Του Γιώργου Ηλιόπουλου
Ένα σημαντικό έργο στον αγροτικό κόσμο της Δυτικής Ελλάδας προσφέρει το Εργαστήριο Εδαφολογίας του Τμήματος Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή της Αμαλιάδας
Στόχος είναι η καλλιέργεια εδαφολογικής συνείδησης στους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις του Αγροδιατροφικού τομέα της Δυτικής Ελλάδας, προσφέροντάς τους συμβουλευτικές υπηρεσίες για έναν ευρύ τομέα ζητημάτων του πρωτογενούς τομέα.
Μιλώντας στην έντυπη έκδοση του «Σύμβουλου Επιχειρήσεων» ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών,υπεύθυνος και του Εδαφολογικού Εργαστηρίου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Δρ. Παντελής Μπαρούχας αναφέρει ότι στόχος του εργαστηρίου είναι οι παραγωγοί να έχουν τη δυνατότητα να προστατεύσουν τα εδάφη τους και να τους δοθεί με τον τρόπο αυτό μια ισχυρή ώθηση στον τομέα των καλλιεργειών.
Η «καλλιεργητική συνείδηση» είναι ένα σημαντικό ζητούμενο στις μέρες μας και αυτός είναι και ο σκοπός του εργαστηρίου, να μπορέσει αρχικά να τους δώσει απαντήσεις και λύσεις σε μια σειρά ζητήματα για να κάνουν το επόμενο βήμα.
Πολλά εδάφη στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας στερούνται οργανικής ουσίας και αυτός είναι ένας προβληματισμός που έχει δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα.
«Το πρώτο πρόβλημα εντοπίζεται στη μείωση της οργανικής ουσίας στα εδάφη, δηλαδή στη μείωση του οργανικού άνθρακα. Είναι σημαντική αυτή η εξέλιξη, γιατί η συγκράτηση άνθρακα στο έδαφος συμβάλει στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Το δεύτερο ουσιαστικό στοιχείο είναι ότι η οργανική ουσία στο έδαφος συμβάλει πολύ σημαντικά στην καλυτέρευση των συνθηκών ανάπτυξης των καλλιεργειών. Βοηθάει σε ισορροπημένη θρέψη στις καλλιέργειες . Έτσι σε αυτό το πλαίσιο ερχόμαστε να κάνουμε διορθωτικές κινήσεις σε ότι αφορά την λεγόμενη ισορροπημένη πλέον λίπανση.Δεν αποσκοπούμε να μειώσουμε τις εισροές λιπασμάτων, αλλά να κατευθύνουμε τη λίπανση σε εκείνες τις μορφές που θα δίνουν μια ισορροπία στη θρέψη της καλλιέργειας.
Με άλλα λόγια, δεν στοχεύουμε να μειωθούν τα λιπάσματα αλλά να πετύχουμε ισορροπημένη θρέψη των καλλιεργειών. Και αυτό θα γίνει με καλύτερη χρησιμοποίηση των λιπασμάτων και προσθήκη λιπασμάτων τελευταίας τεχνολογίας. Δηλαδή λιπάσματα βραδείας απελευθέρωσης αζώτου, λιπάσματα με αναστολή νιτροποίησης κ.α» αναφέρει ο κ. Μπαρούχας
Όπως εξηγεί το επόμενο βήμα είναι να δημιουργηθεί στους παραγωγούς μας, μια συνείδηση για τον πλούτο του εδάφους που έχουν να καλλιεργήσουν. Τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί μεγάλη μείωση των ποσοτήτων άνθρακα στο έδαφος σε διάφορες περιοχές, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη λίμνη της Αγουλινίτσας, στο Επιτάλειο.
«Είναι μια περιοχή που παρότι ήταν λίμνη και ήταν αναμενόμενο να έχει υψηλά επίπεδα άνθρακα, φθάσαμε σταδιακά μετά από χρόνια και με βάση ιστορικά στοιχεία, να έχει καταγραφεί πολύ μεγάλη μείωση των αποθεμάτων άνθρακα στο έδαφος. Σήμερα ακριβώς αυτό είναι το σημείο συζήτησης και εκεί επικεντρώνεται το παγκόσμιο ενδιαφέρον, μετά την αλλαγή των καυσίμων από άνθρακα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το έδαφος είναι ο δεύτερος πυλώνας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την αυξημένη περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του άνθρακα» εξηγεί ο κ Μπαρούχας.
Σε ότι αφορά το έδαφος, ο ίδιος παρατηρεί ότι η συνεχιζόμενη και εντατική καλλιέργεια, μπορεί να έχει επίπτωση στην αναπλήρωση οργανικών υλικών στο έδαφος και ως αποτέλεσμα να επιφέρει μείωση του άνθρακα στα εδάφη. Αυτό σημαίνει ότι η επίπτωση μπορεί να είναι εξαιρετικά μεγάλη, όχι μόνο στην ατμόσφαιρα αλλά στην υγεία και την ποιότητα του εδάφους.
Στο ερώτημα του Σ.Ε., κατά πόσο τελικά ο κάμπος της Δυτικής Αχαΐας είναι γόνιμος, ο κ. Μπαρούχας απαντά ότι:
«Τα εδάφη της Δυτικής Ελλάδας είναι εξαιρετικά. Βρισκόμαστε σε μια περιοχή και γενικότερα γεωγραφικά σε μια περιφέρεια που έχει πολύ καλή ποιότητα εδαφών, και αυτός είναι ο λόγος που παράγονται πολύ καλά και ποιοτικά προϊόντα. Μάλιστα, τα εδάφη της Ηλείας ευνοούν την καλλιέργεια, ειδικότερα των λαχανικών. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα προστατεύσουμε. Να πάμε στην κατεύθυνση της σωστής διαχείρισης, δηλαδή πώς θα τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές και όχι να τα υποβαθμίσουμε περαιτέρω.Από την άλλη, στην Δυτική Αχαΐα υπάρχουν περιοχές υψηλής αλατότητας και σε άλλες περιοχές, όπως τα Λεχαινά, εντοπίζονται προβληματικά και όξινα εδάφη. Το ίδιο συμβαίνει και σε περιοχές της πεδιάδας του Αγρινίου. Αν θέλουμε να έχουμε μια γενική εικόνα πάντως για τα εδάφη μας, θα λέγαμε ότι είναι σε μια πάρα πολύ καλή κατάσταση» καταλήγει ο κ. Μπαρούχας.
Εκείνο που επίσης έχει σημασία είναι κατά πόσο το μήνυμα των ειδικών του εργαστηρίου μεταδίδεται στον αγροτικό κόσμο της περιοχής. Είναι δύσκολο να το αφουγκραστούν ή όχι, είναι το ερώτημα που του θέτουμε.
«Το μήνυμα είναι δύσκολο να περάσει. Η παρουσία μας ως εδαφολογικό εργαστήριο έχει αυτό το σκοπό, να ευαισθητοποιήσει τους παραγωγούς. Να δημιουργήσουμε μια εδαφολογική συνείδηση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος. Είναι η πρώτη περιφέρεια σε όλη την Ελλάδα που έχει δράσεις για το έδαφος και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Το επόμενο διάστημα θα έχουμε και διασυνοριακές συνεργασίες τις οποίες και θα ανακοινώσουμε» επισημαίνει ο κ. Μπαρούχας.
Μέχρι στιγμής οι ίδιοι οι αγρότες δείχνουν ενδιαφέρον για να πληροφορηθούν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα εδάφη που καλλιεργούν παραδίδοντας δείγματα στο εργαστήριο. Συμμετέχουν και οι ίδιοι στο κόστος της ανάλυσης για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Ήδη έχει ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση των εδαφών και ήδη σε συνεργασία με φορείς όπως ο ΟΠΕΚΕΠΕ οι υπεύθυνοι του Εργαστηρίου προσπαθούν να εντοπίζουν προβλήματα και να δίνουν σε αυτά λύσεις.
Σε σχέση με τα προβλήματα του Εδαφολογικού Εργαστηρίου, ο κ. Μπαρούχας επισημαίνει ότι αυτά έχουν ξεπεραστεί χάρη στην αγαστή συνεργασία του Πανεπιστημίου Πατρών με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και το Δήμο Ήλιδας. Όμως, χρειάζεται μια στρατηγική σε ότι αφορά την διαχείριση των εδαφών στη Δυτ. Ελλάδα.
Αυτό που πρέπει να γίνει στο επόμενο διάστημα είναι να χαραχθεί ένα πλαίσιο και μία Περιφερειακή Στρατηγική για τον τρόπο διαχείρισης των εδαφών, κάτι το οποίο έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα και οι παραγωγοί μας.
«Θα πρέπει όταν εξάγουν ένα προϊόν να μπορούν να υποστηρίξουν ότι προέρχεται από εδάφη που είναι εξαιρετικά. Το προϊόν παράγεται σε ένα υπόστρωμα με υψηλή ποιότητα και αυτό να είναι το πλεονέκτημα της περιοχής μας» καταλήγει ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου.
