικών Αχαΐας Άρης Γκατζόγιας, μιλώντας στον «Σ.Ε.» εξηγεί ότι «Ζητούσαμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια να γίνει ο συγκεκριμένος έλεγχος των κτιρίων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το 85% των κτιρίων στον ελλαδικό χώρο έχουν κτιστεί πριν το 1985 και πριν την εφαρμογή του πρώτου αντισεισμικού κανονισμού. Είναι προφανές ότι στην διάρκεια των χρόνων και που το κτιριακό απόθεμα έχει γεράσει να απαιτείται να μπαίνουμε σε λογικές πρόληψης. Είναι μια καλή αρχή να γίνει ένας πρώτος προσεισμικός έλεγχος πρώτου βαθμού». Όπως συμπληρώνει στην πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί όλες οι υπηρεσίες θα μεταφέρουν τα δεδομένα των κτιρίων τους και ακολούθως το ΤΕΕ με δική του πλατφόρμα θα καλεί τους πολιτικούς μηχανικούς να συμμετάσχουν στην διαδικασία. «Προφανώς θα χρειαστεί μια εξειδίκευση των μηχανικών και σίγουρα είναι μια θετική εξέλιξη σε ένα διαχρονικό αίτημα του κλάδου μας. Είναι μια απόπειρα πρώτης ολοκληρωμένης καταγραφής διότι αντίστοιχη προσπάθεια είχε γίνει για τα σχολεία προ 20ετίας. Είναι μια πρώτη σοβαρή απόπειρα προσεισμικού έλεγχου, υπάρχει και δευτεροβάθμιος και ακολουθούν ενέργειες επισκευής, όπου κριθεί επιβεβλημένο. Αυτή τη στιγμή με έναν μακροσκοπικό έλεγχο και συγκεντρώνοντας τα αρχεία του κάθε κτιρίου (σχέδια, άδειες) ένα συνεργείο μηχανικών θα κάνει τον έλεγχο. Εάν απαιτηθεί, θα πάμε και σε δευτεροβάθμιο έλεγχο και αυτό είναι κάτι που θα είναι ανά περίπτωση» εξηγεί ο κ. Γκατζόγιας. Μένει να ξεκαθαριστεί το πλήθος των μηχανικών που θα συμμετάσχουν αλλά και το πλήθος των κτιρίων που θα τεθούν υπό έλεγχο, γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις η γραφειοκρατία και οι αγκυλώσεις του Δημοσίου είναι και ο μεγαλύτερος εχθρός. «Μέχρι το τέλος του χρόνου πιστεύω ότι θα μπούμε σε μια διαδικασία εκκίνησης και ακολούθως θα μπορέσουμε να σχηματίσουμε μια σαφή εικόνα» αναφέρει ο κ. Γκατζόγιας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της απογραφής του 2011 (αυτά της απογραφής του 2021 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα), διαπιστώνεται ότι στην δημοτική ενότητα της Πάτρας υπάρχουν 34.000 κτίρια. Από αυτά, τα 494 έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1919, τα 1580 μεταξύ 1919 και 1945, τα 3323 μεταξύ 1946 και 1960, τα 5548 μεταξύ 1961 και 1970, τα 6966 μεταξύ 1971 και 1980 και 4128 μεταξύ 1981 και 1985. Δηλαδή, 22.039 κτίρια της Πάτρας έχουν χτιστεί πριν από τους αναθεωρημένους και πολύ πιο αυστηρούς αντισεισμικούς κανονισμούς και άρα, χρήζουν στατικού ελέγχου. Ο έλεγχος στατικής τρωτότητας των κτιρίων είθισται να πραγματοποιείται αμέσως μετά από ένα σημαντικό σεισμικό γεγονός, σε μία προσπάθεια εξακρίβωσης της διατήρησης ασφάλειας του κτιρίου. Ετσι, μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου το 2008 σε Πάτρα, Δυτική Αχαΐα και Ερύμανθο, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου (ΤΑΣ/ΤΑΠ πριν και ΔΑΕΦΚ σήμερα) συγκρότησαν κλιμάκια μηχανικών για τον έλεγχο δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων. Τότε πραγματοποιήθηκαν 16.000 πρωτοβάθμιοι έλεγχοι και επανέλεγχοι στις ευρύτερες περιοχές των Δήμων Πατρέων, Δυτικής Αχαΐας και Ερυμάνθου. Όχι όμως σε όλα τα κτίρια, αλλά στα δημόσια και σε αυτά στα οποία υπήρξε κλήση για διενέργεια πρωτοβάθμιου ελέγχου.
Πρωτοβουλία του Δήμου Πατρέων να αποτυπώσει την αντισεισμική συμπεριφορά
Από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος Aρχιτεκτονικού Έργου και Έργων Υποδομής Χρήστος Κορδάς αναφέρει ότι η δημοτική αρχή χαιρετίζει την συγκεκριμένη πρωτοβουλία που θα δώσει την δυνατότητα πλήρους αποτύπωσης της κατάστασης των κτιρίων στην χώρα. «Το ΤΕΕ θα αναλάβει την σχετική πρωτοβουλία για την καταγραφή. Και εμείς όμως πέρα από την συγκεκριμένη πρωτοβουλία ξεκινήσαμε μεμονωμένα μια αντίστοιχη προσπάθεια προκειμένου να γνωρίζουμε ποια θα είναι η κατάσταση των κτηρίων στην περιοχή μας. Ειδικότερα, ο Δήμος Πατρέων έχει αναλάβει έναν ιδιαίτερα δύσκολο μελετητικό έργο που αφορά τα σχολεία της πόλη μας, προκειμένου να διαπιστώσουμε σε πρώτη φάση εάν παρουσιάζουν πρόβλημα από στατική άποψη. Είναι σαφές ότι η αντισεισμική θωράκιση των σχολικών κτηρίων και εκείνων που συγκεντρώνεται μεγάλος πληθυσμός είναι για εμάς προτεραιότητα. Η απόφαση ελήφθη πέρυσι και ήδη υπάρχει σύμβαση με μελετητικό γραφείο προκειμένου να δώσει σύντομα τα αποτελέσματα και σε όσα χρειαστεί θα κάνουμε δευτεροβάθμιο έλεγχο και θα ακολουθήσουν σχετικές μελέτες ενίσχυσης, εάν κριθεί επιβεβλημένο», αναφέρει ο κ. Κορδάς στον «Σ.Ε.». Και συμπληρώνει ότι γενικότερα το δυναμικό των κτηρίων της περιοχής σε πρώτη φάση φαίνεται να είναι σε καλό επίπεδο όμως ο Δήμος πρέπει και αυτός από την πλευρά του να λάβει όλα τα δεδομένα υπόψη του, ακόμα και ενός κακού ενδεχόμενου για το τι θα διαπιστωθεί στην πορεία των ελέγχων. «Τελικά εμείς προηγηθήκαμε των ελέγχων, με βάση και την πρωτοβουλία που αναλαμβάνει το ΤΕΕ σε συνεργασία με τους άλλους φορείς. Εμείς συνεργαζόμαστε με όλους τους τεχνικούς φορείς και να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα. Θα είναι η πρώτη φορά που θα γνωρίζουμε για την ανθεκτικότητα των κτηρίων μετά από την πρώτη απόπειρα που είχε γίνει προ 20 ετίας από επιτροπή του ΟΑΣΠ. Δεν έχουμε μέχρι τώρα ενδείξεις για επικίνδυνα κτίρια, όπως προανέφερα. Από εκεί και πέρα οφείλουμε να ακολουθήσουμε τα βήματα ώστε η αντισεισμική τρωτότητα να είναι ελάχιστη» καταλήγει ο κ. Κορδάς. Βέβαια, το γεγονός ότι βρισκόμαστε και σε μια σεισμογενή περιοχή κάνει επιβεβλημένη την επίσπευση των διαδικασιών μέχρι και σήμερα. «Είμαστε σε περιοχή με μεγάλο σεισμικό φορτίο. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε περισσότερα προβλήματα από περιοχές οι οποίες, για παράδειγμα έχουν παλαιότερα κτίρια και αυτό δεν πρέπει να το αγνοούμε», καταλήγει ο κ. Κορδάς. Εκτιμάται ότι σε έναν χρόνο θα έχει ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη καταγραφή, δεδομένου ότι έχει υπογραφεί σύμβαση με μελετητικό γραφείο, άρα οι διαδικασίες δεν θα καθυστερήσουν. Επιπρόσθετα έχει τεθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εργασιών, που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει απόκλιση από αυτό.
